TỔNG THUẬT: Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể trả lời chất vấn

Phát biểu kết thúc chất vấn Nhóm vấn đề thứ 4 thuộc lĩnh vực giao thông vận tải, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, ngành giao thông vận tải là xương sống, mạch máu, giao thông phải đi trước mở đường, góp phần phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm quốc phòng và an ninh. Phiên chất vấn đã cho thấy tính thiết yếu của lĩnh vực, sự quan tâm của các vị đại biểu Quốc hội đối với lĩnh vực rất quan trọng này.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, trong phiên chất vấn đối với những vấn đề thuộc lĩnh vực giao thông vận tải đã có 48 đại biểu đăng ký chất vấn, có 30 đại biểu đã thực hiện quyền chất vấn, 9 đại biểu tham gia tranh luận, còn 18 đại biểu đăng ký nhưng không còn đủ thời gian, đề nghị có văn bản chuyển đến Bộ trưởng trả lời bằng văn bản.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định, phiên chất vấn diễn ra sôi nổi với tinh thần xây dựng và trách nhiệm cao. Các đại biểu đặt câu hỏi cụ thể, ngắn gọn, đúng nội dung chất vấn. Một số đại biểu tích cực tranh luận để làm rõ hơn vấn đề chất vấn. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nắm chắc thực trạng vấn đề thuộc lĩnh vực quản lý. Với tinh thần cầu thị, Bộ trưởng đã trả lời đầy đủ, thẳng thắn các câu hỏi của đại biểu Quốc hội, mỗi vấn đề đều có định hướng, đề xuất phương án cụ thể để xử lý trong thời gian tới. 

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã phát biểu làm rõ thêm rất nhiều vấn đề. Qua báo cáo của Bộ Giao thông vận tải gửi đến các vị đại biểu Quốc hội và diễn biến của phiên chất vấn lần này cho thấy thời gian qua ngành giao thông vận tải đã phát huy tinh thần trách nhiệm, nỗ lực vượt khó hoàn thành khối lượng công việc lớn, như đã hoàn thành 4 quy hoạch ngành theo Luật Quy hoạch nhằm tạo cơ sở pháp lý triển khai các nhiệm vụ của Bộ. Hoàn thành đưa vào khai thác, sử dụng 1.239 km đường bộ cao tốc; đang triển khai xây dựng 883 km và dự kiến tiếp tục khởi công hơn 2.000 km đường bộ cao tốc trong giai đoạn 2021-2025. Hoàn thiện hồ sơ để trình Quốc hội nhiều dự án, công trình quốc gia, bao gồm 3 dự án quan trọng mà Chính phủ trình Quốc hội thảo luận, xem xét, biểu quyết trong tuần tới. 

Bộ Giao thông vận tải cũng có kết quả giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản cao trong giai đoạn 2020-2021 và giai đoạn trước đó là 2016-2020. Bộ đã chú trọng đến công tác cải cách thủ tục hành chính, công tác kiểm tra, giám sát được tăng cường, đã xây dựng, ban hành 57 quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, 167 tiêu chuẩn Việt Nam và 43 tiêu chuẩn cơ sở; đang tiến hành xây dựng, điều chỉnh 535 định mức kinh tế kỹ thuật.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, bên cạnh những kết quả đạt được, ngành giao thông vận tải vẫn còn những vướng mắc, khó khăn, hạn chế cả trong việc chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư và quản lý khai thác vận hành khi đưa các dự án, công trình vào sử dụng.

Đối với các dự án, công trình quan trọng quốc gia, các dự án giao thông sử dụng ngân sách nhà nước phần lớn các dự án đều chậm tiến độ. Một số dự án thành phần chưa lựa chọn nhà đầu tư theo kế hoạch ban đầu. Thiếu nguồn vật liệu đắp nền đường, thủ tục điều chỉnh biến động giá vật liệu còn chậm và vướng mắc. Công tác đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư kéo dài, tiến độ xây dựng các quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức còn chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu về phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ trong lĩnh vực giao thông vận tải. Nhiều công nghệ, giải pháp thi công mới được ứng dụng trong lĩnh vực này tuy nhiên chưa có định mức, đơn giá ban hành kịp thời nên gây khó khăn cho công tác quản lý chi phí đầu tư. Công tác di dời hạ tầng kỹ thuật bị chậm tiến độ công tác thẩm định thiết kế kỹ thuật chậm khi có thay đổi thiết kế. Đặc biệt, một số công trình giao thông xảy ra sự cố không đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, yêu cầu thiết kế, hư hỏng cục bộ, xuống cấp sau một thời gian ngắn đưa vào sử dụng. Trên các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ còn hàng trăm cầu yếu chưa được gia cố, sửa chữa hoặc xây mới kịp thời. Việc chậm tiến độ các dự án giao thông quan trọng khá phổ biến, thường kéo dài thêm 2-3 năm làm tăng tổng mức đầu tư từ 1,5 đến 2,5 lần hoặc nhiều hơn so với tổng mức đầu tư ban đầu, làm giảm hiệu quả đầu tư. Các dự án, công trình trọng điểm quốc gia được triển khai trải dài trên cả nước, khối lượng công việc rất lớn, trong đó có một số công việc quan trọng nhưng sự phối hợp giữa các Bộ, ngành và địa phương chưa tích cực và hiệu quả. Công tác giải phóng mặt bằng còn gặp nhiều khó khăn. Hồ sơ quản lý chất lượng chưa đầy đủ, thiết kế bản vẽ thi công chưa phù hợp, phải điều chỉnh, bổ sung nhiều lần; chưa kiểm tra, giám sát chặt chẽ trong quá trình thi công. Công tác nghiệm thu công trình còn nhiều sai sót, vai trò, trách nhiệm vật chất lượng công tác tư vấn giám sát chưa được quan tâm và đề cao đúng mức, nhất là tư vấn trong nước.

Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 ngoài trụ sở của Cảng hàng không, các trụ sở còn lại do kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn chưa được Bộ chủ quản và UBND tỉnh phê duyệt nên công tác chuẩn bị đầu tư còn rất chậm. Đối với các dự án có sử dụng vốn ODA như các dự án đường sắt đô thị tại thành phố Hà Nội và Tp.Hồ Chí Minh, ngoài những nguyên chính nói trên, các nguyên nhân làm chậm tiến độ dự án còn bao gồm: Chậm trễ trong việc bố trí vốn, nguồn vốn ODA bố trí theo kế hoạch trung hạn, hàng năm chưa đáp ứng được tiến độ triển khai thực tế. Việc điều chỉnh vốn, việc phân chia gói thầu và trình tự thực hiện chưa hợp lý. Năng lực của chủ đầu tư trong quản lý các dự án công nghệ phức tạp, đan xen nhiều loại nguồn vốn và nhiều cấu hình đầu tư còn hạn chế. Về thực trạng và giải pháp xử lý các tồn đọng trong đầu tư khai thác kinh doanh các dự án giao thông theo hình thức BOT sau 17 năm khi bắt đầu triển khai loại hợp đồng này từ năm 2005, mặc dù không mới nhưng việc thực hiện đầu tư theo hình thức BOT vẫn còn nhiều bất cập. Việc thu phí không dừng mục tiêu từ năm 2019 theo Nghị quyết của Quốc hội đến nay đã chậm thời hạn 3 năm vẫn chưa thực hiện xong.

Chủ tịch Quốc hội gợi ý 4 nhóm giải pháp cho ngành GTVT

Qua phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ trưởng Giao thông vận tải, các bộ trưởng, trưởng ngành có liên quan tiếp thu tối đa ý kiến đóng góp của đại biểu Quốc hội, chỉ đạo quyết liệt thực hiện các giải pháp đã đề ra, nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế, trong đó tập trung vào một số vấn đề chính:

Thứ nhất, tiếp tục rà soát, xây dựng, hoàn thiện các quy hoạch phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt; triển khai quyết liệt các Nghị quyết của Quốc hội, Nghị quyết của Chính phủ để đẩy nhanh việc phê duyệt, tiến độ triển khai dự án; giải ngân vốn đầu tư công, nhất là các dự án trọng điểm quốc gia theo nghị quyết của Quốc hội, bảo đảm khả thi cả về tiến độ và bố trí vốn cũng như chất lượng công trình; đồng thời triển khai hàng loạt dự án quốc gia theo Nghị quyết của Quốc hội.

Thứ hai, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương bảo đảm dự án phù hợp với các quy hoạch liên quan không gian phát triển kinh tế-xã hội của địa phương nhằm phát huy hiệu quả đầu tư; khẩn trương giải quyết dứt điểm những vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng phục vụ triển khai các dự án, công trình giao thông trọng điểm quốc gia.

Thứ ba, kiểm soát chặt chẽ, bảo đảm chất lượng, tiến độ từ các bước khảo sát, lập hồ sơ thiết kế, dự toán đến công tác lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng và triển khai thi công, kiểm soát chất lượng đầu vào đến kiểm soát quy trình thi công, công tác thí nghiệm, nghiệm thu; tăng cường tần suất kiểm tra hiện trường để kịp thời chấn chỉnh các tồn tại, bất cập; lựa chọn chủ đầu tư, Ban quản lý dự án có đủ năng lực, kinh nghiệm để thực hiện dự án; yêu cầu Ban Quản lý dự án, nhà thầu có tiến độ tổng thể, chi tiết, ký cam kết về tiến độ hoàn thành dự án; theo dõi, kiểm soát chặt chẽ tiến độ; kiên quyết xử lý các trường hợp tiêu cực; nâng cao hiệu lực, hiệu quả phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; siết chặt kỷ luật, kỷ cương, trách nhiệm trong công tác quản lý, phòng, chống tham nhũng trong quá trình thực hiện dự án đầu tư xây dựng; quy định rõ trách nhiệm của người đứng đầu trong từng khâu, từng công việc, từ vị trí có thể tiềm ẩn nguy cơ nguy cơ tham nhũng, tiêu cực của đơn vị; chủ động phòng ngừa, tập trung thanh tra, kiểm tra các lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực; tăng cường tổ chức kiểm tra, thanh tra định kỳ, đột xuất các dự án trọng điểm trong quá trình tổ chức triển khai.

Thứ tư, đẩy nhanh tiến độ giải quyết các thủ tục hành chính, tháo gỡ khó khăn về nguồn vật liệu, đặc biệt là giải quyết khó khăn về nguồn cung cấp vật liệu san lấp tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long; kiểm tra việc xây dựng, công bố giá, chỉ số giá các loại vật liệu xây dựng theo đúng quy định của pháp luật; kiểm soát tình trạng biến động giá nguyên, nhiên vật liệu xây dựng và xử lý nghiêm các hành vi đầu cơ, nâng giá trục lợi; phối hợp với các bộ, ngành, địa phương trình cấp có thẩm quyền có phương án giải quyết dứt điểm những vướng mắc, bất cập, tồn tại trạm thu phí Dự án BOT nhanh trong năm 2022 trên cơ sở bảo đảm hài hòa lợi ích của nhân dân, Nhà nước, nhà đầu tư; Nhà nước chỉ hỗ trợ đối với những nguyên nhân khách quan, bất khả kháng trên cơ sở chia sẻ rủi ro, thực hiện các biện pháp đẩy nhanh tiến độ triển khai hệ thống thu thuế điện tử theo yêu cầu tại Nghị quyết 43 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; tiếp tục chỉ đạo các nhà cung cấp dịch vụ tập trung rà soát, hoàn thiện quá trình vận hành, có biện pháp phát huy tối đa hiệu quả hệ thống thu phí tự động không dừng.

Báo cáo một số nội dung liên quan đến tổng thể triển khai đường cao tốc trong giai đoạn tới, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành biết, theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm giai đoạn 2021-2030, chúng ta đặt mục tiêu đến năm 2025 hoàn thành 3.000 km đường cao tốc, tới năm 2030 hoàn thành 5.000 km đường cao tốc.

Trên cơ sở Nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị đã xác định tuyến đường cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2021-2025 phải được hoàn thành, phải ưu tiên bố trí nguồn lực để triển khai dự án này. Trên cơ sở đó, Chính phủ đã trình Quốc hội và đã được Quốc hội thông qua kế hoạch và đầu tư công trung hạn, bổ sung nguồn vốn từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội bố trí cho đường cao tốc. 

Về các danh mục triển khai đường cao tốc trong giai đoạn 2021-2025, sẽ tập trung vào các dự án lớn sau: Tuyến cao tốc Bắc Nam phía đông giai đoạn 2017-2020 có chiều dài là 654 km; tuyến cao tốc Bắc Nam phía đông giai đoạn 2021-2025 có chiều dài 729 km. Chính phủ đã trình Quốc hội tại Kỳ họp này 05 tuyến cao tốc có chiều dài 549 km. Như vậy, tổng chiều dài toàn bộ các tuyến cao tốc đang triển khai là 1.932 km, số km đường cao tốc đã hoàn thành tới thời điểm hiện nay là 1.290 km. Tính cả các công trình đã hoàn thành đưa vào khai thác và các công trình đang triển khai, chúng ta có 3.222 km cao tốc.

Về tiến độ triển khai cụ thể các dự án, tuyến cao tốc Bắc Nam phía đông giai đoạn 2017-2020 đã được Quốc hội phê chuẩn chủ trương đầu tư năm 2017 với chiều dài 654 km, đã khởi công rải rác trong 3 năm 2019, 2020 và 2021, sẽ hoàn thành toàn tuyến vào năm 2023.

Tuyến cao tốc Bắc Nam phía đông giai đoạn 2021-2025 với chiều dài 729 km được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp bất thường tháng 01/2022 vừa qua, hiện nay đã triển khai lập dự án đầu tư, kiểm đếm, cắm mốc chỉ giới, lập phương án đền bù. Toàn bộ 729 km sẽ khởi công vào năm 2022, phấn đấu hoàn thành vào năm 2025, thông toàn bộ tuyến cao tốc Bắc Nam vào năm 2025 với tổng chiều dài là 2.063 km từ Lạng Sơn đến Cà Mau.

Các tuyến còn lại gồm tuyến Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, tuyến Biên Hòa - Vũng Tàu, tuyến Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột dự kiến khởi công tháng 6/2023 nếu được Quốc hội thông qua tại kỳ họp này, cơ bản hoàn thành vào năm 2025 và đưa vào khai thác, sử dụng năm 2026.

Đường vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh và đường vành đai 4 vùng Thủ đô sẽ khởi công vào tháng 6 năm 2023, năm 2023 và cơ bản hoàn thành vào năm 2026.

Phó Thủ tướng Chính phủ cho biết, Chính phủ quyết tâm cao để thực hiện bằng được mục tiêu mà Đại hội Đảng lần thứ XIII đặt ra, hoàn thành 3.000 km đường cao tốc đến năm 2025, 3.500 km đường cao tốc đến năm 2030. Phó Thủ tướng Chính phủ mong tiếp tục nhận được sự ủng hộ, chia sẻ, cùng giám sát của Quốc hội trong việc thực hiện nhiệm vụ quan trọng này.

Trả lời câu hỏi về dư luận cho rằng nhà đầu tư không mặn mà các dự án BOT (Đại biểu Nguyễn Văn Thân - đoàn Thái Bình, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể cho rằng cần phân biệt giữa các dự án BOT trước khi có Nghị quyết 437 và BOT hiện nay là hình thức PPP. Đây là jai hình thức khác nhau hoàn toàn. Hiện nay PPP làm trên đường song hành, làm trên các tuyến cao tốc. Còn BOT trước đây thực hiện theo Nghị định 108 khi chưa có luật, chưa có Nghị quyết của Quốc hội. Các bức xúc đối với BOT tập trung chủ yếu là trên đường hiện hữu.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết thêm, một trong những quan ngại của nhà đầu tư là nợ xấu do hụt doanh thu. Do đó cần giải quyết dứt điểm vướng mắc, trong đó có quyền lợi nhà đầu tư, ngân hàng. Trong thời gian tới, Bộ sẽ cố gắng phối hợp với các bộ, ngành tham mưu, rà soát kỹ, bố trí một số nguồn lực để xử lý dứt điểm những vướng mắc.

Liên quan đến những dự án chậm tiến độ mà Đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) nêu lên, 'tư lệnh' ngành giao thông vận tải khẳng định các dự án chậm tiến độ hiện nay không có nhiều bởi vì theo Luật Đầu tư công mới, các dự án đều được bố trí đủ tiền, phân định loại dự án, tiến độ, giai đoạn. Do đó, chậm tiến độ hiện nay không phải liên quan đến nguồn vốn mà chậm là do khâu tổ chức thực hiện và ảnh hưởng thời tiết, địa chất v.v... 

Bộ trưởng làm rõ thêm, trước đây, đa số các dự án bố trí nhỏ giọt, bố trí tiền không đủ và kéo dài, dẫn đến lãng phí, thi công mãi không xong. Trong khi hiện nay với quyết tâm cao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ còn đi kiểm tra công trường, giám sát sâu sát; các cơ quan, địa phương cũng ý thức là dự án trọng điểm sẽ góp phần tạo đột phá cho phát triển kinh tế địa phương, tạo điều kiện không gian mới nên đều rất quyết tâm. Bộ trưởng Bộ giao thông vận tải tin tưởng trong giai đoạn từ nay về sau vấn đề chậm tiến độ của các dự án sẽ được giảm nhẹ chứ không như trước đây...

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) về công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư ảnh hưởng đến triển khai các dự án đầu tư công, cũng như dự án PPP gặp rất nhiều khó khăn, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải nêu rõ, là đơn vị quản lý dự án, Bộ Giao thông vận tải đồng cảm với các địa phương bởi khi thực hiện không làm trái luật, phải thực hiện tuần tự từng bước nên sẽ mất nhiều thời gian. Hiện nay, việc thu hồi đất rừng đang là vấn đề vướng. Khi lập báo cáo xin chủ trương đầu tư chưa có tư vấn, mới là nghiên cứu sơ bộ mà phải trình để thu hồi đất trước khi phê duyệt chủ trương đầu tư là vướng mắc lớn nhất. Vướng mắc này không chỉ ở dự án đầu tư công mà cả dự án PPP. Vừa qua đoạn Tân Phú - Bảo Lộc của Lâm Đồng cũng đã xảy ra tình trạng này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho hay.

Bộ trưởng cho biết Bộ Giao thông vận tải sẽ phối hợp với các bộ, ngành để rà soát, nghiên cứu những công việc nào cần mất thời gian thì chấp nhận mất thời gian, còn những công việc nào chưa cần thiết thì chuyển qua giai đoạn 2 để đẩy nhanh tiến độ giai đoạn đầu hoặc nghiên cứu lập hồ sơ rút ngắn lại. 

Trả lời câu hỏi của đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà (Hà Nội) liên quan đến hiện đại hóa đường sắt và vấn đề ga Ngọc Hồi, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, dự án ga Ngọc Hồi liên quan đến đường sắt Bắc-Nam tốc độ cao. Vừa qua Bộ đã thống nhất với Hà Nội chuyển đoạn Yên Viên-Ngọc Hồi trở về cho Hà Nội để Hà Nội làm đường sắt đô thị. Còn đường sắt Bắc Nam tốc độ cao thì đến Ngọc Hồi dừng lại. Bộ trưởng cho biết, quy hoạch đường sắt đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trên cơ sở đó, thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục làm việc với Hà Nội để rà soát lại, xác định quy mô của đường sắt đô thị, đường sắt quốc gia, sau đó mới có thể triển khai tiếp tổ hợp của ga Ngọc Hồi.

Trả lời câu hỏi liên quan đến cơ cấu hệ thống giao thông miền núi phía bắc (đại biểu Đoàn Thị Hảo - Thái Nguyên), Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể bày tỏ chia sẻ với các tỉnh miền núi phía bắc là một trong những khu vực có hạ tầng giao thông còn nhiều yếu kém. Do đó, trong nhiệm kỳ này, đã cố gắng đầu tư được một số dự án như đoạn Hòa Bình - Mộc Châu; rồi từ Mộc Châu lên Sơn La và Điện Biên; cao tốc Hà Giang - Phú Thọ; cao tốc Chợ Mới - Thái Nguyên; cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh; cao tốc kết nối Quốc lộ 18 xuống Móng Cái… Dù không phải là dự án trọng điểm quốc gia nhưng trong kế hoạch thực hiện của nhiệm kỳ này, có triển khai những dự án trọng điểm bằng nhiều nguồn vốn, có cả ngân sách Nhà nước và PPP. Ngoài ra còn triển khai các dự án sân bay. 

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải khẳng định, Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến khu vực này và sẽ tranh thủ dồn vào những dự án trọng điểm quan trọng trước. Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải tin tưởng thực hiện Nghị quyết 11 của Bộ Chính trị chắc chắn giao thông miền núi phía bắc sẽ tốt hơn.

Liên quan đến đường vành đai biên giới kết nối các tỉnh miền núi phía bắc cùng với các trục hướng tâm, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho hay, vừa qua tuyến đường đã được đầu tư nâng cấp, mở rộng. Bộ sẽ giao cho Tổng cục Đường bộ phối hợp với địa phương nghiên cứu một cách thấu đáo, lập danh sách và chuẩn bị cho nhiệm kỳ 2026-2030 để có được kế hoạch xây dựng cơ bản về giao thông.

Giải trình, làm rõ chất vấn của đại biểu Hồ Thị Minh (Quảng Trị) về tuyến đường tránh đi qua thành phố, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, Quảng Trị đã có cam kết với Bộ Giao thông vận tải về đoạn 43 km sử dụng đường địa phương còn Bộ Giao thông vận tải tham mưu Chính phủ và đang lập hồ sơ, chuẩn bị triển khai 13 km đoạn cuối.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể đề nghị hoàn thành xong đoạn 13 km đó rồi sẽ tiếp tục thực hiện đoạn 43 km. Về hướng giải quyết, Bộ trưởng cho biết, vốn dư của 13 km cộng với phí đường bộ thì không được làm xây dựng cơ bản, nếu làm là sai quy định. Do đó, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nêu rõ, Bộ Giao thông sẽ tham mưu với Chính phủ theo hướng vốn dư của 13 km còn bao nhiêu thì kết hợp với nguồn vốn của địa phương để thực hiện làm 43 km. Còn sử dụng phí đường bộ thì không được vì khác nguồn. Bộ trưởng đề xuất lãnh đạo tỉnh Quảng Trị nghiên cứu, nếu kết hợp được như vậy thì báo cáo Chính phủ để thực hiện đoạn 43 km. 

Trà lời chất vấn của đại biểu Lê Hoàng Anh (Gia Lai) về việc có đủ các nhà thầu để làm các dự án hay không, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nêu rõ, theo trang web của Cục Quản lý hoạt động xây dựng, Bộ Xây dựng đã nêu đầy đủ danh mục các nhà thầu về giao thông. Theo trang web này, Bộ Giao thông vận tải kiểm tra thấy có 48 nhà thầu trong lĩnh vực giao thông đã từng làm giao thông cấp 1.

Bộ trưởng cho biết, theo năng lực và quy định hiện nay, nếu 48 nhà thầu làm một dự án 100 tỷ thì giai đoạn tiếp họ được tham gia dự án có quy mô tăng lên khoảng 30%. Như vậy 48 nhà thầu này có thể làm được dự án có quy mô từ 1.000 tỷ đến 5.000 tỷ. Trong 48 nhà thầu này, có 2 nhà thầu có thể làm dự án từ 5.000 tỷ trở lên. Do đó, Bộ trưởng cho rằng, với lực lượng nhà thầu đông đảo như vậy thì hoàn toàn có thể đấu thầu, tổ chức lựa chọn để chọn nhà thầu. 

Trong quá trình làm dự án không phải nhà thầu chính làm toàn bộ, thường nhà thầu có thể thuê các nhà thầu nhỏ hỗ trợ 30%. Do đó, ngoài 48 nhà thầu này, có thể có hàng trăm nhà thầu làm được dự án quy mô 300-400 tỷ và đều có thể tham gia cùng với 48 nhà thầu này để thực hiện các dự án. 

Tranh luận về các kết quả kiểm toán một số dự án BOT không đảm bảo phương án tài chính dẫn đến buộc phải xử lý bằng cơ chế riêng, đại biểu Lê Minh Nam (Hậu Giang) dẫn chứng kết quả kiểm toán giai đoạn 2016-2020 cho thấy, kiểm toán 83 dự án BOT và BT thì Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị giảm thời gian thu phí so với phương án ban đầu đối với các dự án là 302 năm.

Đại biểu cho rằng, có khó khăn trong quá trình giám sát các công trình BOT, thực tế chứng minh có những khó khăn trong giám sát quy trình thực hiện các dự án BOT để đảm bảo cho các dự án triển khai một cách hiệu quả, hiệu lực và đạt được mục tiêu đề ra. Vì vậy, đại biểu Lê Minh Nam đề nghị Bộ trưởng làm rõ thêm về thực trạng này nhằm phản ánh một cách đầy đủ, toàn diện vấn đề, đồng thời chia sẻ với cử tri về những giải pháp đang được Bộ triển khai thực hiện để khắc phục vấn đề này.

Liên quan đến việc sửa chữa, nâng cấp các công trình giao thông với số vốn không lớn nhưng thủ tục đầu tư công rất nhiêu khê và chậm chạp, đại biểu Trần Hữu Hậu (Tây Ninh) nêu rõ, Bộ trưởng đã đồng ý rằng, trong quy định hiện tại, với những công việc sửa chữa, nâng cấp các công trình giao thông trên 500 triệu đồng mà phải thực hiện các thủ tục đầu tư công là bất hợp lý và hứa sẽ có đề xuất hướng sửa đổi nội dung này. “Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng cho rằng vướng mắc này là có thật, là bất hợp lý nhưng nằm trong quy định Luật Đầu tư công và cần phải xem xét thực hiện đúng theo chỉ đạo, định hướng của Chủ tịch Quốc hội đó là: Mọi việc đặt ra cần phải xem xét cho tường minh và phải theo đến tận cùng”, đại biểu Trần Hữu Hậu nhấn mạnh.

Đại biểu Trần Hữu Hậu đề nghị Bộ trưởng cho biết ngay sau kỳ họp này Bộ trưởng có thể trực tiếp làm việc với Bộ trưởng Bộ Tài chính, mời thêm Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư, Bộ trưởng Bộ Xây dựng để tìm cách tháo gỡ vướng mắc nói trên theo quy định của Luật Đầu tư công. Qua đó, các địa phương và các đơn vị, trong đó ngành giao thông phát huy được sự chủ động trong điều hành và sử dụng ngân sách hiệu quả nhất.

Giải trình ý kiến tranh luận của đại biểu liên quan đến kết quả kiểm toán của các dự án BOT, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, khi chưa có Luật Đầu tư công, theo Nghị định 108, đấu thầu dự án là đấu thầu khi dự án đầu tư được duyệt, chưa phải thiết kế kỹ thuật được duyệt và không phải là dự toán được duyệt. Trong khi đó, dự án đầu tư có phần dự phòng khối lượng, dự phòng trượt giá và nhiều loại dự phòng khác.

Nghị định quy định hợp đồng là hợp đồng nguyên tắc và ký hợp đồng theo dự án được duyệt. Trong hợp đồng có điều khoản sau khi dự án hoàn thành căn cứ vào kết quả quyết toán của dự án thì Bộ Giao thông vận tải, nhà đầu tư điều chỉnh thời gian thu phí theo số liệu thực mà dự án đã được triển khai. Do đó, có hai con số, con số kiểm toán đưa ra đúng, nhưng chưa đúng bản chất. Bởi đúng theo hợp đồng nguyên tắc, hợp đồng ban đầu khi chưa có hồ sơ thiết kế, chưa triển khai, chưa giám sát, chưa điều chỉnh hợp đồng.

Còn con số thứ hai, Bộ trưởng cho biết, từng dự toán BOT sau khi hoàn thành rồi mới kiểm toán, quyết toán, Bộ Giao thông vận tải mới ký hợp đồng điều chỉnh thời gian thu phí. Hai số liệu chỉ khác nhau ở chỗ hợp đồng nguyên tắc.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh, Bộ Giao thông vận tải không làm sai về vấn đề này bởi "ký hợp đồng sai là vi phạm pháp luật nghiêm trọng". 

Về ý kiến của đại biểu Trần Hữu Hậu liên quan đến sửa chữa đường, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải nêu rõ, hiện nay có hai nguồn vốn, nguồn vốn sự nghiệp kinh tế và nguồn vốn đầu tư công. Trong Luật Đầu tư công quy định, những dự án trên 500 triệu được xem như có tính chất đầu tư xây dựng cơ bản, có một quy trình, hồ sơ riêng. Những dự án dưới 500 triệu có nghĩa là sửa chữa nhỏ thì mới rút gọn được thủ tục.

Bộ trưởng cũng chia sẻ, cách đây khoảng 3 năm, Bộ Giao thông vận tải đã tham mưu Chính phủ rà soát, nghiên cứu vấn đề này để điều chỉnh lại Luật Đầu tư công hoặc phải có một cơ chế, quy định đối với việc sửa chữa nhỏ.

Theo Bộ trưởng, đây là việc bất cập, nhất là trong lĩnh vực giao thông. Do đó, khi con đường xuống cấp, xuất hiện ổ gà thì rất cần thiết có một cơ chế để xử lý ngay, nhưng xử lý phải đúng luật, nếu xử lý không đúng sau này sẽ khó giải trình. Chính vì vậy, cần xem xét, điều chỉnh lại Luật Đầu tư công để đưa vào những trường hợp đặc biệt, những trường hợp cấp bách để xử lý. Trong Luật Đầu tư công quy định, đối với những dự án cấp bách mà có vốn thì sẽ triển khai ngay. Huy động vốn để vừa thiết kế vừa thi công và triển khai luôn.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể mong muốn sẽ nghiên cứu một số loại hình đặc thù để đưa vào Luật Đầu tư công. Với những trường hợp đặc thù thì thủ tục phải ngắn gọn, nhanh để thực hiện.

Đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai (Hà Nội) mở đầu phiên chất vấn buổi chiều đối với Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể. Đại biểu Mai cho biết, trong báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại phiên giải trình của Ủy ban Tài chính, Ngân sách Quốc hội về tình hình thực hiện pháp luật đầu tư công và giải ngân vốn đầu tư công có chỉ ra một số quy định về quản lý đầu tư công của Việt Nam còn hạn chế, tồn tại tư duy nhiệm kỳ, việc lựa chọn dự án đầu tư công vẫn dựa vào chỉ tiêu định tính, thiếu các chỉ tiêu định lượng cụ thể. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết tồn tại, hạn chế này có trong lĩnh vực giao thông không và giải pháp cụ thể để khắc phục?

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (‎Bắc Kạn) cho biết, hiện trạng giao thông của nhiều tỉnh miền núi phía Bắc, trong đó có Bắc Kạn đang trong tình trạng không có đường sắt, không có đường thủy và không có đường hàng không. Đại biểu đề nghị Bộ trường cho biết, đối với dự án đường cao tốc Chợ Mới- Bắc Kạn đã có quyết định chủ trương đầu tư, khi nào Bộ sẽ chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện tuyến đường này.

Đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) phản ánh về tình trạng đầu tư theo phương pháp đối tác công tư chưa như mong muốn, nhất là các công trình cao tốc, và đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân và giải pháp về vấn đề này trong thời gian tới.

Phản ánh chất lượng đường cao tốc được xây dựng vừa qua bộc lộ nhiều vấn đề, mặt đường gồ ghề, sụt lún... Đại biểu Đinh Ngọc Minh (Cà Mau) đề nghị Bộ trưởng làm rõ nguyên nhân và giải pháp giải quyết vấn đề này trong thời gian tới.

Đại biểu Nguyễn Hữu Toàn (Lai Châu) cho biết, Luật Đầu tư công có một quy định rất quan trọng để đảm bảo thời gian thực hiện các dự án nhóm A. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết Bộ Giao thông vận tải đã thực hiện việc này như thế nào, trong trường hợp phát hiện vi phạm thì xử lý ra sao.

Trả lời câu hỏi về giải ngân vốn trong lĩnh vực giao thông vận tải, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, khi Bộ Giao thông vận tải đăng ký kế hoạch vốn, tất cả các danh mục, Bộ đều tổ chức họp, rà soát kỹ, không chỉ là chủ đầu tư đăng ký, mà các đơn vị, lãnh đạo bộ đều dựa trên tình hình thực tế để xem xét, xác định số vốn đăng ký. Nhìn chung, trong hai năm vừa qua, Bộ Giao thông vận tải đã giải ngân khoảng 95-96%. Phần nhỏ còn lại là do các yếu tố bất khả kháng như khó khăn trong giải phóng mặt bằng, thời tiết địa chất… Do đó, Bộ trưởng cho rằng, trong năm nay và những năm tiếp theo, khi trình với Quốc hội, Chính phủ và được bố trí vốn, Bộ sẽ chỉ đạo, điều hành chặt chẽ theo từng tháng để đáp ứng được nhu cầu không để vốn dư, gây lãng phí.

Về vấn đề thực hiện Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công-tư trong lĩnh vực giao thông vận tải, Bộ trưởng cho biết Luật này đã đi vào cuộc sống rất tốt ở các lĩnh vực như xây dựng, điện lực. Tuy nhiên ở lĩnh vực giao thông, nhiều công trình có chi phí dự án lớn, mặt bằng yếu, xử lý cầu cống nhiều thì rất khó kêu gọi PPP. Những dự án kêu gọi thành công thì vốn của Nhà nước đã chiếm 50-60%. Đối với ngành giao thông có những dự án lớn lên tới 7 nghìn tỷ thì huy động PPP sẽ rất lớn, rất khó. Do đó, PPP trong lĩnh vực giao thông vận tải cần nghiên cứu, rà soát để tiếp tục tháo gỡ vướng mắc.

Đối với các ý kiến cho rằng các dự án lớn của ngành GTVT vẫn bị chậm tiến độ, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, thời gian qua, ngành đã hoàn thành và đưa vào khai thác sử dụng nhiều dự án, công trình giao thông trọng điểm, góp phần quan trọng phục vụ phát triển kinh tế-xã hội của các địa phương, các vùng và cả nước. Tuy nhiên, do cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, một số dự án bị chậm so với kế hoạch ban đầu.

Khắc phục tình trạng này, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương sớm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của dự án, yêu cầu các địa phương giải quyết dứt điểm; rà soát, giảm bớt các thủ tục hành chính; đôn đốc, kiểm tra các địa phương xây dựng, công bố giá và chỉ số giá các loại vật liệu xây dựng theo đúng quy định của pháp luật về quản lý chi phí đầu tư xây dựng, bảo đảm đầy đủ thông tin của các vật liệu cho công trình xây dựng giao thông. Còn đối với những dự án nhóm nhỏ, đa số đảm bảo đúng tiến độ khi đã bố trí đủ vốn trong 3 năm hoặc 4 năm, và đảm bảo theo yêu cầu của Luật Đầu tư công.

Liên quan đến tư duy nhiệm kỳ của ngành giao thông vận tải, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định ngành giao thông vận tải là ngành phát triển kết cấu hạ tầng, quy hoạch lâu dài, công trình mang tính liên vùng đột phá, nên "ngành không có tư duy nhiệm kỳ". Tất cả các quốc lộ, các đường cao tốc đều có trong quy hoạch với tầm nhìn định hướng nhiều chục năm, đa số các dự án đăng ký đều có trong Nghị quyết của Đại hội Đảng và các Nghị quyết khác, tất cả những căn cứ này đã đảm bảo được tính khách quan minh bạch trong hoạt động của Bộ.

Theo Bộ trưởng, tất cả các dự án đều được Bộ Giao thông vận tải kiến nghị, các bộ, ngành xem xét tham mưu Chính phủ, Chính phủ báo cáo Quốc hội, Quốc hội đã rà soát và biểu quyết thông qua, giám sát các dự án trong thực thi và khai thác, nên các dự án đều quan trọng, bức thiết, tạo động lực, cơ hội mới cho sự phát triển của vùng, của đất nước.

Về triển khai dự án cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 1, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, hiện nay Bộ Giao thông vận tải đang triển khai 10 dự án, trong đó có 4 dự án sẽ hoàn thành trong năm 2022 và tiến độ bình quân hiện nay đạt được 58%.

Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo sẽ rút ngắn thời gian 3 tháng. Tuy nhiên, trên thực tế có một số dự án rút ngắn được 3 tháng nhưng có một số dự án do vướng mắc nên chưa điều chỉnh được.

Bộ trưởng khẳng định, Bộ Giao thông vận tải đang giám sát chặt chẽ tiến độ các dự án.

Hiện nay, dự án Phan Thiết-Vĩnh Hảo đạt được tỷ lệ khoảng gần 40 %, phấn đấu đến ngày 30/6 đạt được tỷ lệ khoảng 50,8 %, sau 30/6 chỉ còn lại các lớp đá, thảm nhựa. Do đó, nhà thầu cũng như Ban QLDA sẽ đảm bảo được tiến độ. Về tuyến Dầu Giây-Phan Thiết hiện nay đạt được tỷ lệ 45%, cố gắng tập trung hoàn chỉnh phần nền đất trong tháng 6, để tháng 7 và tháng 8 tập trung thảm nhựa.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hiện nay đã họp giao ban hàng tháng, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành là Trưởng ban chỉ đạo, các công trình trọng điểm đều họp kiểm điểm tiến độ. Trong mỗi buổi họp kiểm điểm tiến độ sẽ xem xét trong một tháng làm được những gì, chậm những gì, lý do và đưa ra giải pháp....

Đối với Bộ Giao thông vận tải, hàng tuần, các đồng chí Thứ trưởng phải đi công trường, nửa tháng Bộ sẽ họp một lần để kiểm tra, giám sát tiến độ nhằm kịp thời giải quyết các khó khăn.

Bộ Giao thông vận tải đang phấn đấu để cuối năm 2022 sẽ đưa 361km của các đoạn này vào sử dụng. Tuy nhiên, hiện nay còn nhiều khó khăn liên quan đến thời tiết bất lợi, vật giá tăng,… Bộ đang phối hợp với các cơ quan liên quan để tháo gỡ.

Bộ trưởng cho biết, 4 dự án của năm 2022 đã đạt được 38%. Có thể thấy, giai đoạn 1 có nhiều khó khăn nhưng đến thời điểm hiện nay, Bộ Giao thông vận tải và các Bộ, ngành đã tham mưu cho Chính phủ về các giải pháp, cơ bản đảm bảo đúng tiến độ theo nghị quyết của Quốc hội, theo nghị quyết của Chính phủ.

Về việc huy động thực hiện các dự án BOT giao thông, Bộ trưởng cho biết, năm 2015 rất nhiều dự án BOT đã được thực hiện.

Tuy nhiên, theo Nghị quyết số 437/NQ-UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các dự án đường bộ đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT chỉ áp dụng đối với các tuyến đường mới để bảo đảm quyền lựa chọn cho người dân, không đầu tư các dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến đường độc đạo hiện hữu.

Mà việc làm tuyến đường mới thì tốn nhiều chi phí, thu phí BOT thì thấp. Do đó, nên vấn đề huy đông thực hiện các dự án BOT đang gặp khó khăn.

Ngoài ra, Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư hiện nay chưa thực sự hiệu quả trong lĩnh vực giao thông vận tải.

Do đó, Bộ Giao thông vận tải sẽ tham mưu cho Chính phủ để có hướng giải quyết thỏa đáng, khả thi, đưa ra các giải pháp điều chỉnh thể chế, tạo cơ chế tốt hơn.

Về việc gỡ vướng cho các gói thầu ký hợp đồng trọn gói giá cố định, Bộ trưởng cho biết hiện ở Bộ Giao thông có một số gói thầu nhỏ, còn những gói thầu lớn đều có điều chỉnh giá, hiện nay việc điều chỉnh giá ở gói thầu lớn tương đối thuận lợi.

Với gói thầu nhỏ, Chính phủ đã nghe phản ánh từ các địa phương, Bộ, ngành là gói thầu nhỏ, gói thầu trọn gói, gói thầu cố định giá đang gặp nhiều khó khăn.

Về việc này Thủ tướng đã giao Bộ Xây dựng phối hợp với một số Bộ, ngành nghiên cứu tìm giải pháp theo hướng, xây dựng Nghị định hoặc Nghị quyết để tháo gỡ khó khăn.

Bộ trưởng tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, đồng thời hy vọng có sự phối hợp giữa các địa phương và các Bộ, ngành trong tham mưu Chính phủ ban hành cơ chế giải quyết vấn đề này, khắc phục những khó khăn bất khả kháng trong tình trạng hiện nay.

Liên quan đến việc triển khai thực hiện các tuyến đường cao tốc đang còn mất cân đối giữa các vùng, miền, Bộ trưởng cho biết, Bộ Giao thông vận tải và các Bộ, ngành, địa phương liên quan đang tập trung triển khai quyết liệt các dự án, công trình giao thông trọng điểm như: Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh…

Tuy nhiên, đúng như một số đại biểu đã chỉ ra, trong danh sách bổ sung các tuyến cao tốc vào quy hoạch này, khu vực phía bắc vẫn được ưu tiên với chiều dài chiếm gần 2/3, còn lại là khu vực phía nam và miền Trung, Tây nguyên.

Để khắc phục tình tình trạng "lệch pha" trong đầu tư cao tốc hiện nay, Bộ trưởng cho biết vừa qua một số tuyến cao tốc phía Nam đã được phê duyệt, mạng lưới đường bộ cao tốc trong quy hoạch đã được đánh giá, cân đối kỹ lưỡng về điều kiện khu vực, đảm bảo nhu cầu phát triển kinh tế giữa các vùng, miền.

Bộ trưởng hy vọng với các quy hoạch điều chỉnh thì mạng lưới đường bộ cao tốc tại khu vực miền Trung, Đồng bằng sông Cửu Long sẽ hoàn thiện hơn, nâng cao tính hấp dẫn khi thu hút đầu tư các tỉnh, thành trong khu vực….

Bộ trưởng nhấn mạnh, các dự án trọng điểm quốc gia đều mang tính liên vùng và trong điểm của các địa phương. Do đó, Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Ban chỉ đạo của Chính phủ. Ban chỉ đạo đã tổ chức họp định kỳ hàng tháng và trực tiếp kiểm tra công trường để kiểm điểm tiến độ, chất lượng và kịp thời chỉ đạo tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện các dự án.

Về giải pháp triển khai một số dự án đường xuyên rừng quốc gia, rừng tự nhiên mà không làm ảnh hưởng lớn đến rừng và môi trường sinh thái, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải cho biết,

Bộ có nhiều giải pháp, đã được ứng dụng trong việc xây dựng đường Hồ Chí Minh xuyên qua rừng Cúc Phương. Có thể thực hiện làm đường trên cao, hoặc để tiết giảm chi phí hơn thì làm đường chừa nhiều cầu, hầm để thú rừng có thể đi lại, tránh làm ảnh hưởng đến môi trường sinh thái.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cho biết cần phối hợp chặt chẽ với các tổ chức quốc tế bảo vệ rừng sinh thái, rừng đặc dụng.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh, việc làm đường qua rừng đặc dụng là bất khả kháng mới phải làm, sẽ hết sức tránh để bảo vệ môi trường sinh thái, đảm bảo các yêu cầu của các tổ chức quốc tế.

Về tái cơ cấu Tổng Công ty đường cao tốc (VEC), Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, vốn điều lệ của VEC chỉ có 1000 tỷ thôi, còn vay hơn 120.000 ngàn tỷ.

Do đó khi tái cơ cấu thì không có thể vay tiếp, dẫn đến nhiều dự án liên quan đến VEC đều dừng không hoạt động được, không thi công được, kể cả là Bến Lức - Long Thành.

Do đó là trong kỳ họp này, Quốc hội cũng đã cho cơ chế liên quan cấp phát vốn vay của nước ngoài về cho VEC. Từ đó, VEC có thêm nguồn vốn và có thể huy động vốn hoặc vay ngân hàng.

Trả lời câu hỏi của đại biểu "có lợi ích nhóm ở trong BOT này không?", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh: Đây là dự án liên quan tới người dân, rất là nhạy cảm và các cơ quan chức năng, kể cả Bộ Công an cũng rất là quan tâm đến vấn đề này.

Hiện nay, chưa phát hiện lợi ích nhóm giữa các cơ quan nhà nước cấu kết với các nhà đầu tư. Bởi vì các nhà đầu tư hầu như độc lập toàn bộ. Còn nếu có vấn đề gì bên trong thì cá nhân nào có vi phạm đều sẽ chịu trách nhiệm trước pháp luật. Chúng ta có bộ máy để kiểm tra, giám sát việc này....

Trả lời chất vấn của đại biểu về kết nối giao thông để thông thương, phát triển kinh tế, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, nếu địa phương mà chưa có quy hoạch đường giao thông hoặc chưa có đường giao thông thì về nguyên tắc không thể nào bố trí nút giao, nhất là dự án mới hầu như chỉ kết nối vào đường hiện hữu.

Trách nhiệm của địa phương rà soát lại quy hoạch giao thông xung quanh đường cao tốc để kết nối những đường giao thông vào các trung tâm huyện, trung tâm xã, trung tâm kinh tế, khu công nghiệp.

Khi các địa phương có quy hoạch, ngành giao thông sẽ phối hợp nghiên cứu, để triển khai các nút giao.

Bộ trưởng khẳng định, đây là sự phối hợp giữa Bộ Giao thông với các bộ, ngành. Do vậy, trong cuộc họp Trung ương, Bộ trưởng đã đề nghị các đồng chí Bí thư Tỉnh ủy chỉ đạo UBND tỉnh khẩn trương điều chỉnh quy hoạch giao thông ở địa phương, kết nối đường cao tốc, các đường trọng điểm quốc gia.

Qua đó, ngành giao thông sẽ phối hợp với địa phương bổ sung các nút giao nhằm khai thác hiệu quả cái đường cao tốc cũng như hệ thống đường địa phương, đáp ứng được yêu cầu phát triển của địa phương...

Về vấn đề tiến độ các công trình, dự án lớn bị chậm do giá nguyên vật liệu tăng, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định, tất cả những dự án lớn đều phải điều chỉnh giá nhưng vấn đề đặt ra là điều chỉnh có kịp thời hay không? Sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương khi xảy ra biến động giá cả như thế nào? Bởi các nhà thầu có tâm lý sợ trong thời điểm mua xăng dầu, mua vật liệu, giá vận chuyển giá cao, nhưng khi nghiệm thu thanh toán giá thấp.

Trong khi đó, việc ký hợp đồng căn cứ vào thông báo giá của địa phương, nên sự phối hợp của các bộ, ngành và thông báo giá của địa phương rất quan trọng. Nếu thông báo giá sát và kịp thời thì việc thanh quyết toán cho nhà thầu sẽ tốt.

Bộ trưởng cho biết, để giải quyết vấn đề này, Bộ Giao thông vận tải đã phối hợp với các bộ, ngành tìm giải pháp và mong đại biểu Quốc hội đồng hành cùng Chính phủ xem xét có cơ chế đảm bảo công bằng với nhà thầu để điều chỉnh giá kịp thời.

Về việc nghiên cứu sử dụng cát biển để đắp nền đường khu vực đồng bằng, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, hiện nay các bộ, ngành liên quan rà soát lại kinh nghiệm của thế giới, ứng dụng sử dụng cát biển như thế nào.

Các bộ, ngành cũng xây dựng để cát biển đạt tiêu chuẩn; đồng thời hình thành quy trình về lý thuyết về công tác khai thác, vận chuyển, thi công, đầm nén và sẽ làm thử nghiệm, sau đó mới đánh giá thực tế đơn giá, định mức và nghiệm thu đánh giá, mới áp dụng đại trà hay nhân rộng.

Bộ trưởng nhấn mạnh, hiện nay tất cả các bộ, ngành đều vào cuộc và đơn vị nghiên cứu cũng đang nghiên cứu để thực hiện đúng quy trình, chứ không phải áp dụng một cách máy móc dẫn đến bị nhiễm mặn ở các công trình.

Về kiểm soát xe quá khổ quá tải, Bộ trưởng cho biết, Bộ Giao thông vận tải đã phối hợp với Bộ Công an, Ủy ban An toàn giao thông quốc gia để xử lý vấn đề này.

Nhưng thường các loại xe này hoạt động trọng phạm vi hẹp, thời gian ngắn trong đường nhỏ để tránh công an.

Do đó địa phương cần tăng cường kiểm tra các đường, ngõ, các khu công trình, điểm vận chuyển vật tư để xử lý các trường hợp vi phạm.

Theo Bộ trưởng, lúc đăng kiểm thì các xe đăng kiểm chuẩn, sau đó họ mới vi phạm, cơi nới để chở quá tải. Do đó địa phương phải phối hợp theo dõi để xử lý.

Về vấn đề giá vật liệu, Bộ trưởng cho biết, thời gian qua, giá nhiên liệu, vật liệu xây dựng có biến động lớn, đã gây khó khăn cho chủ đầu tư trong việc quản lý giá thành, quản lý chi phí đầu tư xây dựng; gây khó khăn cho nhà thầu trong việc triển khai thi công, đặc biệt đối với các gói thầu, dự án lớn như các dự án cao tốc dẫn đến nhà thầu có tâm lý thi công cầm chừng, chờ giá xuống, làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công và kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công.

Để khắc phục tình trạng này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, Bộ sẽ phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành, địa phương để giải quyết triệt để khó khăn về vật liệu và công tác giải phóng mặt bằng; tiếp tục phối hợp với Bộ Xây dựng để giải quyết các khó khăn về biến động giá nguyên, nhiên, vật liệu xây dựng.

Chủ động mời các cơ quan thanh tra, kiểm toán, công an tham gia ngay từ giai đoạn đầu triển khai dự án để kịp thời phát hiện, khắc phục các tồn tại hạn chế và phòng ngừa thất thoát, lãng phí, tiêu cực.

Bộ trưởng nhấn mạnh: Việc tham gia của các Bộ, ngành sẽ làm tốt được vấn đề công khai, minh bạch, không ảnh hưởng đến lợi ích của các nhà thầu.

Về bất cập trong quy trình sửa chữa hư hỏng nhỏ trên đường bộ, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải đồng tình với ý kiến của đại biểu Nguyễn Hải Dũng- Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nam Định.

Với đường bộ hư hỏng nhỏ, cần sớm sửa chữa để đảm bảo hiệu quả, tiết giảm chi phí. Tuy nhiện hiện nay quy trình sửa chữa vẫn còn phải lập dự án đầu tư và được phê duyệt theo thủ tục đầu tư công bình thường.

Bộ trưởng cho rằng hiện nay vẫn chưa có quy trình riêng, mà áp dụng quy trình chung để sửa chữa tuyến đường, dẫn tới việc sửa chữa còn chậm, chưa kịp thời.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, Bộ sẽ tiếp thu ý kiến đại biểu, phối hợp với các bộ ngành để có hướng xử lý xác đáng.

Trả lời các câu hỏi của đại biểu về thu phí không dừng, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, thu phí không dừng là công nghệ mới, cần ứng dụng để giúp việc đi lại và nộp thuế phí của người dân được tiện lợi, công khai, minh bạch.

Chính phủ đã triển khai ứng dụng công nghệ này từ năm 2015. Tuy nhiên trong quá trình triển khai đã gặp nhiều vướng mắc, do thói quen của người dân, vận hành gặp sơ suất kỹ thuật.

Năm 2017, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có Nghị quyết giao Chính phủ đến năm 2019 phải triển khai xong việc này. Tuy nhiên, với số lượng làn đường lớn, Bộ đã không đáp ứng được theo đúng tiến độ Nghị quyết đề ra. Đến năm 2019, các dự án BOT đều có ít nhất 2 làn thu phí không dừng. Tuy nhiên, vì vấn đề tái cơ cấu của Tổng Công ty Đường cao tốc nên chậm tiến độ.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng, đến ngày 30/6, toàn bộ các trạm BOT trừ trạm của Tổng Công ty Đường cao tốc phải lắp đầy đủ trạm thu phí không dừng ở các làn. Đến 31/7 sẽ hoàn thành toàn bộ lắp các trạm thu phí đầy đủ ở tất cả các làn đường.

Đưa ra giải pháp cho vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải nêu rõ, Bộ triển khai thành công thí điểm chỉ thu phí không dừng trên tuyến Hà Nội - Hải Phòng làm cơ sở mở rộng cho các tuyến cao tốc khác. Tăng cường công tác tuyên truyền, khuyến khích các phương tiện dán thẻ tham gia dịch vụ để phát huy tối đa hiệu quả hệ thống. Tiếp tục chỉ đạo các nhà cung cấp dịch vụ tập trung rà soát, kịp thời khắc phục các lỗi trong quá trình vận hành hệ thống. Thực hiện đúng quy định Hợp đồng BOT đã ký, cho phép các dự án được áp dụng mức phí theo lộ trình trong Hợp đồng trong năm 2022…

Thay mặt ngành giao thông vận tải, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã dành thời gian, tâm huyết chỉ đạo sâu sát để ngành giao thông vận tải thực hiện nhiệm vụ được giao; cảm ơn đồng bào, cử tri cả nước đã quan tâm đến sự phát triển của ngành, gửi tới ngành giao thông vận tải nhiều kiến nghị, giải pháp thiết thực, kịp thời.

Bộ trưởng nêu rõ, Bộ Giao thông vận tải luôn lắng nghe, tiếp thu đầy đủ, thực hiện nghiêm túc, nỗ lực cao để thực hiện các chủ trương của Đảng và Nhà nước cũng như các kiến nghị của cử tri và đồng bào cả nước.

Theo Bộ trưởng, giao thông vận tải là mạch máu của nền kinh tế. Ngành giao thông vận tải luôn luôn phấn đấu để cố gắng hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao và trong những nhiệm kỳ qua, Đảng và Nhà nước cũng xác định giao thông vận tải là một trong các khâu đột phá.

Đến thời điểm này, một số dự án giao thông trọng điểm đã hoàn thành và đưa vào khai thác rất hiệu quả. Bên cạnh đó cũng có một số dự án chậm tiến độ, chưa đạt chất lượng, có biểu hiện lãng phí. Trong lúc ngân sách nhà nước khó khăn, chúng ta đã xã hội hóa thực hiện nhiều dự án BOT.

Trong thời gian vừa qua, Quốc hội đã chất vấn ngành giao thông về các dự án BOT, Bộ đã nghiêm túc tiếp thu, thực hiện các kết luận của Quốc hội. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, vẫn có một số dự án chậm tiến độ, chưa đạt chất lượng, chậm giải quyết các vấn đề BOT.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, ngành giao thông vận tải nhận trách nhiệm về những hạn chế, khuyết điểm này. Bộ trưởng nêu rõ phiên chất vấn này là cơ hội để ngành giao thông vận tải giải trình những vấn đề lớn mà xã hội quan tâm.