Bộ trưởng Công thương: Nguyên nhân sâu xa của chậm tiến độ đưa điện về vùng nông thôn, miền núi là trần nợ công cao

Báo cáo với Quốc hội về vấn đề chậm tiến độ đưa điện về nông thôn, miền núi, Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh thừa nhận: đề án này mặc dù là một đề án chính trị rất quan trọng của Đảng và Nhà nước nhưng không đảm bảo thực hiện được theo đúng tiến độ. 

Trước hết, theo Bộ trưởng, đề án này mục tiêu hướng tới là cung cấp điện lưới quốc gia cho hơn 1.000 hộ nông dân ở 17 xã và là 9.890 thôn bản trên cả nước ở tất cả những vùng núi, vùng nông thôn, vùng hải đảo, vùng đảo còn nhiều khó khăn... 

Với quy mô tổng đầu tư dự kiến tới hơn 30.000 tỷ đồng, ngay từ trong kế hoạch của năm 2017-2018 Bộ Công Thương theo chỉ đạo của Chính phủ đã xây dựng các kế hoạch về cung cấp vốn cho những dự án này. Trong đó, cụ thể bao gồm nguồn vốn từ ngân sách nhà nước, nguồn vốn của Tập đoàn Điện lực, nguồn vốn từ các địa phương như là vốn ứng và nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Liên minh châu Âu (EU) và các tổ chức khác. 

Trong cơ cấu vốn đó, nguồn vốn lớn nhất là từ các tổ chức tín dụng của WB và của EU (24.000 tỷ đồng) và phần còn lại là của các nguồn lực khác từ Ngân sách Nhà nước cũng như của địa phương và của Tập đoàn Điện lực. 

Cuối năm 2017-2018, theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, trần nợ công lên rất cao và xấp xỉ mức giới hạn. Theo chỉ đạo giám sát của Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo cho Bộ Kế hoạch Đầu tư rà soát tổng thể tất cả các chương trình đang sử dụng các nguồn vay dưới danh nghĩa của quốc gia. 

"Chính vì vậy sau đó các bộ, ngành, trong đó có Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã báo cáo Chính phủ và tạm thời không xem xét để đưa nguồn vay từ WB và EU, ngoại trừ một khoản duy nhất tương đương khoảng hơn 2.800 tỷ đồng đã được giải ngân từ EU" - Bộ trưởng cho biết. 

Chính vì vậy, do yêu cầu của thời điểm đó các các dự án này không được tiếp tục bố trí vốn cũng như cung cấp nguồn lực để thực hiện tiếp. Tính đến nay, xét cả về tiêu chí vốn cũng như các chỉ tiêu của dự án chỉ có khoảng hơn 10% nội dung đầu tư của đề án được thực hiện và khoảng 18,5% nguồn vốn được giải ngân từ các nguồn đã hiện hữu trên.

Sau khi Quốc hội và Chính phủ có những nỗ lực để thực hiện an toàn nợ công quốc gia và giảm trần nợ công xuống hiện nay chúng ta tiếp tục có những cơ sở để đảm bảo thuận lợi hơn cho việc triển khai thực hiện tiếp. Cụ thể, Bộ Công Thương đã chủ động theo sự chỉ đạo của Chính phủ làm việc tiếp với WB và EU, đã chuẩn bị sẵn sàng những nguồn hỗ trợ từ tín dụng ưu đãi của hai tổ chức này với quy mô lên tới hơn 24.000 tỷ đồng, như vậy có thể đủ điều kiện để tiếp tục triển khai các hợp phần của các dự án này. 

"Tuy nhiên, tiến độ đến năm 2020 để hoàn thành thì không đảm bảo tiến độ. Vì vậy, chúng tôi cũng thiết tha báo cáo với Chính phủ và kiến nghị với Quốc hội xem xét cho phép chúng ta tiếp tục sử dụng những nguồn vay từ các tổ chức tài chính quốc tế để phục vụ cho việc triển khai thiện dự án này là dự án rất quan trọng, nhưng trong giai đoạn tiếp theo từ năm 2021 tới năm 2025" - Bộ trưởng nói.