200 doanh nghiệp họp bàn với Bộ Công Thương về “lối đi” ngành công nghiệp ô tô

Với dự báo thời kỳ bùng nổ xe hơi tại Việt Nam sẽ diễn ra giai đoạn năm 2020 với số lượng lên tới 600.000 xe vào năm 2025, Bộ Công Thương cho rằng cần phải sớm nhanh chóng phát triển ngành công nghiệp ô tô trong nước, để có thể giảm NK 3-7 tỷ USD hàng năm.

Sáng nay (ngày 12/10), Hội thảo – Triển lãm với chủ đề “ Công nghiệp ô tô và cơ hội phát triển mạng lưới sản xuất tại Việt Nam” đã diễn ra tại Hà Nội.

“Bùng nổ” 600.000 xe vào năm 2025

Theo ông Đỗ Thắng Hải- Thứ Trưởng Bộ Công Thương cho biết: Ngành công nghiệp ô tô đã đạt được nhiều kết quả đáng chú ý, tổng năng lực sản xuất-lắp ráp ô tô đạt 460.000 xe/năm gồm xe con, xe tải nhẹ, xe khách, đáp ứng mục tiêu đề ra của ngành. Ngành công nghiệp ô tô đã đóng góp vào ngân sách hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm, đồng thời giải quyết hàng trăm ngàn việc làm cho lao động.

“Tuy nhiên, ngành công nghiệp ô tô và công nghiệp hỗ trợ vẫn còn có tỉ lệ nội địa hoá xe cá nhân còn thấp. Trình độ sản xuất của các DN hỗ trợ còn chưa tưng xứng với tầm khu vực và chưa đáp ứng được các nhà sản xuất ô tô như công nghệ sản xuất, chưa hình thành các hệ thống các nhà cung cấp nguyên vật liệu và sản xuất linh kiện quy mô lớn, tiềm lực sản xuất, tài chính,...còn hạn chế. Đặc biệt, chưa liên kết được các DN sản xuất ô tô và các nhà sản xuất linh kiện trong nước”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhận định.

Ông Phan Đăng Tuất, Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ VN cho rằng, ngành công nghiệp ô tô phải được nhì nhận như một nền kinh tế, chứ không phải là một ngành. Bởi nó là một ngành tích hợp nhiều công nghệ, lôi cuốn nhiều ngành công nghiệp khác. Nó phải phủ lên với tư cách là một nền kinh tế.

Theo dự báo của Bộ Công Thương năm 2020, mức thu nhập bình quân đầu người Việt Nam sẽ đạt khoảng 3.000USD và thời kỳ bùng nổ nhu cầu xe hơi sẽ diễn ra ngay sau đó, nhu cầu thị trường ô tô tỏng nước vào năm 2025 sẽ có thể lên trên 600.000 xe/năm. Với quy mô này, thị trường có khả năng tự thu hút các nguồn lực để phát triển ổn định.

Nếu ngành công nghiệp ô tô trong nước đáp ứng được nhu cầu thị trường, đặc biệt là các loại xe đến 9 chỗ, thì năm 2025 có thể giảm được 3-7 tỷ USD kinh ngạch nhập khẩu, đến năm 2030 khoảng 5-12 tỷ USD, góp phần cả thiện cán cân thương mại, ổn định kinh tê vĩ mô.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, nền công nghiệp ô tô Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội, thuận lợi song cũng đối mặt không ít những khó khăn, cạnh tranh ngày càng gay gắt. Đặc biệt là sau năm 2018, thuế nhập khẩu các dòng xe từ ASEAN sẽ là 0% nếu đạt tỷ lệ nội địa hóa RVC từ 40% trở lên.

Để thực hiện mục tiêu mà chính phủ đã đề ra trong việc định hướng Chiến lược và Quy hoạch phát triển ngành ô tô, việc tăng cường liên kết giữa các nhà sản xuất, lắp ráp và doanh nghiệp trong nước là một điều kiện tất yếu để phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam.

Trong khi đó, ông Toru Kinoshita- Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô VN (VAMA) cho rằng, ngành công nghiệp hỗ trợ ô tô chỉ có thể phát triển khi thị trường ô tô đủ lớn và việc sản xuất xe có thể duy trì và phát triển được.

Ông Phạm Anh Tuấn- đại diện VAMA cho biết thêm, do sản lượng quá nhỏ nên có đến 70-80% linh kiện được nhập khẩu, điều này khiến các nhà nhập khẩu phải chịu chi phí rất cao, kéo theo giá thành sản xuất xe của VN cao hơn khoảng 20% các nước như Thái Lan và Indonesia.

Đặc biệt, đến năm 2018 khi thuế suất về nhập khẩu xe nguyên chiếc về 0%, tuy nhiên thuế linh kiện vẫn còn lớn hơn 0%, thì giá xe tại VN sẽ còn cao hơn nhiều so với các nước Asean.

“Việt Nam đang gặp khó khăn trong việc nội địa hoá khi quy mô thị trg quá nhỏ, trong khi đó nội địa hoá luôn gắn liền với sản lượng, chi tiết nội địa hoá được quyết định bởi sản lượng từng loại chi tiết. Nếu chi tiết được nội địa hoá với sản lượng nhỏ thì chi phí khấu hao thiết bị sẽ cao và giá thành sẽ kém cạnh tranh, nội địa hoá không khả thi. VAMA kiến nghị chính phủ hỗ trợ trong việc đầu tư khuôn, đồ giá để tăng tỉ lệ nội địa hoá”, đại diện VAMA nói.

Đồng bộ các giải pháp

Chủ tịch VAMA nhận định, cần thực hiện giải pháp đồng bộ dựa trên 3 nhóm chính sách trụ cột. Thứ nhất, nhóm chính sách nhằm duy trì sự tăng trưởng ổn định của thị trường, gồm cả giải pháp hạn chế tác động tiêu cực lên thị trường.

Thứ hai, nhóm chính sách hỗ trợ để giảm chênh lệch chi phí sản xuất giữa xe sản xuất trong nước và xe nhập khẩu dựa trên nguyên tắc đảm bảo đối xử công bằng, minh bạch giữa tất cả các nhà sản xuất và phù hợp với các cam kết quốc tế của VN.

Thứ ba, nhóm chính sách thúc đẩy sự phát triển của các nhà cung ứng ví dụ như chương trình đào tạo nhà cung cấp, các ưu đãi đầu tư...

“Dung lượng thị trường và sản lượng sản xuất sẽ là những yếu tố chủ chốt quyết định thành công cho sự phát triển của ngành công nghiệp hỗ trợ ô tô”, ông Toru Kinoshita nhấn mạnh.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho rằng, cần xác định được tầm quan trọng của ngành công nghiệp ô tô, đề ra những chính sách đồng bộ và ổn định. Muốn làm được như vậy, Bộ Công Thương đã thành lập Tổ công tác chuyên về vấn đề ô tô. Đến từng DN, ưu tiên những DN đi đầu để nắm bắt, đề xuất kiến nghị của DN, báo cáo lên Chính phủ. Bộ Công Thương cũng đã soạn thảo Dự thảo các quy định về điều kiện sản xuất kinh doanh và các trung tâm bảo hành bảo dưỡng của ô tô.

“Sự phát triển của ngành gồm nhiều nội dung quan trọng. Về chính sách, hỗ trợ cho tất cả hay ưu tiên hỗ trợ đối tượng nào trước? Bộ ưu tiên hỗ trợ những DN tạo ra dung lượng đủ lớn kéo theo sự phát triển của toàn ngành và kéo những DNVVN đi theo. Sắp tới, Bộ sẽ ưu tiên sự tham gia của các Tập đoàn, nhưng yêu cầu phải lớn và chưa có cơ sở sản xuất kinh doanh tại các nước trong khu vực như trường hợp Mazda hợp tác với Trường Hải, Hyundai với Thành Công...”,Thứ trưởng nói.

Bộ Công Thương đưa ra các giải pháp đồng bộ gồm: Tạo dựng thị trường đủ lớn cho sản xuất ô tô trong nước: có biện pháp hợp lý bảo đảm sự minh bạch, lành mạnh của thị trường ô tô thông qua các rào cản kỹ thuật, các biện pháp chống gian lận thương mại.

Tập trung hỗ trợ có mục tiêu, nâng cao năng lực sản xuất và khả năng cạnh tranh của DN sản xuất lắp ráp ô tô trong nước với một số sản phẩm ô tô chủ lực, có dung lượng thị trường tốt và có khả năng cạnh tranh với sản phẩm của các nước trong khu vực.

Điều chỉnh thuế suất NK linh kiện và phụ tùng phù hợp theo cam kết đã ký. Áp dụng mức thuế TTĐB phù hợp với xe có tỉ lệ hàm lượng giá trị gia tăng tạo ra trong nước cao.

Sớm ban hành Nghị định điều kiện sản xuất, lắp ráp, NK và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô. Nghiên cứu áp dụng biện pháp tự vệ thương mại khi ô tô nguyên chiếc NK gia tăng đột biến và ảnh hưởng đáng kể đến sản xuất trong nước phù hợp với cam kết quốc tế.

Đồng thời, đẩy mạnh phát triển CN hỗ trợ qua đó tăng tỉ lệ NĐH của ngành CN ô tô VN. Nghiên cứu kêu gọi khuyến khích DN đầu tư các dự án xe điện có qui mô lớn hướng tới XK.