Doanh nghiệp nhỏ chỉ muốn “đánh quả” để kiếm lời nhanh

Khi bàn về giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) phát triển, ông Phạm Hồng Hải, Tổng giám đốc Ngân hàng HSBC Việt Nam, nêu ra một thực tế, đó là văn hóa kinh doanh của doanh nghiệp Việt rất đặc thù vì không có chiến lược dài hạn, chỉ muốn làm sao “đánh quả” để kiếm lời nhanh…

Tại Hội nghị Hội đồng ngân hàng đầu tư quốc tế (IIB) vừa diễn ra chiều qua (ngày 4/12) lại bàn về một vấn đề rất cũ và tốn không ít giấy mực của báo giới cũng như tiền của khi tổ chức rất nhiều hội nghị, hội thảo, tọa đàm nhưng đến nay vẫn chưa đi đến hồi kết, đó là vấn đề vốn và làm sao để phát triển DNNVV.

Doanh nghiệp nhỏ yếu thế nhất trong cạnh tranh

Ông Nicholay Kosov, Chủ tịch ngân hàng đầu tư quốc tế (IIB) cho rằng DNNVV chính là huyết mạnh của nền kinh tế và trong môi trường của Việt Nam, sự tăng trưởng của DNNVV sẽ ảnh hưởng nhất định tới tăng trưởng của nền kinh tế.

“Ngay cả khi không được ghi nhận đúng tầm quan trọng của mình thì DNNVV cũng vẫn có vai trò quan trọng, tạo ra hơn 50% GDP. Tăng trường của DNNVV có ảnh hưởng cụ thể đến tăng trưởng GDP và có khả năng chống chịu nhiều hơn đối với những khủng hoảng của nền kinh tế”, ông Nicholay nhận định.

Cùng quan điểm trên, ông Lê Ngọc Lâm, Phó tổng BIDV, cũng ghi nhận vai trò của DNNVV tại Việt Nam với số lượng khoảng 95% và đóng góp trên 40%GDP, 30% ngân sách nhà nước, 51% lao động nhưng dư nợ tín dụng chỉ chiếm khoảng 25% dư nợ của nền kinh tế.

“Thực tế, hiện nay vốn từ ngân hàng mới chỉ đáp ứng 50% nhu cầu vốn DNNVV, mà chủ yếu là vốn ngắn hạn và mới có 30% khách hàng tiếp cận được vốn”, ông Lâm cho hay.

Theo ông Lâm, có nhiều nguyên nhân như năng lực tài chính còn yếu kém, trình độ quản lý thấp, công nghệ lạc hậu, khả năng tiếp cận thông tin thị trường còn hạn chế, hoạt động chủ yếu dựa vào vốn vay ngân hàng, không có vốn chủ sở hữu.

“Trong khi đó thủ tục hồ sơ vay vốn của ngân hàng khi triển khai cho vay nhóm DNNVV chặt chẽ, phức tạp, chưa phù hợp với nhóm DN này. Nhiều ngân hàng cũng chưa thiết kế được chương trình tín dụng phù hợp với đặc thù của nhóm DN này. Thực tế DNNVV thường có nhu cầu vay vốn trung và dài hạn, trong khi tỷ lệ vốn trung dài hạn của ngân hàng còn hạn chế nên khó đáp ứng nhu cầu. Ngoài ra việc thu hồi nợ vay kéo dài khiến các ngân hàng ngại cho vay”, ông Lâm phân tích.

Nói về DNNVV, TS. Cao Sỹ Kiêm, chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam, cho rằng DNNVV đang yếu thế nhất trong sự cạnh tranh của nền kinh tế.

“Càng hội nhập sâu rộng vào kinh tế thế giới thì DNNVV càng khó khăn. DNNVV Việt Nam thường thành lập sau đổi mới với vốn điều lệ nhỏ do không đủ điều kiện để huy động trong xã hội (kể cả tự huy động vốn trên TTCK), nhất là vốn dài hạn nên gần như vốn hoạt động đều dựa vào ngân hàng”, ông Kiêm bình luận.

Một nguyên nhân khác được ông Kiêm đưa ra, đó là sự yếu kém trong quản lý điều hành của cơ quan nhà nước, vấn đề trách nhiệm, ý thức phục vụ của một số cơ quan công quyền, kể cả trong việc lập chính sách, điều hành…

“Điều này càng làm cho khó khăn của DNNVV tăng thêm và ảnh hưởng tới năng suất lao động, hiệu quả sản xuất kinh doanh. Những thiếu sót này đang là hạn chế cản trở cho quá trình phát triển và đánh giá của DNNVV trong những năm qua, cũng như tiềm năng để khai thác trong thời gian tới”, ông Kiêm phân tích.

Doanh nghiệp phải tự cứu mình

Nói về giải pháp, ông Hải cho rằng giải pháp cho DNNVV đã bàn rất nhiều năm nhưng đến nay vẫn còn loay hoay chưa biết thực hiện thế nào. Nhiều chuyên gia có nói về kinh tế vĩ mô tăng trưởng 6,5 – 6,6%, lạm phát ở mức thấp nhưng thực tế tăng trưởng của Việt Nam chủ yếu do khối FDI, còn DNNVV trong nước rất khó khăn.

“Điều này rất nguy hiểm bởi DN FDI có thể đến được thì sẽ đi được khi môi trường đầu tư của Việt Nam không còn hấp dẫn. Do vậy một giải pháp để phát triển DNNVV Việt Nam là cần thiết”, ông Hải phân tích.

Vậy đâu là giải pháp cho DNNVV? Theo ông Hải, giải pháp quỹ bảo lãnh tín dụng là phù hợp nhưng cần phải làm rõ quỹ này hoạt động lợi nhuận hay phi lớn nhuận. “Nếu là phi lợi nhuận thì cần phải có sự hỗ trợ của Chính phủ một cách minh bạch”, ông Hai phân tích.

Cùng quan điểm, ông Kiêm đặt dấu hỏi về tính khả thi của tinh thần tương hỗ DNNVV? Việc hỗ trợ lẫn nhau là việc thông thường các nước làm, Việt Nam có làm nhưng chưa hiệu quả.

“Mắc nhất hiện nay chính là tính pháp lý và thể chế. Trước đây, việc bảo lãnh về vốn cho DNNVV đã giao cho một ngân hàng làm nhưng không có cơ chế cụ thể, bảo lãnh rồi nhưng vẫn phải bảo lãnh lại. Quỹ DN bây giờ mới hình thành trên lý thuyết. NHTM có gói hỗ trợ riêng cho DNNVV nhưng triển khai không đều…”, ông Kiêm phân tích.

Bởi vậy, nhiều chuyên gia cho rằng DNNVV cần phải “tự cứu mình” trước khi tìm sự hỗ trợ của các tổ chức khác người khác.

Theo ông Kiêm, nhóm DN này nên từ đánh giá mặt mạnh, mặt yếu, sở trưởng, sở đoạt của mình để xây dựng chiến lượng về kế hoạch kinh doanh.

“Nói cách khác là các DNNVV cần phải tái cơ cấu lại hoạt động kinh doanh theo hướng phát triển từ chiều rộng sang chiều sâu để nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm, năng lực cạnh tranh cho các hàng hóa dịch vụ và rút ngắn khoảng cách với khu vực thế giới”, ông Kiêm nhận định.

 Với thực tế đó, vị chủ tịch của IIB cho biết ông đã nhận diện một số định hướng cho DNNVV đột phá là tập trung vào công nghệ cao cũng như hiện đại hóa theo hướng tăng vào lợi suất tiêu dùng và trách nhiệm xã hội.

Cùng quan điểm trên, ông Hải cho rằng DNNVV Việt Nam cần phải biết đầu là thế mạnh nên tập trung phát triển, không nên có tư tưởng kinh doanh theo kiểu manh mún, đánh quả kiếm lời…

“Công nghệ số là một lĩnh vực đầu tư mà doanh nghiệp Việt Nam không cần phải đầu tư nhiều vốn. Uber, Grap là ví dụ điển hình nổi lên trong thời gian qua. Hay như quy đầu tư là một lĩnh vực mới vừa được Luật Đầu tư sửa đổi định danh. Với quỹ đầu tư mạo hiểm, doanh nghiệp Việt Nam có thể hướng tới và nguồn vốn sẽ tiếp cận được từ ngân hàng”, ông Hải nhận định.

Theo Bizlive