Đề xuất giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu, giúp người lao động dễ được hưởng lương hưu

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 2, chiều ngày 27/10, Quốc hội thảo luận trực tuyến về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH), quản lý và sử dụng Quỹ BHXH năm 2020.

Đại biểu Nguyễn Hải Anh, đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp. Ảnh: Quốc hội

Tại đây, đại biểu Nguyễn Hải Anh (Đồng Tháp) thông tin, qua báo cáo của Chính phủ cho thấy việc phát triển đối tượng tham gia BHXH trong năm 2020 đạt kết quả khả quan, với tổng số người tham gia là 16,176 triệu người, tăng gần 400 nghìn người so với năm 2019 và chiếm 33,5% lực lượng lao động trong độ tuổi.

Mặc dù số người tham gia BHXH tự nguyện tuy có tăng so với năm 2019, nhưng mức đóng và số tiền đóng BHXH không cao. Chủ yếu người tham gia chọn đóng BHXH tự nguyện ở mức chuẩn nghèo nông thôn 700 nghìn đồng/tháng. Mặt khác, tổng số người tham gia BHXH tự nguyện còn khá khiêm tốn, mới đạt 2,31% tổng lực lượng lao động trong độ tuổi.

Đại biểu Nguyễn Hải Anh cho hay, một trong số những nguyên nhân khiến BHXH chưa được như mong muốn đó là những quy định và chính sách chưa đủ sự hấp dẫn thu hút người tham gia.

Trong đó có quy định về thời gian đóng 20 năm là tương đối dài. Chế độ hưởng còn hạn chế, đặc biệt là còn thiếu sự linh hoạt, đa dạng về hình thức đóng so với các loại hình bảo hiểm thương mại có tính chất tương tự trên thị trường. 

Để thực hiện tốt mục tiêu Nghị quyết 28/2018, đại biểu Nguyễn Hải Anh nhấn mạnh, cần có giải pháp cả về chính sách và tổ chức thực hiện một cách mạnh mẽ để gia tăng tỷ lệ BHXH tự nguyện. Trong thời gian tới, cần sớm xem xét về chính sách rút ngắn thời gian đóng BHXH tự nguyện và đa dạng hóa hình thức tham gia.

Ông Nguyễn Hải Anh nhận định, cần có những phương thức và cách tính theo giá trị dòng tiền, tăng sự hấp dẫn, thu hút ngày càng nhiều người tham gia BHXH tự nguyện.

Đáng chú ý, đại biểu Nguyễn Hải Anh đề cập tới quy định về hưởng BHXH một lần. Đại biểu cho biết, thực tế, thời gian gần đây, số lượng hưởng BHXH 1 lần có xu hướng gia tăng.

Năm 2020 là 860.741 người tăng 6,65% so với năm 2019 và tăng gấp 2 lần số người tham gia BHXH tăng thêm của năm 2020.

Đại biểu Nguyễn Hải Anh nêu rõ: "Nghĩa là 'cứ một người tham gia BHXH thì có 2 người rời hệ thống'. Đây là một thực tế đáng quan ngại bởi sẽ phá vỡ hệ thống BHXH. Người lao động rời bỏ hệ thống BHXH là tự tước quyền được tham gia thụ hưởng các chế độ BHXH, đặc biệt là các chế độ dài hạn như hưu trí, tử tuất sẽ dẫn đến rủi ro đối với chính người lao động trong tương lai. Đồng thời tạo ra những thách thức lớn trong việc thực hiện mục tiêu mở rộng BHXH, cũng như đảm bảo an sinh xã hội của đát nước".

Theo đó, đại biểu đề nghị, thời gian tới khi sửa đổi Luật BHXH cần sửa đổi theo hướng quy định chặt chẽ hơn việc hưởng BHXH một lần. Sửa đổi điều kiện bảo hiểm hưu trí theo thời gian giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu, để giúp người lao động dễ dàng được hưởng lương hưu, hạn chế nhận BHXH một lần.