Ngân hàng cần bứt phá để phát triển

Ảnh minh họa

Biến động trong ổn định kinh tế

Theo các số liệu vừa được Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia công bố, tốc độ tăng lượng cung tiền M2 (gồm tiền mặt trong lưu thông và tiền gửi trong ngân hàng) và tín dụng đều có xu hướng giảm. Đến cuối năm 2018, M2/GDP ước khoảng 168%, tăng thấp hơn so với bình quân giai đoạn 2012 - 2016.

Tín dụng ước tăng 14 - 15%. Tỷ lệ tín dụng/GDP khoảng 134%. Hệ số chênh lệch tín dụng/GDP tăng 1,7% so với cùng kỳ năm 2017, mức tăng thấp nhất kể từ năm 2015. Cung tiền, tín dụng đang dần được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo mục tiêu ổn định vĩ mô.

Thời điểm cuối năm 2018, tổng tài sản hệ thống tổ chức tín dụng (TCTD) tăng khoảng 11,5% so với cuối năm 2017. Trong đó, tổng tín dụng ước tăng 14 - 15% (năm 2017 tăng 17,6%), mức tăng trưởng thấp nhất trong 3 năm gần đây, nhưng phù hợp với mục tiêu kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Ông Nirukt Sapru, Tổng giám đốc Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam chia sẻ: “Tôi muốn chúc mừng sự thành công của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong việc quản lý các chính sách tiền tệ và tín dụng, ổn định lãi suất và tỷ giá hối đoái, giải quyết nợ xấu và duy trì mức dự trữ ngoại hối. Năm 2018, chúng tôi đã chứng kiến nhiều cơ quan xếp hạng bên ngoài nâng cấp xếp hạng tín dụng Việt Nam, cả trong lĩnh vực ngân hàng và xếp hạng chủ quyền quốc gia. Những sự gia tăng xếp hạng này dựa trên sức mạnh và sự ổn định liên tục của nền kinh tế, các chỉ số kinh tế vĩ mô quan trọng, cũng như những cải tiến không ngừng trong khung pháp lý và môi trường kinh doanh. Không ai có thể làm được điều này nếu không có sự lãnh đạo của NHNN và Chính phủ”.

Tại "Hội nghị triển khai nhiệm vụ ngành ngân hàng năm 2019", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng cho rằng trong bối cảnh kinh tế, tài chính toàn cầu diễn biến phức tạp, nhất là chiến tranh thương mại Mỹ - Trung chưa có hồi kết, nhưng Việt Nam vẫn kiểm soát lạm phát được ở mức 3,54%, và tăng trưởng 7,08% - cao nhất trong 11 năm qua... Đây là những tín hiệu đáng mừng, trong đó công sức đóng góp của hệ thống ngân hàng là rất lớn. “NHNN điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, khéo léo, hiệu quả và phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa để vừa duy trì được sự ổn định thị trường tiền tệ, vừa tạo dư địa chủ động cho chính sách vĩ mô khác. Năm qua, chúng ta đã mua thêm 10 tỉ USD, nâng dự trữ ngoại hối đạt mức kỷ lục hơn 60 tỉ USD. Tín dụng tăng thấp nhưng tăng trưởng GDP cao cho thấy chất lượng tín dụng và mô hình tăng trưởng hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, công tác tái cơ cấu và xử lý nợ xấu tiếp tục được triển khai quyết liệt. Tính đến cuối năm 2018, nợ xấu chỉ còn lại 1,89%/tổng dư nợ, toàn ngành ngân hàng đã xử lý gần 900 nghìn tỉ đồng nợ xấu. Nhiều TCTD yếu kém trong thời gian trước đã hoạt động an toàn hơn, ổn định, năng lực tài chính được cải thiện. Tôi đánh giá cao Ban lãnh đạo NHNN, biểu dương Thống đốc Lê Minh Hưng đã bình tĩnh, sáng suốt điều hành đúng đắn chính sách của ngành ngân hàng”, Thủ tướng ghi nhận.

Khởi sắc trong thách thức

Ông Võ Tấn Hoàng Văn, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) cho rằng sự tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế Việt Nam trong năm 2018 là môi trường thuận lợi cho ngành tài chính - ngân hàng phát triển trong năm 2019. Hoạt động ngân hàng chuyển dịch theo hướng ngân hàng bán lẻ do nhu cầu sử dụng các dịch vụ tài chính cá nhân (vay tiêu dùng, thẻ, bảo hiểm…) của người dân ngày càng tăng cao.

Lãnh đạo nhiều định chế tài chính nước ngoài cũng đều cho rằng các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ và NHNN sẽ tiếp tục phát huy vai trò động lực và định hướng phát triển cho các hoạt động của ngân hàng trong năm 2019 như Quyết định số 488 của NHNN về Kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin của các TCTD giai đoạn 2017 - 2020, Quyết định số 2545 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2016 - 2020…

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Phó thống đốc NHNN Đào Minh Tú nhận thấy, hệ thống ngân hàng cũng còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, cần có giải pháp ứng phó trong thời gian tới. Việc tìm kiếm nhà đầu tư có năng lực tài chính và năng lực quản trị tham gia xử lý, cơ cấu lại các ngân hàng yếu kém cũng còn khó khăn.

Bên cạnh đó, việc triển khai Nghị quyết 42 trong thực tiễn còn gặp một số khó khăn, vướng mắc cần được các cấp, các ngành quan tâm giải quyết, như: thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý tài sản bảo đảm (TSBĐ) và việc nộp thuế khi chuyển nhượng TSBĐ áp dụng thủ tục rút gọn trong giải quyết tranh chấp về nghĩa vụ giao TSBĐ và xử lý TSBĐ; hoàn trả TSBĐ là vật chứng trong vụ án hình sự… Xử lý nợ xấu thông qua xử lý TSBĐ chiếm tỷ lệ thấp do quá trình xử lý TSBĐ vẫn còn nhiều vướng mắc về hồ sơ, yếu tố pháp lý... Việc tăng vốn điều lệ của NHTM có vốn Nhà nước gặp nhiều khó khăn do vướng mắc liên quan đến khuôn khổ pháp lý.

Chỉ đạo về những nhiệm vụ năm 2019 của ngành ngân hàng, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng trước những nguy cơ, rủi ro từ kinh tế thế giới, NHNN cần đề cao cảnh giác, luôn theo dõi tình hình, có giải pháp linh hoạt, chặt chẽ để điều hành chính sách. Trách nhiệm của NHNN và các TCTD là phải đóng góp vào sự phát triển của đất nước, để năm 2019 đạt kết quả cao hơn năm 2018, để ngành ngân hàng có sự bứt phá. Theo đó, Thủ tướng yêu cầu ngành ngân hàng tập trung thực hiện các nhiệm vụ sau:

Tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) linh hoạt, thận trọng, hiệu quả, tăng cường khả năng ứng phó để hạn chế tác động bất lợi từ bên ngoài, kết hợp hài hòa với chính sách tài khóa và chính sách vĩ mô khác, kiên định ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng. Đây là mục tiêu kép, nặng nề, đòi hỏi tầm nhìn cùng sự điều hành khoa học, bản lĩnh, trí tuệ và kịp thời…

Đồng thời xây dựng trình Thủ tướng phương án tăng vốn điều lệ của các NHTM Nhà nước để đáp ứng đủ vốn theo tiêu chuẩn, chuẩn mực của Basel 2. Nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh, sự minh bạch và tuân thủ chuẩn mực, thông lệ quốc tế trong quản trị của hệ thống tín dụng. Kiểm soát tăng trưởng tín dụng hợp lý gắn với nâng cao chất lượng, tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên phát triển. Đẩy mạnh quá trình cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu, phấn đấu hoàn thành các mục tiêu, lộ trình đã đề ra.

Ngành ngân hàng cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân tiếp cận dễ dàng với dịch vụ ngân hàng. Cùng với đó, cần áp dụng các công nghệ hiện đại, đồng thời lưu ý cố gắng triển khai hệ thống thanh toán không dùng tiền mặt, tạo ra một văn hóa tiêu dùng thông qua thẻ, không dùng tiền mặt cho nhân dân có bước đi phù hợp…

Lê Vũ