Nông nghiệp chịu sức ép cạnh tranh gay gắt trên cả ba cấp độ

Cần có một cơ chế chính sách đất đai khác đi để nông dân, doanh nghiệp tích tụ ruộng đất, bảo hộ quyền sử dụng đất đai mạnh mẽ nhất cho nông dân, doanh nghiệp. Bởi lẽ, khi hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng thì nền nông nghiệp Việt Nam sẽ phải đối diện với thách thức trên 3 cấp độ: quốc gia, doanh nghiệp và sản phẩm.

Tại Diễn đàn Nông dân Việt Nam 2016 với chủ đề “Nông dân toàn cầu- từ tư duy đến hành động” được tổ chức sáng 16/10 tại Hà Nội, đã có rất nhiều ý kiến tâm huyết từ lãnh đạo Chính phủ đến các Bộ, ban ngàn, giới chuyên gia và doanh nghiệp nhằm xây dựng một đội ngũ nông dân toàn cầu hội nhập; đồng thời tháo gỡ những “nút thắt” cạnh tranh gay gắt trên cả ba cấp độ quốc gia, doanh nghiệp và sản phẩm.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho biết, chúng ta đang sống trong một thế giới thay đổi rất mạnh mẽ. Toàn cầu hóa làm cho cấu trúc kinh tế, trong đó có kinh tế nông nghiệp hoàn toàn thay đổi mà chủ chốt là việc hình thành chuỗi giá trị. Các mắt xích kinh tế không thể tách rời ra được mà phải cộng tác, hợp tác với nhau. Doanh nghiệp, nhà nông, nông dân nhỏ, ngân hàng, nhà khoa học… đều phải tham gia chuỗi.

Vì vậy, dù lớn dù nhỏ đều phải liên kết. Nông dân nhỏ, doanh nghiệp nhỏ phải liên kết để mạnh hơn. Doanh nghiệp lớn cũng không thể đứng một mình. Điển hình cho mối liên kết này bà Lan nêu dẫn chứng từ Tập đoàn Vingroup, họ đã liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp nhỏ, hợp tác xã, nông dân trong kinh doanh nông nghiệp rất hiệu quả. “Và có thể nói, đây là điển hình tiên tiến đầu tiên trong cả cả về liên kết phát triển nông nghiệp.” – bà Lan nhấn mạnh.

Cũng theo bà Lan, chúng ta phải đi từ từ, không nhất thiết xóa bỏ ngay những hộ nông dân nhỏ mà phải dần dần đưa nông dân vào Hợp tác xã. Nông dân nhỏ và doanh nghiệp vừa và nhỏ cùng hợp tác khai thác thị trường chứ không nhất thiết cứ phải là các tập đoàn lớn. Đó sẽ là cuộc chơi các bên sẽ cùng thắng. Muốn làm được như vậy, Chính phủ phải kiến tạo chính sách, tạo không gian sân chơi công bằng, thông thoáng cho các nhà cùng vào cuộc chơi kinh doanh nông nghiêp.

“Cần có một cơ chế chính sách đất đai khác đi để nông dân, doanh nghiệp tích tụ ruộng đất, bảo hộ quyền sử dụng đất đai mạnh mẽ nhất cho nông dân, doanh nghiệp. Chính phủ kiến tạo chính sách tín dụng. Phải bỏ nhiều tín dụng nhiều hơn cho nhà khoa học nghiên cứu, cho nông dân, doanh nghiệp phát triển sản xuất, kiến tạo chính sách về phát triển cơ sở hạ tầng, thông tin…”- bà Chi Lan đặt vấn đề.

Quan điểm của chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan đã nhận được sự ủng hộ nhiệt tình từ đông đảo đội ngũ nông dân, doanh nghiệp đang khao khát có được những chính sách về đất đai ổn định cho đầu tư sản xuất.

Phát biểu tại diễn đàn, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, đã khẳng định, trong thực tế, giai cấp nông dân đang đối diện với những thách thức lớn như vai trò chủ thể của nông dân trong các quyết sách chính trị ở nông thôn cũng còn nhiều bất cập. Những thách thức từ nền kinh tế thị trường, vấn đề ứng dụng KHKT- CN mới và thông tin thị trường vào sản xuất nông nghiệp đã được nhiều doanh nghiệp và nông dân giỏi ứng dụng thành công, nhưng nhìn toàn cục nền nông nghiệp, nói một cách thẳng thắn đây vẫn là khâu yếu.

Bên cạnh những ưu điểm về thị trường lao động giá rẻ, tài nguyên phong phú, sản xuất nông nghiệp của chúng ta đang gặp phải những điểm nghẽn chưa giải quyết được trên diện rộng, đó là chất lượng nguồn nhân lực, năng suất lao động nhìn chung còn thấp và không đều, vấn đề phát triển không bền vững vì ô nhiễm môi trường nông thôn và chất lượng nguồn thực phẩm hàng hóa vẫn chưa đáp ứng thị trường, ngay cả với người tiêu dùng trong nước. Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng cho rằng, trong thời gian tới, hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng sẽ mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra những khó khăn, thách thức gay gắt cho nền kinh tế nước ta và nông nghiệp nói riêng.

Trong đó, thách thức lớn nhất và trực tiếp nhất là sức ép cạnh tranh sẽ gay gắt hơn trên cả 3 cấp độ: quốc gia, doanh nghiệp và sản phẩm. Dự báo các sản phẩm chăn nuôi, ngô, mía đường, thức ăn gia súc sẽ gặp bất lợi, ảnh hưởng đến việc làm, thu nhập và đời sống của người nông dân.

Phó Thủ tướng cũng nêu rõ có 4 vấn đề có tính thời sự cần quan tâm: Một là, bối cảnh hội nhập và những vấn đề đặt ra với người nông dân. Hai là, vấn đề chất lượng và an toàn các mặt hàng nông sản Việt Nam. Ba là, vấn đề liên kết nông dân và doanh nghiệp. Bốn là, cơ chế chính sách cho phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

“Việc lắng nghe các ý kiến phân tích, phát biểu thẳng thắn, trách nhiệm cao, đặc biệt là những đề xuất giải pháp chính sách, để giải quyết các bài toán tam nông, đẩy mạnh tái cơ cấu nông ngiệp, phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành luôn trân trọng, đánh giá cao và sẽ tích cực nghiên cứu, tiếp thu ý kiến Diễn đàn trong xây dựng, tổ chức thực hiện thể chế, chính sách phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn Việt Nam.” – Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ khẳng định.

Theo Mai Thanh DĐDN