“Cửa sáng” cho trái phiếu doanh nghiệp

Theo thống kê của Bộ Tài chính, năm 2016, phát hành TPDN đạt 129.636 tỉ đồng, tăng 203,1% so với năm 2015.

Quy mô chưa xứng tầm

Kênh huy động qua thị trường trái phiếu đang ngày càng chiếm ưu thế và được DN ưu thích sử dụng thay vì tập trung vay vốn ngân hàng. Dù vậy, thị trường TPDN dù tăng mạnh trong những năm gần đây nhưng quy mô cũng chỉ đạt 5,27% GDP. Tính đến hết năm 2016, thị trường TPDN thấp hơn mức trung bình 22% của các nước trong khu vực. Tỉ lệ trên cũng rất nhỏ so với kênh tín dụng của ngân hàng với dư nợ tín dụng hiện tại hơn 11% GDP.

Trong giai đoạn 2016 - 2020, Chính phủ đặt ra yêu cầu nâng cao hiệu quả hoạt động của thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu Chính phủ, thị trường TPDN nhằm mang lại nhiều lợi ích cho thị trường vốn, giảm sức ép vốn đối với các TCTD.

Ông Nguyễn Trí Hiếu-Chuyên gia tài chính ngân hàng cho biết, thời gian qua, DN phát hành trái phiếu có nhiều lợi ích như được giải ngân toàn bộ vốn ngay lập tức thay vì phải giải ngân theo từng đợt và có lộ trình như khi vay vốn ngân hàng, kì hạn sử dụng vốn có thể dài hơn, lãi suất có thể thấp hơn và có tính cố định trong suốt kì hạn của trái phiếu thay vì vay phải chịu lãi suất thả nổi…

Tạo sân chơi cho DN phát hành trái phiếu

Theo nội dung dự thảo nêu trên, kì hạn phát hành trái phiếu của các DN trong nước hiện nay bình quân ở mức 4,85%/ năm với lãi suất theo phương thức thả nổi và căn cứ vào lãi suất tiền gửi kì hạn một năm tại các ngân hàng thương mại lớn, cộng biên độ từ 2 - 4%/năm tùy thuộc vào uy tín và thương hiệu của DN.

Nắm giữ dư nợ TPDN là các ngân hàng thương mại (khoảng 75,5%), Cty chứng khoán (khoảng 0,8%), quỹ đầu tư (khoảng 2,57%), nhà đầu tư cá nhân (khoản 1,87%) và loại hình nhà đầu tư khác (khoảng 6,31%).

Dự thảo mới đã bỏ điều kiện tại Điều 13 của Nghị định 90/2011 quy định điều kiện để DN được phát hành trái phiếu: “Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của năm liền kề trước năm phát hành phải có lãi theo báo cáo tài chính được kiểm toán bởi Kiểm toán Nhà nước hoặc tổ chức kiểm toán độc lập”. Điều này sẽ giúp DN có nhiều thuận lợi trong huy động vốn qua kênh trái phiếu, kể cả việc phát hành trái phiếu để đảo nợ trong quá trình tái cơ cấu. Vì với thực trạng DN đang cần vốn để tái cơ cấu thì yêu cầu phải có lợi nhuận là rất khó. Bên cạnh đó, theo quan điểm của Bộ Tài chính, hiện nay với sự phát triển của thị trường vốn, thị trường trái phiếu chủ yếu là nhà đầu tư có tổ chức nên có thể tự đánh giá được mức độ rủi ro khi đầu tư vào TPDN.

Để bảo vệ nhà đầu tư, dự thảo mới yêu cầu chặt chẽ hơn về công bố, công khai thông tin của DN trước và sau khi phát hành trái phiếu, về đăng ký và lưu ký TPDN, đảm bảo tạo điều kiện để DN công bố thông tin tài chính minh bạch.

Đối với việc phát hành trái phiếu ra thị trường thế giới, cho phép DN phát hành trái phiếu, phù hợp với hạn mức vay thương mại nước ngoài hàng năm của quốc gia và các quy định khác của phát luật về quản lý vay, trả nợ nước ngoài của DN.

Một loạt các giải pháp về phát triển các định chế trung gian và hạ tầng của thị trường cũng sẽ được thực hiện trong năm 2017.

Theo đó, tái cơ cấu các tổ chức trung gian hoạt động trên thị trường vốn, thị trường trái phiếu nhằm tăng năng lực tài chính và chất lượng hoạt động của các định chế này khi cung cấp dịch vụ trên thị trường trái phiếu. Đó là khuyến khích sự hình thành và đi vào hoạt động của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm để nâng cao tính công khai, minh bạch của quá trình huy động vốn trái phiếu.

Khuyến khích các DN bảo hiểm đặc biệt là bảo hiểm nhân thọ tăng tỷ lệ đầu tư vào trái phiếu; Xây dựng lộ trình thu hút nhà ĐTNN tham gia vào thị trường trái phiếu. Có thể nói, đây chính là sân chơi huy động vốn của các DN thay vì lệ thuộc vào ngân hàng, tạo điều kiện các DN tham gia sâu vào thị trường tài chính tiền tệ…