Kinh tế Việt Nam 2022: Đâu là động lực tăng trưởng và các “biến số”?

Ba động lực tăng trưởng mới cho năm 2022 

Ông Jacques Morisset, chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam, nhận định, sau một năm 2021 đầy biến động, mục tiêu đưa tăng trưởng GDP của Việt Nam về mức 6-6,5% như đã được đề ra trong kỳ họp Quốc hội mới đây là hoàn toàn khả thi.  Ông nói: “Bởi Việt Nam đang có ba động lực tăng trưởng mới rất khả quan. Đó là: tăng trưởng trong lĩnh vực xuất khẩu, các cơ hội từ kinh tế xanh và nhu cầu tiêu dùng nội địa lớn”. Tuy nhiên, chuyên gia này cũng thẳng thắn, muốn đạt được tăng trưởng như mục tiêu đề ra, điều kiện đầu tiên là Việt Nam phải kiểm soát tốt đại dịch và tiếp đó là cải thiện cán cân cung - cầu. 

Trong khi đó, bộ phận nghiên cứu toàn cầu của Ngân hàng HSBC cũng đưa ra nhận định, kinh tế Việt Nam có thể lấy lại nhịp tăng trưởng GDP thậm chí ở mức 6,8% trong năm 2022 chủ yếu nhờ dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) mạnh mẽ trở lại, tập trung nhiều vào lĩnh vực sản xuất, từ đó thúc đẩy xuất khẩu. Đặc biệt, trong bối cảnh các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết trong vòng 2 năm qua bắt đầu mang lại… “trái ngọt”. Bên cạnh đó, tầng lớp trung lưu tiếp tục mở rộng và cụ thể là tầng lớp giàu ngày một gia tăng sẽ thúc đẩy tiêu dùng của Việt Nam. Các công trình hạ tầng mới đưa vào sử dụng cũng sẽ tiếp tục “tiếp sức” cho các hoạt động kinh tế. 

Tuy nhiên, việc Chính phủ tiếp tục triển khai những biện pháp hỗ trợ đủ lớn và diện hỗ trợ phủ rộng là động lực quan trọng cho phục hồi kinh tế. “Nhìn chung, sau không ít trắc trở, Việt Nam đang có những nền tảng tốt cho công cuộc phục hồi. Đó là sự đồng thuận và quyết tâm cao của toàn dân, nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định, dư địa tài khóa tích cực, những chương trình cải cách cơ bản đã được đặt ra. Điều Việt Nam đang rất cần là những hành động đột phá, quyết liệt và tốc độ nhanh để xử lý tình thế khó khăn hiện nay, trong đó tốc độ là tiêu chí rất quan trọng”, ông Thành nhấn mạnh. 

Ông Jacques Morisset, chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam

Các “biến số” của tình trạng bất định

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) nói rằng chủng Omicron đang lây lan với tốc độ “chưa từng thấy”. Đây sẽ là một nguy cơ lớn cho không chỉ với Việt Nam, mà cả thế giới.

Với yếu tố bất định này, các chuyên gia cho rằng để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 6-6,5% trong năm 2022 như Quốc hội đặt ra, Việt Nam cần sớm khởi động chương trình phục hồi kinh tế; trong đó cần khắc phục những hạn chế của những gói hỗ trợ trước. 

Theo TS. Võ Trí Thành, các gói hỗ trợ, kích thích kinh tế nói riêng, chương trình phục hồi và phát triển kinh tế nói chung cần được triển khai đủ mạnh, trúng và đúng.

“Chính phủ đang tính tới gói hỗ trợ lên tới 10% GDP. Tuy nhiên, cần phải quản trị được rủi ro từ các chính sách và thực hiện đúng đối tượng, trúng mục tiêu. Nếu thực thi tốt Chương trình này, kinh tế có thể được hỗ trợ thêm từ 1 - 1,5 điểm phần trăm”, ông Thành nói. 

Đồng tình quan điểm này, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng của ngân hàng BIDV đề nghị, các chính sách trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế cần đủ liều lượng, nguồn lực phải đủ lớn và thời gian triển khai đủ dài. Bên cạnh đó, việc triển khai xuống cấp cơ sở phải đúng và trúng đối tượng chứ không nên dàn trải. 

Ngoài rủi ro dịch bệnh, ông Jacques Morisset - chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cũng thẳng thắn chỉ ra các rủi ro khác sẽ ảnh hưởng đến phục hồi kinh tế của Việt Nam. Thứ nhất, những rủi ro về nội tại kinh tế. Việt Nam là một nền kinh tế mở, do đó nền kinh tế Việt Nam sẽ phụ thuộc vào tình hình của nhiều quốc gia khác. Lĩnh vực xuất khẩu đã trở thành đầu tàu tăng trưởng của Việt Nam trong nhiều năm qua và sự trầm lắng của kinh tế thế giới sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới nền kinh tế của Việt Nam. 

Thứ hai, rủi ro khác là lạm phát. Nền kinh tế Việt Nam hiện nay đang phải đối mặt với lạm phát nhập khẩu, trong khi giá hàng hóa trong nước lại không tăng do cầu vẫn thấp hơn cung. Tuy nhiên, nếu cầu tăng lên thì tới một lúc nào đó rủi ro lạm phát đối với hàng hóa trong nước sẽ xuất hiện và điều này đòi hỏi phải kiểm soát lạm phát một cách thận trọng hơn so với hai năm qua. 

Tiếp đến, một vấn đề nữa cũng quan trọng không kém là việc làm sao để thực hiện hiệu quả các chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ để kích thích tăng trưởng và hỗ trợ phục hồi kinh tế.

“Trong thời gian tới, chính sách tài khóa của Việt Nam cần hỗ trợ thúc đẩy cầu từ khu vực tư nhân để khôi phục kinh tế trong nước và đóng góp cho tăng trưởng. Hướng đi cần thiết để phục vụ mục tiêu này là hỗ trợ tài chính cho người lao động và hộ gia đình bị ảnh hưởng của Covid-19. Chính phủ có thể cân nhắc các biện pháp về thu ngân sách để hỗ trợ tổng cầu trong nước”, ông Jacques Morisset, đề nghị. 

Quốc Hải