Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng: Nhà nước độc quyền truyền tải điện không có nghĩa là độc quyền đầu tư

Thiếu điện là nguy cơ hiện hữu

Phát biểu trước Quốc hội, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho biết Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh trả lời đủ và khá rõ tất cả vấn đề mà các đại biểu đưa ra. "Tôi xin thay mặt Thủ tướng Chính phủ làm rõ thêm một số nội dung mà đại biểu Quốc hội và cử tri quan tâm, trong đó có trách nhiệm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc đảm bảo cung ứng đủ điện cho phát triển kinh tế xã hội", Phó Thủ tướng cho biết.

Theo Phó Thủ tướng, điện năng có vai trò đặc biệt quan trọng, không thể thiếu và là một nhân tố quyết định thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Điểm qua những thành tựu liên quan đến điện, Phó Thủ tướng cho rằng cả hệ thống đều đang cố gắng để đầu tư phát triển hệ thống điện và đã đáp ứng yêu cầu cung ứng điện cho phát triển kinh tế xã hội năm 2019.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng nhắc về những khó khăn như rất nhiều vị đại biểu đã nêu. Chính vì thế, nếu không có giải pháp hữu hiệu quyết liệt để tháo gỡ, sẽ có nguy cơ thiếu điện trong những năm tới. Cơ cấu nguồn điện đã có sự thay đổi rất nhanh, nhất là nhanh so với quy hoạch điện 7.

"Thủ tướng Chính phủ đã quyết định điều chỉnh quy hoạch điện 7 nhằm bổ sung thêm các nguồn điện, trong đó, đặc biệt là nguồn điện tái tạo và các nguồn điện khác để bù đắp sự thiếu hụt này", Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho biết.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng trả lời chất vấn. Ảnh: Quochoi.vn

Do nguồn điện mặt trời, điện gió có rất nhiều tiềm năng nhưng không ô nhiễm môi trường lại không tốn nhiên liệu nên được đẩy mạnh đầu tư. Ngoài ra, điện sạch đang nhận được nhiều khyến khích nên dễ huy động vốn đầu tư từ doanh nghiệp trong và ngoài nước. Đó chính là lý do điện mặt trời, điện gió bùng nổ trong 2 năm trở lại đây.

Phó Thủ tướng cũng đề cập đến nhu cầu đầu tư phát triển nguồn lưới điện rất lớn. Sơ bộ đánh giá, từ nay đến năm 2030, Việt Nam cần vốn đầu tư khoảng 130 tỷ USD Mỹ, bình quân khoảng 12 tỷ USD/1 năm, trong đó khoảng 9 tỷ USD cho đầu tư nguồn điện và 3 tỷ USD đầu tư cho lưới điện. Việc huy động vốn được cho là khó khăn và chính là nguyên nhân chậm trễ của nhiều dự án.

Bên cạnh đó, việc xây dựng các dự án mới không phân bổ đều, trong đó tập trung nhiều miền Trung, nơi sản xuất 60% điện nhưng chỉ tiêu thụ 5%. "Do đó, chúng ta phải tiếp tục xây dựng đường dây tải điện Bắc – Nam mạch số 3 để điều tiết điện khu vực phía Nam", Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho biết.

Việc giải công suất, nguồn điện tái tạo ở nhiều địa phương hiện nay còn rất khó khăn do việc đầu tư đường dây tải điện chậm hơn so với việc đầu tư nguồn điện và thiếu đồng bộ. Đây cũng là một hạn chế cần phải tìm rõ nguyên nhân. Trong khi đó, các nhà máy nhiệt điện than và khí ngày càng ngày càng lớn nên Việt Nam hiện đang nhập than làm nhiên liệu.

Những giải pháp từ chính phủ

Để khắc phục những khó khăn còn tồn tại của ngành điện, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ tập trung vào một số giải pháp trọng yếu.

Thứ nhất là tập trung để lập quy hoạch điện tăng báo cáo theo đúng Luật Quy hoạch đến giai đoạn 2020 và tầm nhìn đến năm 2030. Thứ hai,  xác định cơ cấu nguồn điện trong đó tập trung tăng nguồn điện tái tạo, tăng điện khí  trong cơ cấu nguồn điện so với quy hoạch điện 7 hiện nay và kéo dài thời gian tới ngoài 2030. Tiếp đó là xác định không gian để phân bổ điện hợp lý tức là tranh thủ những tiềm năng lợi thế của các địa phương.

Theo Phó Thủ tướng, nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2 hiện nay đã hoàn thành khoảng trên 80% khối lượng công việc. Chỉ cần đầu tư 2.000 tỷ nữa sẽ hoàn thành dự án này. Đưa một dự án khoảng 1200 Megawatt vào hoạt động góp phần rất quan trọng để cung cấp thêm nguồn điện cho phát triển sản xuất.

"Báo cáo với Quốc hội là dự án này Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam đã báo cáo và xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ bổ sung 2.000 tỷ. Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Bộ Công thương, Uỷ ban quản lý vốn Nhà nước xem xét việc này theo đúng quy định của pháp luật quy định và báo cáo sớm Thủ tướng Chính phủ", Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng trình bày.

Ngoài ra, Phó Thủ tướng cũng cho biết phải đẩy nhanh tiến độ các dự án đã xong thủ tục đầu tư để sớm thực hiện đầu tư. Những dự án cộm là nhiệt điện Vân Phong 1, Nghi Sơn, Nhơn Trạch…. Cùng với đó, cần phải đẩy nhanh tiến độ các dự án chuỗi điện khí. Cá Voi Xanh, Lô B là hai mỏ quan trọng trong chuỗi điện khí.

"Lô B, báo cáo với Quốc hội, có trữ lượng khoảng 86 tỷ mét khối khí. Nó có thể cung cấp khí cho các dự án Ô môn 4 với công suất khoảng 3.600 MW. Với mỏ Cá voi xanh, trữ lượng khí khoảng 150 tỷ mét khối khí và cung cấp cho 5 nhà máy", Phó Thủ tướng cho biết và đề cập tới việc xây dựng các nhà máy gần nguồn cấp khí từ các mỏ.

Đối với các dự án điện khí sử dụng khí nhập khẩu, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng cần có quy hoặc tổng thể, trong đó gắn với cảng và các kho chứa khí. Ngoài ra, việc chuẩn bị nguồn vốn cho phát triển các dự án cũng được nêu ra.

Việc nhập khẩu điện cũng được nhắc tới gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh, đặc biệt ưu tiên hợp tác đầu tư phát triển điện với Lào. "Đây là một quan điểm nhất quán của Đảng và nhà nước trong đó có hợp tác về mua bán điện giữa Việt Nam và Lào, tranh thủ những lợi thế của nhau hỗ trợ, cùng phát triển", Phó Thủ tướng cho biết. Ngoài Lào, Việt Nam cũng sẽ hợp tác với nhiều quốc gia láng giềng.

Phó Thủ tướng cũng đề cập đến việc đẩy nhanh tiến độ đầu tư các dự án truyền tải điện, trong đó có đường dây 500 KW mạch 3 và đường truyền tải giải toả công suất cho các nhà máy điện mặt trời, điện gió.

Chính phủ sẽ báo cáo với Quốc hội, tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật liên quan đến đầu tư phát triển của ngành điện, đặc biệt là các cơ chế chính sách, các cơ cơ chế đặc thù để hỗ trợ để khuyến khích để tháo gỡ khó khăn cho những dự án lớn.

Phó Thủ tướng cũng nhắc đến vướng mắc về huy động cho đầu tư đường truyền tải điện. "Luật Điện lực có nêu Nhà nước độc quyền về truyền tải điện. Nhưng độc quyền ở đây không có nghĩa độc quyền cả về đầu tư. Phải huy động các nguồn vốn xã hội để đầu tư cái này", Phó Thủ tướng nêu rõ nhà nước vẫn độc quyền trong quản lý để không ai có thể can thiệp vào hoạt động truyền tải điện.