Quảng Nam giai đoạn 2016 -2020: Cần động lực để đột phá kinh tế

Có tốc độ phát triển ấn tượng, dẫn đầu thu hút FDI tại vùng kinh tế trọng điểm duyên hải miền Trung, Quảng Nam là tỉnh điển hình tiên phong khi đã tạo thế và lực mới, là dấu ấn khẳng định sự tăng trưởng trong vòng 5 năm qua. Mục tiêu đến năm 2020 đã được hoạch định thế nhưng mối quan tâm hiện tại là cần phải xác định vùng động lực phát triển, cải tạo cơ cấu chính sách đầu tư như thế nào để đoàn tàu Quảng Nam vững tiến tăng trưởng bền vững trong giai đoạn mới.

Dấu ấn phát triển

Theo Sở Kế hoạch và đầu tư (KH&ĐT) Quảng Nam, giai đoạn 2011-2015, giá trị tổng sản phẩm địa bàn tăng bình quân  hàng năm gần 11,5%; tỷ trọng công nghiệp, dịch vụ trong cơ cấu GRDP tăng từ 78,6% năm 2011 lên 84% năm 2015, thu nội địa tăng bình quân 18%/năm để đạt con số hơn 6.350 tỷ đồng vào năm 2015 là dấu hiệu màu hồng của bức tranh kinh tế - xã hội Quảng Nam trong vòng 5 năm qua.

Bức tranh kinh tế này chủ yếu dựa vào sự tăng trưởng vốn từ ngân sách nhà nước để thực hiện ba mũi đột phá, từ hạ tầng, nhân lực đến cải thiện môi trường đầu tư. Cơ cấu đầu tư công với tổng vốn hơn 76.700 tỷ đồng đã được phân bổ vào khu vực nông nghiệp, nông thôn 86%, đô thị 14% hoặc khu vực đồng bằng 70% và miền núi 30% nguồn lực. Đáng chú ý là có khoảng 62% tổng vốn đầu tư công được đầu tư vào giao thông, hình thành mạng lưới giao thông thông suốt từ quốc lộ đến tỉnh lộ và từ trung tâm tỉnh lỵ đến các huyện, thành phố và trung tâm xã. Những tuyến đường nông thôn lầy lội đã được bê tông hóa từ 49% lên đến 66% với 1.500km, nâng tổng số đường nông thôn bê tông hóa lên hơn 4.200km.

Tăng trưởng nổi bật phải kể đến là sự đóng góp của lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ luôn duy trì được đà tăng trưởng trong suốt mấy năm qua với sự gia tăng của các ngành chế biến, chế tạo gắn với xuất khẩu. Chỉ trong vòng 5 năm qua, hơn 3.200 doanh nghiệp đã được thành lập. Trung bình mỗi năm ra đời khoảng 640 doanh nghiệp, nâng số doanh nghiệp lên gần 4.800, giải quyết việc làm cho 120 nghìn lao động. Số doanh nghiệp kinh doanh có lãi tăng dần lên hàng năm, từ 46,5% năm 2013 lên 49% năm 2014. Các doanh nghiệp này đã đóng góp 90% thu ngân sách, trong đó các doanh nghiệp ngoài nhà nước đóng góp trên 60%. Khu vực FDI cũng đóng góp đáng kể với 39 doanh nghiệp được thành lập trong vòng 5 năm, nâng số dự án lên 107 với tổng mức đầu tư, đóng góp bình quân hàng năm hơn 500 tỷ đồng cho ngân sách nhà nước và hơn 70% giá trị xuất khẩu toàn tỉnh. Động lực tăng trưởng kinh tế chủ yếu dựa vào hai khu vực kinh tế này đang được kỳ vọng sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai.

Theo báo cáo từ Cục Đầu tư nước ngoài - Bộ Kế hoạch & Đầu tư, tính đến ngày 15/12/2014, Quảng Nam là tỉnh dẫn đầu khu vực về thu hút vốn FDI với 94 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đầu tư đăng ký là 5,09 tỉ USD chiếm 29,7% tổng vốn FDI đăng ký vào vùng kinh tế trọng điểm miền Trung. Từ đầu năm 2015 đến nay, UBND tỉnh, Ban Quản lý khu kinh tế mở Chu Lai và Ban Quản lý các khu công nghiệp đã cấp tổng cộng 17 giấy chứng nhận đầu tư. Trong đó, có 7 dự án có vốn đầu tư nước ngoài với tổng vốn đầu tư gần 571 triệu USD và 5 dự án đầu tư trong nước với tổng vốn đầu tư 1.750 tỷ đồng.

Mục tiêu kế hoạch 5 năm

Theo Sở KH&ĐT, dự kiến 5 năm tới (2016 - 2020), tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm bình quân của tỉnh sẽ đạt 11%/năm, GDP bình quân đầu người dự kiến 3.600USD vào năm 2020 và tổng vốn đầu tư khoảng 130.000 tỷ đồng. Con số ước định này được cơ quan quản lý dựa vào dự báo kinh tế thế giới sẽ có khả năng hồi phục, khu kinh tế mở Chu Lai được xác định là một trong các khu kinh tế được ưu tiên đầu tư từ ngân sách nhà nước về phát triển hạ tầng đến năm 2020. Sự ổn định của nhiều dự án lớn còn hiệu lực, kinh tế vĩ mô ổn định cho phép Quảng Nam hy vọng sẽ thu hút thêm nhiều dự án lớn, thúc đẩy công nghiệp, dịch vụ, mạng lưới hạ tầng, nhất là giao thông tăng trưởng mạnh, đáp ứng nhu cầu phát triển. Các hạ tầng then chốt như giao thông, cảng biển, khu kinh tế sẽ là một trong những ưu tiên hàng đầu tiếp tục được đầu tư nâng cấp trong vòng 5 năm tới.

Mục tiêu của Quảng Nam vẫn là việc duy trì tốc độ tăng trưởng nhanh và phát triển bền vững. Chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển song song công nghiệp xây dựng và dịch vụ; tiếp tục thực hiện ba mũi đột phá về phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, phát triển nguồn nhân lực và cải thiện môi trường đầu tư. Hiện tại, Quảng Nam đang nắm giữ vị trí phát triển khá ổn định trong vùng duyên hải miền Trung nhưng để phát triển hơn nữa cần có sự tăng cường liên kết vùng trên mọi mặt thay vì chỉ quan tâm sự trụ vững độc lập như trước. Theo kế hoạch, từ phát triển vùng, địa phương sẽ xác định mục tiêu phát triển hạ tầng, doanh nghiệp và giải quyết bài toán chuyển dịch kinh tế lao động cần cơ chế, định hướng đầu tư vào khu vực nông thôn, ưu tiên phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, nhân lực chất lượng cao, rút ngắn khoảng cách giữa các vùng, áp dụng khoa học công nghệ vào nông nghiệp…

 Hàng loạt giải pháp cải thiện môi trường đầu tư cũng đã được kiến nghị. Cụ thể nhất là cơ chế “một cửa liên thông” hay đối thoại doanh nghiệp thường kỳ hàng tháng, hoàn chỉnh kết cấu hạ tầng… tiếp tục được xem như giải pháp có tính chiến lược đã được cộng đồng đón nhận và cho điểm về năng lực điều hành của chính quyền.

Tạo tiền để đột phá

Để đạt và vượt các chỉ tiêu đặt ra trong kế hoạch 5 năm tới, UBND tỉnh và các ngành chức năng cũng đề ra nhiều giải pháp cụ thể. Tuy nhiên, vẫn còn không ít những băn khoăn khi nhìn vào thực tế đầu tư và vấn đề nội tại của Quảng Nam. Thực tế, Quảng Nam hiện vẫn chủ yếu dựa vào yếu tố vốn để thúc đẩy tăng trưởng. Theo nhận định của nhiều chuyên gia kinh tế, nếu nhìn vào tổng vốn đầu tư của giai đoạn 2011 - 2015 tăng gấp hai lần giai đoạn 2006 - 2010 thì số vốn đầu tư trong vòng 5 năm tới sẽ vào khoảng 130.000 tỷ đồng là con số được xác định.

Nhưng trên thực tế, không phải tất cả nguồn vốn đều tăng đồng đều. Phía vốn tín dụng, hệ thống ngân hàng cam kết mở rộng tín dụng, sẵn sàng cung ứng đủ vốn, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, đẩy tín dụng tăng trưởng khoảng 13 - 15%. Cơ quan quản lý chỉ có thể lượng hóa chính xác vốn ngân sách, còn lại kích cầu vốn từ khu vực FDI và tư nhân là nguồn bù đắp chính cho sự gia tăng của tổng vốn đầu tư xã hội. Nguồn đầu tư từ ngân sách ngày càng suy giảm, vốn FDI chưa thể xác lập, động lực kinh tế tư nhân còn dè dặt đang là vấn đề khó khăn trong việc điều hành, tạo động lực cho đầu tư phát triển của Quảng Nam.

Một thực tế khác là mỗi năm có khoảng 640 doanh nghiệp mới ra đời nhưng cũng có khoảng 400 doanh nghiệp phá sản. Ngay cả thống kê từ năm 2006 - 2015, số doanh nghiệp kinh doanh có lãi hiện thời cũng chỉ chiếm khoảng 49%, khiến cho nguồn vốn đầu tư từ doanh nghiệp giảm sút đến hơn 13,2%. Con số này đã chỉ ra rằng việc tăng vốn trong ngắn hạn là rất khó, nguồn lực này chỉ có thể tăng lên khi nền kinh tế tăng trưởng mạnh trở lại. Vì vậy, khả năng tìm vốn từ doanh nghiệp sẽ không dễ dàng như dự báo. Nguồn vốn ít, nhu cầu đầu tư nhiều, nhất là hạ tầng kinh tế hiện lúng túng tìm nguồn lực để đầu tư, trong khi rất nhiều dự án đang rất cần hoàn thiện để phát huy hiệu quả.

Theo nhận định của UBND tỉnh, cần một lộ trình cụ thể phát triển doanh nghiệp, tạo ra sản phẩm đặc hữu, nâng cao hệ số sử dụng vốn, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu… để tạo nguồn thu an toàn và ổn định. Tất cả nỗ lực đầu tư, đào tạo hay cải thiện môi trường đầu tư phải được thực hiện một cách đồng bộ, sáng tạo mới mong sớm nhìn thấy sự tăng trưởng nhanh và bền vững của Quảng Nam. 

Để hoàn thành mục tiêu xây dựng Quảng Nam trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại đồng thời đạt các chỉ tiêu trong giai đoạn mới (2016-2020) giữa bối cảnh kinh tế chung, không chỉ cần sự kiên trì mà trước mắt đó còn là cuộc đua đường trường thử thách năng lực điều hành của chính quyền và nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp trước khi chuyển mình đột phá..

Theo NĐT