Thách thức khi thực hiện 'xanh hóa' chuỗi logistics đô thị

Sự kiện chuyên đề "Tối ưu hóa chi phí với trung tâm logistics và kinh tế tuần hoàn" do BW và Bộ Công thương đồng tổ chức, trong khuôn khổ diễn đàn Logistics Việt Nam năm 2022 với chủ đề "Logistics xanh" vừa diễn ra vào tháng 11. Tại sự kiện, bà Fion Ng, Giám đốc vận hành BW, nhấn mạnh nhu cầu thương mại điện tử tăng vọt hiện nay, kéo theo áp lực giải quyết câu chuyện tối ưu hóa và "xanh hóa" hoạt động logistics tại khu vực đô thị, nơi chất lượng cuộc sống và sức cạnh tranh kinh tế bị đe dọa vì hạ tầng quá tải nặng nề.

Logistics cũng cần "xanh hóa"

Theo số liệu của Diễn đàn kinh tế thế giới tại báo cáo hồi tháng 11/2020, số lượng phương tiện giao hàng tại 100 thành phố hàng đầu trên toàn cầu sẽ tăng 36% cho đến năm 2030 để đáp ứng nhu cầu mua sắm trực tuyến, nếu không có biện pháp can thiệp nào.

Điều này dẫn tới hậu quả về mặt môi trường, khi lượng khí thải từ các phương tiện này ước tăng 6 triệu tấn CO2. Giao thông tắc nghẽn ước tăng hơn 21%, tương đương việc mỗi người sẽ tốn thêm 11 phút bình quân đi làm mỗi ngày. Hoạt động giao hàng chặng cuối cũng ảnh hưởng nặng nề, đặc biệt là phân khúc vận tải hàng hóa, vốn chiếm khoảng 2/3 số lượng xe giao hàng nội thành hiện nay.

Những con số này hàm ý rằng các khu vực nội thành sẽ còn phải vật lộn với tình trạng tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm không khí trong tương lai, do số lượng phương tiện giao hàng và lượng khí thải ngày càng tăng. Hệ lụy lâu dài là chất lượng cuộc sống và sức cạnh tranh của kinh tế đô thị đi xuống, vì mọi chi phí xã hội đều sẽ tăng lên.

"Logistics đô thị chưa bao giờ đối mặt với những thay đổi lớn như thời điểm hiện tại. Một số thành phố dự đoán rằng nếu không có biện pháp can thiệp, giao thông nội thành sẽ bị xáo trộn nghiêm trọng trong ba năm tới", bà Fion Ng, Giám đốc vận hành BW, cho biết.

Thách thức chung này không chỉ được giới quản lý chỉ ra mà ngay cả các nhóm doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực này nhìn nhận, từ đó, dẫn tới áp lực phải "tối ưu hóa" và "xanh hóa" hoạt động logistics đô thị.

Theo báo cáo thường niên về nền kinh tế số Đông Nam Á (thực hiện bởi Google, Temasek, Bain & Co) vừa công bố vào tháng 10/2022, nếu hoạt động logistics trong lĩnh vực thương mại điện tử được tối ưu hóa thì có thể giảm lượng phát thải carbon lên đến 30 - 40%, tương tự ở hoạt động vận tải thì giảm khoảng 20-30%. 

Trên thực tế, hiện nay, nhiều giải pháp nhằm "xanh hóa" chuỗi logistics đang được thực hiện. Dễ thấy nhất là việc tìm ra các phương thức vận chuyển mới và thân thiện với môi trường hơn như: sử dụng động cơ điện hay động cơ hybrid.

Tương tự, hàng loạt thương vụ sử dụng xe điện khác được công bố trong thời gian qua như: Kuehne và Nagel, công ty cung cấp dịch vụ vận chuyển hàng hóa, hợp tác với chuỗi bán lẻ Lotus's để trở thành nhà bán lẻ siêu thị đầu tiên ở Thái Lan sử dụng xe điện để giao bánh. Còn Công ty thương mại điện tử Coupang (Hàn Quốc) công bố phát triển xe tải chở hàng chạy điện cỡ trung và cỡ lớn với hãng xe Kia vào năm 2025.

Tại khu vực Đông Nam Á, nhà vận chuyển toàn cầu DHL Express bổ sung thêm xe tải điện vào đội xe của mình tại Singapore (kế hoạch lên đến 115 chiếc trong vòng 1 năm tới), mua 3 chiếc đầu tiên tại Philippines vào hồi đầu năm nay, và 2 chiếc xe tải điện để giao hàng tại khu vực trung tâm của Jakarta hồi tháng 5.

Bài học rút ra cho Việt Nam

Theo bà Fion Ng, các công bố về sáng kiến xe điện của những công ty logistics ở châu Á - Thái Bình Dương từng bước đem về nhiều kết quả "đáng khích lệ" trong nỗ lực tiến tới mục tiêu giảm phát thải ròng bằng 0.

"Chúng ta cần nhìn nhận và học hỏi những bài học kinh nghiệm từ các quốc gia phát triển khác trong khu vực và trên phạm vi toàn cầu, từ đó, làm cơ sở áp dụng cho phù hợp với đặc điểm và tình hình thực tiễn của Việt Nam. Những thành quả trong việc ứng dụng mô hình này trên thế giới sẽ tạo nền tảng và là động lực để các doanh nghiệp logistics tại Việt Nam triển khai trong tương lai gần", Giám đốc vận hành, Công ty cổ phần Phát triển công nghiệp BW, nhận định.

Các mẫu xe điện cũng như động cơ hybrid ngày càng xuất hiện ở Việt Nam nhiều hơn, dù thách thức của thị trường này vẫn là hệ thống sạc điện công cộng. Tuy nhiên, Việt Nam hiện đối diện với những rắc rối khi hạ tầng quá tải, trong bối cảnh thương mại điện tử tăng trưởng nhanh ở khu vực đô thị, nơi ước tính sẽ đóng góp khoảng 75% GDP cả nước vào năm 2030.

Giải pháp cho vấn đề hạ tầng logistics hiện nay chính là phải tối ưu hóa các trung tâm logistics đô thị. "Một khi việc xây dựng các trung tâm logistics đô thị được tối ưu hóa, lượng carbon thải ra có thể thấp hơn nhiều so với tình hình hiện nay", bà Fion nói.

Theo quan sát của đại diện BW, lĩnh vực logistics đô thị đã và đang chuyển đổi trong bối cảnh thương mại điện tử tăng trưởng. Các nhà cung cấp dịch vụ hậu cần và giao hàng, vốn có liên quan mật thiết đến sự phát triển của các doanh nghiệp trực tuyến, đang có tốc độ tăng trưởng lên đến 70% trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt. Đồng thời, các khoản đầu tư và triển khai ứng dụng công nghệ tiên tiến cũng được tăng cường.

Còn ở lĩnh vực hạ tầng cho logistics, BW chọn các điểm kho có vị trí chiến lược, đồng thời mang đến mô hình tối ưu hóa chi phí như nhà kho xây sẵn, nhà kho xây sẵn cao tầng. Điển hình có các dự án mới sắp ra mắt như BW Xuyên Á (kho xây sẵn 2 tầng) và BW Phú Nghĩa (kho xây sẵn một tầng) tại Hà Nội, đều được đánh giá là điểm phát triển trung tâm logistics phục vụ đô thị tiềm năng.

Ngoài những tiến bộ chung về công nghệ giúp đột phá về việc cải thiện chi phí, việc giải quyết bài toán logistics đòi hỏi cần sự hợp tác. Hiện các bên tham gia không chỉ là các nhà cung cấp cơ sở hạ tầng logistics như BW, các đơn vị cung cấp hạ tầng KCN, các nhà cung cấp dịch vụ logistics, các đơn vị vận chuyển, mà còn cả các nhà cung cấp công nghệ, nhà sản xuất và cả phía chính phủ và khách hàng.

"Hợp tác chặt chẽ hơn giữa các đơn vị liên quan trong ngành logistics và các cơ quan chức năng là bước cần thiết để nhanh chóng chuyển đổi nhằm mục đích phục vụ người tiêu dùng cuối cùng đồng thời góp phần bảo vệ môi trường sống", bà Fion kết luận.