3 nguyên nhân khiến năng lực cạnh tranh doanh nghiệp SME Việt hạn chế
Ngày 26/3, tại Hà Nội đã diễn ra hội nghị bàn tròn 3 với chủ đề "Khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa với hiệp định EVFTA" do phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam tổ chức. Tại đây, ông Trần Duy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh, doanh nghiệp luôn có vị trí đặc biệt, là động lực phát triển và đóng góp quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Trong gần 2 thập kỷ qua, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đã có những bước phát triển đột phá, góp phần giải phóng và phát triển sức sản xuất, huy động các nguồn lực và phát triển kinh tế xã hội, duy trì sự ổn định và tăng trưởng kinh tế, tăng kim ngạch xuất khẩu, tăng thu ngân sách và đóng góp quan trọng trong giải quyết các vấn đề xã hội.
Hiện nay, Việt Nam có khoảng hơn 800.000 doanh nghiệp đang hoạt động, trong đó doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa chiếm tới 97%, đóng góp 45% GDP và 31% tổng ngân sách, thu hút hơn 5 triệu lao động. Trong mọi hoàn cảnh, các doanh nghiệp nhỏ và vừa luôn linh hoạt vượt qua mọi thách thức.
Thứ trưởng Đông khẳng định, từ một quốc gia đi sau trong quá trình hội nhập quốc tế, lần đầu tiên Việt Nam đã vươn lên trở thành nước đi đầu đã ký kết 14 hiệp định FTA với các đối tác, là nước đang phát triển đồng tiên trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương có quan hệ thương mại tự do với EU, thuộc nhóm nước đầu tiên trong ASEAN phê chuẩn CPTPP.
Sau 7 năm kể từ khi hiệp định EVFTA có hiệu lực, Liên minh châu Âu sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với 99,2% số dòng thuế, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Đối với khoảng 0,3% kim ngạch xuất khẩu còn lại, EU cam kết dành cho Việt Nam hạng ngạch thuế với mức thuế quan nhập khẩu trong hạng ngạch là 0%.
Như vậy, có thể nói gần 100% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường châu Âu sẽ được xóa bỏ trong lộ trình ngắn. Đây là mức cam kết cao nhất cho một đối tác đã dành cho Việt Nam trong các hiệp định FTA đã được ký kết.
Bên cạnh những cơ hội, EVFTA cũng đặt ra nhiều thách thức cho các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Qua hội nhập kinh tế cho thấy, doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn đang gặp khó khăn khi tham gia vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu, bởi năng lực cạnh tranh hạn chế.
Theo đó, ông Trần Duy Đông chỉ ra 3 nguyên nhân chính bao gồm:
Thứ nhất, doanh nghiệp có quy mô nhỏ gặp khó khăn trong huy động nguồn lực để đầu tư vào công nghệ, trình độ quản lý và đào tạo lao động chất lượng cao.
Thứ hai, các doanh nghiệp Việt Nam còn hạn chế về hợp tác, hỗ trợ để trở thành các đối tác lâu dài.
Thứ ba, nhận thức một số doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa còn ngắn hạn, chưa xác định được tầm nhìn dài hạn với tư duy chiến lược, sự liên kết giữa các khu vực doanh nghiệp còn yếu và rời rạc.
Vậy làm sao để tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp lớn với các doanh nghiệp khu vực tư nhân trong nước, đồng thời thúc đẩy hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam lớn mạnh, từ đó chủ động tham gia chuyển dịch lên nấc thang cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu?
Theo ông Trần Duy Đông, để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia hiệu quả hơn, thời gian qua, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành địa phương, đẩy mạnh triển khai các giải pháp cụ thể như triển khai hiệu quả Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, triển khai dự án thúc đẩy cải cách và nâng cao năng lực kết nối doanh nghiệp nhỏ và vừa và cuối cùng, hoàn thiện cơ sở vật chất của Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia.
