Khi ông lớn nước ngoài đẩy mạnh nhượng quyền thương hiệu vào VN

Theo thống kê của Bộ Công thương, hiện có 183 thương hiệu nước ngoài đăng ký nhượng quyền tại VN, chủ yếu từ Mỹ, Úc, Hàn Quốc, EU.

"Sôi động" nhượng quyền Tại Việt Nam, hình thức kinh doanh nhượng quyền đã có mặt từ trước năm 1975 thông qua một số hệ thống nhượng quyền các trạm xăng dầu của Mỹ như: Mobil, Exxon (Esso), Shell. Sau đó, nhượng quyền thương mại xuất hiện trở lại vào giữa thập niên 90 của thế kỷ XX. Ngay sau đó, các thương hiệu nổi tiếng thế giới từ đồ ăn nhanh, khách sạn, nhà hàng cho đến mỹ phẩm, quần áo đang nhanh chóng bước vào thị trường Việt Nam như: McDonald’s, Baskin Robbins, Haagen-Dazs (đến từ Hòa Kỳ), Pizza Hut, Kentucky Fried Chicken, Pepper Lunch, Burger King..(đến từ Singapore), Lotteria, Caffe Bene, Tous Les Jours, BBQ Chicken (đến từ Hàn Quốc), Swensen’s (đến từ Malaysia), Oasis, Karren Millen, Warehouse, Topshop, Coast London..(đến từ Anh), Bulgari, Moschino, Rossi..(từ Italy)…. Tập đoàn Mc Donald là chuỗi bán lẻ thức ăn nhanh lớn bậc nhất thế giới khi phục vụ tới 68 triệu khách mỗi ngày tại 119 quốc gia. Tại Việt Nam, chuỗi bán lẻ này bắt đầu gia nhập thị trường đầu năm 2013 và chính thức khai trương năm 2014. Việt Nam là một trong 65 thị trường nhượng quyền của McDonald’s trên thế giới. Sau 3 năm, thương hiệu này đã mở được 13 nhà hàng tại TP HCM và theo kế hoạch, sẽ có ít nhất 100 cửa hàng McDonald's mở cửa trong vòng 10 năm. Có mặt tại Việt Nam khá sớm từ năm 1998, Lotteria hiện là chuỗi dẫn đầu ngành công nghiệp fastfood trong nước với 211 nhà hàng tại hơn 30 tỉnh/thành. Cùng với nhiều doanh nghiệp khác trong tập đoàn mẹ Lotte đang hiện diện ở Việt Nam, thương hiệu này đã trở nên quen thuộc với nhiều người. Theo chia sẻ từ một nhân viên marketing của Lotteria với Cafebiz, tính đến cuối năm 2015, số nhà hàng của Lotteria là 207. Cho đến cuối năm 2012, chuỗi này mới chỉ có 140 cửa hàng. Như vậy, trong vòng 3 năm 2013-2015, chuỗi Lotteria tăng trưởng gấp rưỡi, mở thêm gần 70 cửa hàng. Tức là bình quân có hơn 20 cửa hàng Lotteria được mở mới mỗi năm, một con số quá hấp dẫn với các nhà đầu tư ở thời điểm đó. Đối thủ của Lotteria là KFC, thương hiệu nổi tiếng thế giới nhờ món gà rán. KFC mở cửa hàng đầu tiên Việt Nam cuối năm 1997 tại Trung tâm Thương mại Sài Gòn Super Bowl. KFC đã gặp rất nhiều khó khăn khi tiếp cận thị trường Việt Nam, khi người tiêu dùng còn xa lạ với khái niệm “thức ăn nhanh”. Do đó, KFC liên tục chịu lỗ trong suốt 7 năm liền kể từ khi có cửa hàng đầu tiên. Số lượng cửa hàng của KFC tăng trưởng rất chậm và sau 7 năm chỉ có 17 cửa hàng. Sau đó, KFC đã điều chỉnh chiến lược và đến năm 2011, số của hàng của FKC tại Việt Nam tăng lên 100. Giai đoạn sôi động của fastfood 2012-2015, KFC mở mới được khoảng hơn 40 nhà hàng. Hiện KFC Việt Nam đã có hơn 140 nhà hàng và có mặt tại 18 tỉnh/thành phố của cả nước. Tức là bình quân mỗi năm KFC có thêm 10 nhà hàng mới. Một thương hiệu khác cũng đang phát triển mạnh tại thị trường Việt Nam: Jollibee của Philippines. Cửa hàng Jollibee đầu tiên được mở tại Việt Nam vào năm 1996. Đến cuối năm 2012, số cửa hàng của Jollibee là 25. Giai đoạn 2012-2015, chuỗi này tăng tốc khá tốt khi tăng thêm gần 50 cửa hàng mới, đạt 73 cửa hàng vào cuối năm 2015, không tệ so với Lotteria và thậm chí còn tăng nhanh hơn KFC trong giai đoạn đó. Theo TS Phạm Nguyên Minh, Viện trưởng Viện nghiên cứu thương mại (VIT), tuy mới xuất hiện trở lại Việt Nam từ cuối những năm 90 song hoạt động NQTM ở Việt Nam đã phát triển rất nhanh, bình quân 15-20%/năm. Đã có nhiều thương hiệu khá thành công trong việc chiếm lĩnh thị trường, số lượng cửa hàng tăng lên nhanh chóng dưới hình thức nhượng quyền thương mại. Nếu như năm 2015 con số này là gần 150 thương hiệu thì đến nay, con số đã nâng lên 183 thương hiệu nước ngoài đăng ký nhượng quyền tại VN, chủ yếu từ Mỹ, Úc, Hàn Quốc, EU... theo thống kê của Bộ Công thương. Tại buổi giới thiệu về chương trình triển lãm quốc tế “Shop & Store Vietnam 2018 - SSV18”, bà Nguyễn Phi Vân, Chủ tịch HĐQT Công ty Retial & Franchise Asia, cho biết thị trường nhượng quyền của VN còn rất non trẻ và được Phòng Thương mại Mỹ xếp thứ 8/12 thị trường tiềm năng nhất thế giới, chính vì vậy VN như "thỏi nam châm" với các doanh nghiệp ngoại tìm cơ hội nhượng quyền.
[caption id="attachment_71194" align="aligncenter" width="588"] Một cửa hàng nhượng quyền của Burger King.[/caption]

Thương hiệu Việt sẽ ra sao?

Theo các chuyên gia kinh tế, các công ty quốc tế nhượng quyền ở Việt Nam có sức hấp dẫn cao hơn là trong nước. Vì công ty quốc tế có một quy trình làm việc chuẩn và đã có thời gian phát triển tương đối lâu, khi vào Việt Nam họ chỉ tìm cách hài hòa với các quy định hay tập quán của Việt Nam. Còn đa số công ty Việt Nam có quy mô vừa và nhỏ, chưa xây dựng được quy trình kinh doanh, nên còn nhiều vấn đề phải chuẩn hóa. Vì vậy thị phần hiện đang nghiêng về công ty nước ngoài nhiều hơn.

Thêm vào đó, cơ sở pháp lý cho hoạt động nhượng quyền thương mại tại VN đã được ban hành chặt chẽ với Luật Nhượng quyền thương hiệu cho phép sử dụng luật pháp nước ngoài để điều chỉnh quan hệ nhượng quyền thương hiệu, trong khuôn khổ quy định của pháp luật, cùng với cam kết mở cửa thị trường dịch vụ thì hàng loạt các công ty với thương hiệu nổi tiếng thế giới đã và sẽ tìm đến Việt Nam là điều hiển nhiên.

Hiện nay, thị trường nhượng quyền thương mại đang dần trở thành một kênh đầu tư kinh doanh nổi trội, có độ thích ứng cao và khả năng phát triển mạnh tại Việt Nam. Nhiều nhà đầu tư ngoại cũng đánh giá cao Việt Nam những tiềm năng lớn như: Dân số trẻ khá đông, sức tiêu thụ cao, thu nhập ngày càng tăng của người dân đặc biệt là giới trẻ…

Tuy nhiên, việc nhượng quyền của đối tác nước ngoài cho các DN Việt Nam hiện chủ yếu dừng lại ở mô hình nhượng quyền cấp 1 (nhượng quyền độc quyền), hay còn gọi là phát triển hệ thống chuỗi.

Rất ít thương hiệu quốc tế tại nước ta phát triển thị trường qua hình thức nhượng quyền cấp 2, khi đối tác cấp 1 tiếp tục nhượng quyền từng chi nhánh, hoặc từng khu vực cho một đối tác thứ cấp tiếp theo như cách làm tại các thị trường phát triển.

Trong khi đó, đối với các DN nhượng quyền trong nước, thách thức không chỉ cạnh tranh quyết liệt với các đối tác nhượng quyền hàng đầu tại thị trường trong nước mà còn đối mặt với không ít khó khăn. Thiếu vốn, thiếu trình độ quản lý và kiểm soát, chưa chuẩn hoá được quy trình và thương hiệu, chưa hoạch định chiến lược và mô hình kinh doanh phù hợp, nên hầu như không thể thực hiện được mô hình nhượng quyền thương mại toàn diện.

Theo ông Johnathan Hạnh Nguyễn - Chủ tịch Tập đoàn IPP: Một "trái đắng" trong nhượng quyền là chủ thương hiệu chỉ cần mình để xây dựng thương hiệu cho họ và giới hạn thời gian dưới 5 năm. Trong thời gian đó, nếu thua lỗ, mình phải bồi thường thương hiệu 5 - 10%. Như vậy, nếu mình bán tốt, qua ngưỡng 60 cửa hàng như thỏa thuận thì mới chỉ ăn phần ngọn thôi, còn phần "quả ngọt" nhất là được quyền chuyển nhượng, bán luôn thương hiệu này thì đa số chủ thương hiệu đều đưa ra điều kiện rất gắt gao.

"Bên cạnh đó, khi nhượng quyền, các ông chủ nhượng quyền luôn yêu cầu trang bị máy móc phải nhập từ nước ngoài, rồi nguyên liệu cũng phải nhập hết. Đồ inox, Việt Nam đã làm được, họ cũng không cho, buộc phải mua của chính hãng từ A đến Z. Qua kinh nghiệm thực tế, nếu chi phí nhập khẩu nguyên liệu đúng tiêu chuẩn dưới 50% thì mình mới sống được, còn trên 50% là lỗ.", Chủ tịch Tập đoàn IPP chia sẻ.

Với việc Việt Nam đã ký kết các hiệp định kinh tế khu vực và quốc tế, trong thời gian tới hoạt động nhượng quyền thương mại chắc chắn sẽ rất sôi động, khi nước ta đón nhận hàng loạt những thương hiệu mới đến tìm kiếm cơ hội đầu tư. Theo đó, các doanh nghiệp trong nước cũng sẽ có cơ hội xâm nhập vào các thị trường nước ngoài để nhượng quyền các thương hiệu Việt.

Trong khi đó, các DN trong nước cũng bắt đầu tìm cách nhượng quyền thương hiệu để làm “đòn bẩy” phát triển thị trường, nâng cao giá trị thương hiệu của mình.

Tuy nhiên, theo Chuyên gia tư vấn thương hiệu Đoàn Đình Hoàng, mặc dù hiện nay đã có một số thương hiệu của Việt Nam tìm được chỗ đứng ở thị trường châu Âu, và đặc biệt là ở cả thị trường Mỹ, nhưng chủ yếu xuất khẩu qua trung gian hoặc được một số ít cộng đồng người Việt ở nước ngoài ủng hộ, còn các doanh nghiệp (DN) "tự thân vận động" mở cửa hàng, làm marketing, xây dựng thương hiệu thì đến bây giờ dường như chưa có thương hiệu nào thành công.

Tags:

“Phép thử” với doanh nghiệp Việt Nam

Dữ liệu là “mỏ vàng” của nền kinh tế số và cần có cơ chế bảo vệ nghiêm ngặt khi việc khai thác đang ngày càng mở rộng, đòi hỏi doanh nghiệp cần sớm thiết lập nền tảng vững chắc để bảo vệ.

Năm 2025, cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật

Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới đặt mục tiêu năm 2025, cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật.

Nhiều chỉ số kinh tế tăng trưởng tích cực

Nhiều chỉ số kinh tế trong 2 tháng đầu năm 2025 tăng trưởng tích cực nhưng so với kịch bản để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025 thì chưa đạt như kỳ vọng.

Video