Hiện thực hóa cơ hội thương mại và đầu tư từ EVFTA và IPA

Nhấn mạnh tại cuộc Tọa đàm về Hiệp định thương mại tự do (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU): Cơ hội cho doanh nghiệp do Phái đoàn châu Âu tại Việt Nam, Bộ Công thương, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp tổ chức ngày 1/7, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh khẳng định, đây là các hiệp định tốt nhất và đầy tham vọng EU ký từ trước tới nay.

Với Việt Nam, Hiệp định không chỉ giúp Việt Nam tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ hợp tác đối tác chiến lược toàn diện, mà đây còn là công cụ giúp Việt Nam tạo ra động lực cải cách trên thiết chế pháp lý, đồng thời thúc đẩy chiến lược phát bền vững của Việt Nam.

Theo nghiên cứu của Bộ Công thương, ngay khi EVFTA có hiệu lực, 85,6% số mặt hàng, tương đương 70,3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU sẽ được hưởng thuế 0%.

Sau 7 năm, 99,2% số mặt hàng sẽ được hưởng thuế 0%, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam (các mặt hàng còn lại theo hạn ngạch thuế quan với thuế nhập khẩu trong hạn ngạch là 0%).

Chính vì vậy, EVFTA đi vào thực thi sẽ có nhiều đóng góp tích cực cho tăng trưởng xuất khẩu cũng như quá trình đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu cho Việt Nam.

Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhận định, cùng với các cam kết mở của thị trường hàng hóa, EVFTA còn điều chỉnh rất nhiều vấn đề khác như mở cửa thị trường dịch vụ, đầu tư và mua sắm của các cơ quan Chính phủ; thương mại điện tử; quyền sở hữu trí tuệ; doanh nghiệp nhà nước và phát triển bền vững.

Với tiêu chuẩn và yêu cầu rất cao của Hiệp định sẽ tạo động lực hoàn thiện khung khổ pháp lý và môi trường thuận lợi nhất để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hai bên tiếp cận thị trường trên mọi lĩnh vực.

Các quy định dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế trong nhiều lĩnh vực về kinh doanh, thương mại, đầu tư, đấu thầu, sở hữu trí tuệ, v.v. chính là cơ sở để ta tiến hành cải cách, cải thiện môi trường đầu tư, chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại, hiệu quả, đặc biệt là trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang thay đổi như vũ bão phương thức sản xuất trên thế giới.

Tuy nhiên, người đứng đầu Bộ Công thương cũng thẳng thắn chỉ rõ, bên cạnh các cơ hội mang lại, thì việc thực thi Hiệp định EVFTA cũng đặt ra không ít thách thức, đặc biệt là với Việt Nam là nền kinh tế có trình độ phát triển thấp nhất so với các nước trong khu vực đã ký FTA với EU.

“Việt Nam xác định đây là khung khổ FTA thế hệ mới đặt ra nhiều thách thức yêu cầu cho Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp. Do đó, trên nền tảng đa phương hóa đa dạng hóa, Chính phủ đặt mục tiêu trọng tâm thời gian tới cùng các cơ quan đối tác của EU và các nước thành viên tập trung thúc đẩy quá trình phê chuẩn vào cuối năm nay, đồng thời tập trung phối hợp với cộng đồng doanh nghiệp để Hiệp định sớm đưa vào thực thi một cách hiệu quả nhất”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định.

Nhìn nhận trên góc độ doanh nghiệp, Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc cho rằng, EVFTA vừa là áp lực, vừa là động lực để cải cách thể chế, nhờ đó doanh nghiệp sẽ phát triển lành mạnh, nâng cao năng lực cạnh tranh, đặc biệt đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Với những cam kết mạnh, có hiệu lực sớm, Hiệp định EVFTA sẽ tạo ra các nền tảng vững chắc giúp giúp doanh nghiệp Việt Nam, kể cả các doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ có thể tiếp cận thị trường châu Âu.

Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội từ Hiệp định, doanh nghiệp phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, quản trị doanh nghiệp. Trong đó, quan trọng nhất là doanh nghiệp phải tìm hiểu thông tin cụ thể về Hiệp định, trên cơ sở đó doanh nghiệp cơ cấu lại sản phẩm, công nghệ, đối tác và thị trường, từng bước thâm nhập và cạnh tranh được ngay tại sân nhà và gia tăng xuất khẩu vào thị trường EU.

Bên cạnh đó, theo ông Lộc, Chính phủ cần có những cải cách thực chất, hỗ trợ cho cộng đồng doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp có thể nâng cao năng lực quản trị để khai thác và biến được các cơ hội thành hiện thực.

Đánh giá cao tính toàn diện của Hiệp định EVFTA, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu Nicolas Audier khẳng định, đây là khuôn khổ thỏa thuận thương mại mang tính tích cực và nhân văn nhất mà EU từng ký với các đối tác từ trước tới nay. Bởi Hiệp định có tính tới mở rộng mọi cơ hội tiếp cận thị trường và đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa của cả hai bên.

Về phía EU, với hiệp định này, nhiều doanh nghiệp quy mô nhỏ và vừa từ Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha sẽ có nhiều cơ hội tiếp cận thị trường và tăng cường hợp tác đầu tư với các doanh nghiệp Việt Nam.

Ông Nicolas Audier cũng đánh giá cao những cải cách của Chính phủ Việt Nam theo cam kết thực thi Hiệp định, coi đây không chỉ là động lực cho doanh nghiệp trong nước mà còn tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa châu Âu đầu tư vào Việt Nam.

Nhìn tổng thể, Cao ủy Thương mại Liên minh Châu Âu Cecilia Malmström cho rằng, với tính hiện đại, toàn diện, Hiệp định EVFTA có thể trở thành mô hình tham khảo tốt cho Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) để thực hiện cải cách, giúp giải quyết hiệu quả các vấn đề khó khăn hiện nay trong hệ thống thương mại thế giới như bảo hộ trái phép của các quốc gia, tránh chiến tranh thương mại, trả đũa lẫn nhau của các nền kinh tế.

Với việc ký kết EVFTA giữa Việt Nam và EU, bà Cecilia Malmström cho rằng, đây là thông điệp mạnh mẽ gửi đến thế giới để ủng hộ chủ nghĩa tự do thương mại trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ thương mại đang có xu hướng gia tăng.

Bên cạnh đó, EVFTA là một Hiệp định hiện đại với hệ thống tòa án thượng thẩm giải quyết các tranh chấp hiệp quả phù hợp với luật chơi của thế kỷ 21, tương tự như hai nước đã có Hiệp định với EU là Singapore và Canada.

Trong khi đó, với Việt Nam, EVFTA sẽ thay thế 21 hiệp định song phương mà Việt Nam đang có với các nước thành viên EU, bảo vệ quyền lợi cho các doanh nghiệp các nước thành viên, giúp EU trở thành nhà đầu tư lớn hơn nữa vào thị trường Việt Nam. Ở quy mô lớn hơn, EVFTA sẽ là cầu nối liên kết hai khu vực thị trường EU và ASEAN rộng lớn với trên 1,1 tỷ dân, mở ra những cơ hội thương mại và đầu tư rất lớn cho cộng đồng doanh nghiệp hai bên.

------

Tại phiên đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam và EU về Hiệp định EVFTA diễn ra buổi chiều 1/7, ông Nguyễn Hải Minh, Phó chủ tịch Eurocham cho biết, EU là khu vực thị trường khó tính và đòi hỏi cao về chất lượng cao về hàng hóa, nhất là đối với xuất xứ hàng hóa và yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm.

Mặc dù, hiện Việt Nam đang nỗ lực gỡ bỏ rào cản thẻ vàng về xuất khẩu hải sản, nhưng dường như vấn dề này chưa được triển khai tích cực và đủ mức độ để tương ứng yêu cầu đặt ra. Đây là vấn đề cần phải được quan tâm giải quyết thỏa đáng.

Theo đề xuất của ông Minh, hiện nay, Việt Nam chỉ mới sử dụng được khoảng 40% ưu đãi từ thuế quan, nên cần sớm thành lập hội đồng doanh nghiệp hỗn hợp trên cơ sở diễn đàn hay nói cách khác là tổ chức thành Liên minh doanh nghiệp Việt Nam - EU trên cơ sở các ngành hàng… với hoạt động thường niên là tổ chức họp 1-2 lần/năm, qua đó kiến nghị đưa ra các giải pháp cho những vấn đề còn vướng mắc trong quan hệ hợp tác giữa các bên. Đây sẽ là nền tảng cho việc thực hiện EVFTA nhanh chóng đạt hiệu quả như kỳ vọng.