Sứ mệnh 'sếu đầu đàn'

Định vị “7 con sếu”

Trong Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, phát triển nền kinh tế số được xem là một trong những mục tiêu chiến lược giai đoạn tới. Theo Bộ KH&ĐT, muốn xây dựng nền kinh tế Việt Nam độc lập, tự chủ trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0, không thể thiếu sự hiện diện của DNNN bên cạnh vai trò quan trọng của khối doanh nghiệp tư nhân. Tuy nhiên, DNNN cần phải hiện diện với một năng lực mới, diện mạo mới, thay vì trở thành một công cụ để điều tiết vĩ mô nền kinh tế.

Để lựa chọn được các DNNN trong vai trò “sếu đầu đàn”, Bộ KH&ĐT đưa ra các tiêu chí chính như: Phải có khả năng mở rộng thị trường và tăng được thị phần. Theo đó, DNNN phải đạt được thị phần đủ lớn để có khả năng chi phối thị trường (đề xuất ở mức chiếm thị phần từ 30% trở lên). Phải hoạt động trong những ngành có tính chất lan tỏa, dẫn dắt (không thuộc ngành, lĩnh vực Nhà nước độc quyền) như: kết cấu hạ tầng kinh tế, công nghiệp, năng lượng, viễn thông, tài chính - ngân hàng…

Viettel chính thức đưa 5G vào kinh doanh thử nghiệm

Trên cơ sở xác định vai trò của DNNN trong thời kỳ mới, trước mắt, Nhà nước chỉ nắm giữ 100% vốn điều lệ tại 7 Công ty mẹ của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (trong điều kiện Công ty mẹ vẫn nắm giữ mạng lưới truyền tải và hệ thống điều độ điện quốc gia); Tổng Cty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (do là doanh nghiệp có chức năng sử dụng vốn của Nhà nước để đầu tư vốn vào một số ngành, lĩnh vực quan trọng). Tập đoàn Công nghiệp viễn thông Quân đội Viettel (do là doanh nghiệp quốc phòng an ninh có định hướng thực hiện công nghiệp quốc phòng); Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN); Tập đoàn Bưu chính Viễn thông; Tổng Cty Tân Cảng Sài Gòn; và Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank).Vai trò, vị trí, sứ mệnh của DNNN trong giai đoạn tới được xác định là lực lượng vật chất quan trọng của khu vực kinh tế nhà nước, tiên phong cùng với doanh nghiệp khu vực tư nhân trở thành động lực kinh tế để chủ động hội nhập kinh tế quốc tế.

Nói về lí do lựa chọn này, Bộ KH&ĐT cho biết : PVN là doanh nghiệp có thế mạnh riêng, hoạt động gắn với xu thế hướng tới bảo vệ chủ quyền của đất nước. Tổng Cty Tân Cảng được lựa chọn nhờ lợi thế quản lý, khai thác các cảng biển, có vai trò thúc đẩy kết nối tạo chuỗi cung ứng dịch vụ. Vietcombank là đại diện cho ngành tài chính, ngân hàng với lợi thế về hệ thống quản trị doanh nghiệp, hiệu quả kinh doanh tốt... “Các doanh nghiệp này được xác định sẽ có vai trò “sếu đầu đàn”, phát huy vai trò mở đường, dẫn dắt DNNN trong việc hình thành và mở rộng chuỗi sản xuất, cung ứng, chuỗi giá trị trong nước cũng như quốc tế”, Bộ KH&ĐT khẳng định.

Mổ xẻ từng “con sếu” trong “đàn sếu” này, dễ nhận ra điểm chung lớn nhất, họ đều là những DNNN có lợi thế về thị phần, có vai trò dẫn dắt với vị trí số 1 trong lĩnh vực (Vietel trong viễn thông, Vietombank trong ngân hàng) hay có những vị trí chiến lược quan trọng khó thay thế được (EVN, VNPT, PVN) hoặc rất đặc biệt như SCIC (với định hướng có thể trở thành nhà đầu tư của Chính phủ đại diện phần vốn Nhà nước tại những doanh nghiệp có tầm quan trọng với an ninh, quốc phòng…). Cũng không thể phủ nhận năng lực của các DNNN này trong xuyên suốt thập kỷ qua, với những đóng góp đầu tàu cho ngân sách quốc gia, cho trách nhiệm an sinh xã hội. (Vietcombank làm ra lợi nhuận năm 2020 đạt trên 20 ngàn tỷ đồng, mục tiêu 2021 cán mốc lợi nhuận 1 tỷ USD; Viettel mang lại mức lãi bằng rất nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn gộp lại hay như EVN, PVN cũng vậy…).

Phát triển nền kinh tế số

Tại hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai các nhiệm vụ trọng tâm năm 2021, Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, năm 2021 chuyển đổi số là một trong những từ khóa cho phát triển. Theo đó, cần tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, trên nền tảng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, tính tự chủ và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Đồng thời, hoàn thiện nhanh khung khổ pháp lý cho các loại hình kinh doanh mới, kinh tế số, cung cấp dịch vụ công. Ban hành chính sách thử nghiệm các sản phẩm, giải pháp, dịch vụ, mô hình kinh doanh, công nghệ mới, như: kinh tế chia sẻ, kinh tế ban đêm… đáp ứng kịp thời nhu cầu của nền kinh tế.

Dù tỷ lệ chỉ còn 0,07% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động, nhưng DNNN chiếm tới 7% tổng tài sản và 10% vốn chủ sở hữu của toàn bộ doanh nghiệp, đóng góp hơn 29% GDP cả nước. DNNN cũng đang chiếm thị phần rất lớn trong lĩnh vực năng lượng, viễn thông, ngân hàng…

“Bộ KH&ĐT đã phê duyệt Chương trình Hỗ trợ chuyển đổi số cho doanh nghiệp Việt Nam, trong đó chú trọng doanh nghiệp nhỏ và vừa. Chúng ta có gần 800.000 doanh nghiệp, nếu chuyển đổi số thành công, sẽ nâng cao năng lực cạnh tranh của cả cộng đồng doanh nghiệp, đóng góp vào năng lực cạnh tranh của nền kinh tế”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết.

Theo chia sẻ từ ông Lê Mạnh Hùng, Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ KH&ĐT), đề án tập trung vào 2 mục tiêu chính: Một là, củng cố, phát triển một số tập đoàn kinh tế quy mô lớn trên cơ sở hình thành các chuỗi liên kết, chuỗi giá trị, thúc đẩy đổi mới sáng tạo với định hướng sử dụng hiệu quả nguồn lực chưa khai thác hết của DNNN, thu hút các nguồn lực của khu vực tư nhân để thực hiện vai trò dẫn dắt. Hai là, hình thành cơ chế, chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi để Nhà nước, DNNN tham gia đầu tư phát triển trong một số ngành, lĩnh vực có tính chất mở đường, bứt phá nhằm thực hiện mục tiêu của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Với kinh nghiệm là tổ chức tài chính đã hình thành, hoạt động và phát triển trong 15 năm, ông Nguyễn Chí Thành, Tổng Giám đốc Tổng Cty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) cho biết: SCIC có nhiều đầu mối thu hút, hợp tác với các quỹ đầu tư nước ngoài mong muốn tìm cơ hội đầu tư, hợp tác với Việt Nam, trong đó, có lĩnh vực chuyển đổi số. “SCIC mong muốn hỗ trợ được tài chính cho những con sếu đầu đàn. Ngoài ra, hỗ trợ Hội đồng quản trị, kết nối với nhà đầu tư nước ngoài, cùng với nhà đầu tư nước ngoài, tạo vốn mồi vào các lĩnh vực mà những con sếu đầu đàn hướng tới. Sau đó, có thể cùng nhau huy động vốn trên thị trường chứng khoán hoặc các công cụ khác ”, ông Thành chia sẻ.