Nâng cấp chính sách hút đầu tư PPP vào giao thông

Nhà đầu tư không đáp ứng đủ tiêu chí

Hoạt động đầu tư theo hình thức PPP hiện nay được quy định tại Nghị định 15/2015 về đầu tư theo hình thức đối tác công tư, Nghị định 30/2015 hướng dẫn một số điều của Luật đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư và một số Thông tư, văn bản hướng dẫn có liên quan. Tuy nhiên, theo Bộ KH&ĐT, thực tiễn cho thấy tính đến thời điểm này, số lượng dự án thực hiện theo quy định tại hai nghị định trên không nhiều, hầu hết vẫn đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư. Những dự án trong giai đoạn xây dựng hoặc vận hành chủ yếu là các dự án chuyển tiếp từ khung pháp lý cũ (Nghị định 108/2009).

Một trong những dự án PPP được quan tâm nhất trong thời điểm hiện tại chính là dự án cao tốc Bắc-Nam. Tuy nhiên, có nhiều chuyên gia lại lo ngại rằng nếu không có cơ chế ưu đãi đủ sức hấp dẫn nhà đầu tư, thì việc gọi vốn cho 8 dự án PPP cao tốc Bắc - Nam phía Đông, có tổng mức đầu tư lên tới 104.079 tỷ đồng, sẽ rất khó khăn.

Trong số 8 dự án cao tốc Bắc - Nam đầu tư theo hình thức PPP, có tới 5 dự án có tổng mức đầu tư từ 15.000 tỷ đồng đến 20.000 tỷ đồng/dự án. Nếu căn cứ theo quy định hiện hành về tỷ lệ vốn chủ sở hữu phải đạt khoảng 20% tổng mức đầu tư, thì mức vốn 3.000 - 4.000 tỷ đồng/dự án là quá sức với hầu hết nhà đầu tư nội. Mặc dù theo Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật, dự án cao tốc Bắc - Nam vẫn sẽ đấu thầu quốc tế. Tuy nhiên, những yêu cầu họ đưa ra luật pháp Việt Nam hiện nay chưa cho phép thực hiện. Đơn cử như họ đòi Chính phủ cung cấp các bảo lãnh doanh thu tối thiểu, cam kết chuyển đổi ngoại tệ…

Hoàn thiện chính sách đón nhà đầu tư

Đại diện cơ quan soạn thảo luật về đầu tư PPP cho biết, việc xây dựng và hoàn thiện Nghị định thay thế Nghị định 15/2015 và Nghị định 30/2015 hiện vẫn đang được Chính phủ gấp rút triển khai. Tuy nhiên, việc sửa đổi 2 Nghị định này chỉ mang tính ngắn hạn, nhằm tháo gỡ kịp thời một số vướng mắc chủ yếu để phù hợp với thực tiễn của Việt Nam, mà không thể xử lý triệt để được tất cả các vấn đề. Những quy định ở cấp Nghị định, bị ràng buộc bởi nhiều Luật nên trong thực thi còn nhiều vướng mắc. Do vậy, việc xây dựng được khung pháp lý duy nhất (không chịu ảnh hưởng và bị điều chỉnh bởi các Luật khác) và cao nhất (hạn chế rủi ro thay đổi chính sách) về PPP là một trong những điều kiện quan trọng để thu hút các nhà đầu tư trong nước và quốc tế tới đầu tư theo mô hình PPP tại nước ta.

Theo đó, mục tiêu của việc xây dựng Luật là thể chế hóa chủ trương, quan điểm của Đảng về thu hút nguồn lực đầu tư từ khu vực tư nhân vào phát triển cơ sở hạ tầng quốc gia, đồng thời nâng cao cơ sở pháp lý của các quy định, xử lý các nội dung chồng chéo giữa các Luật và bổ sung các quy định còn thiếu.

Đặc biệt, dự thảo luật tập trung nâng cao hiệu quả đầu tư theo hình thức PPP, gắn với trách nhiệm của các bên có liên quan bao gồm Bộ, ngành và địa phương, Nhà đầu tư, Ngân hàng, tổ chức tín dụng và cơ quan hậu kiểm.