SLS “oằn mình” trước Hiệp định ATIGA
Việc Hiệp định ATIGA có hiệu lực kể từ đầu năm 2018 không chỉ khiến Công ty Cổ phần Mía đường Sơn La (HNX: SLS) chịu áp lực cạnh tranh lớn, mà cả ngành đường cũng gặp không ít khó khăn.

Biên lợi nhuận gộp giảm mạnh
Theo báo cáo tài chính quý 1 niên độ 2017-2018 (từ 1/7/2017- 30/9/2017), doanh thu thuần của SLS đạt hơn 139 tỷ đồng, tăng 152% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, hệ số giá vốn trên doanh thu thuần của doanh nghiệp này tăng lên 74,8%, so với mức 52,7% của cùng kỳ năm ngoái, làm cho biên lợi nhuận của SLS giảm xuống mức 25%, so với mức 46% của cùng kỳ. Sở dĩ biên lợi nhuận gộp giảm là do giá bán đường trong quý 1 niên độ 2017-2018 giảm khoảng 12% so với cùng kỳ niên độ 2016-2017.
Trong kỳ chi phí tài chính của SLS tăng lên mức hơn 7,2 tỷ đồng, tăng khoảng 300% so với cùng kỳ năm ngoái. Ngoài ra, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp của SLS cũng tăng nhẹ so với cùng kỳ.
Kết thúc quý 1 niên độ 2017-2018, lợi nhuận sau thuế của SLS đạt hơn 30 tỷ đồng, tăng gần 43% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tính đến 30/9, nợ phải trả của SLS hơn 599 tỷ đồng, tăng hơn 21% so với cùng kỳ, trong đó nợ ngắn hạn là 339 tỷ đồng. Đáng lưu ý, nợ phải trả của SLS đang có xu hướng tăng rất mạnh. Nếu như năm 2014, nợ phải trả của doanh nghiệp này chỉ khoảng 77 tỷ đồng, thì đến 30/9 đã tăng lên 599 tỷ đồng. Điều này cho thấy, việc mở rộng hoạt động của SLS dựa khá nhiều vào vốn vay. Trong khi đó, vốn chủ sở của SLS tính đến thời điểm nói trên đạt 392 tỷ đồng, giảm 6,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Theo đó, hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu của SLS gần 153%.
Áp lực từ hội nhập
Trong niên độ 2016-2017, SLS đã đẩy mạnh kinh doanh đường trong nước, thay vì bán sang Trung Quốc qua đường tiểu ngạch như trước đây do Trung Quốc thắt chặt nhập khẩu đường. Sau khi nâng cấp dây chuyền sản xuất, đường của SLS đã đạt chất lượng cao hơn, đáp ứng được yêu cầu của các nhà máy sản xuất bánh kẹo và nước giải khát trong nước.
Tuy nhiên, SLS sẽ đối mặt với một thách thức rất lớn khi Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2018. Theo đó, Hiệp định này sẽ xóa bỏ hạn ngạch cam kết giữa các quốc gia trong khối ASEAN, đồng thời giảm mức thuế suất từ 30% về 0%, trừ các quốc gia: Việt Nam (5%), Philipines (5%), Indonesia (5 – 10%), Myanmar (0 – 5%) và Campuchia (5%). Theo lộ trình cam kết, đến năm 2020, thuế suất này sẽ phải giảm về 0%.
Trong khối ASEAN, Thái Lan là nước có sản lượng đường lớn nhất, chiếm hơn 60% sản lượng đường cả khu vực và cũng là quốc gia duy nhất xuất khẩu ròng đường. Năm 2016, Việt Nam nhập 81% hạn ngạch nhập khẩu từ Thái Lan, 15% từ Malaysia, 3% từ Ấn Độ và 1% từ các quốc gia khác. Tuy nhiên, theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp Thái Lan, sản lượng xuất khẩu đường từ Thái Lan sang Việt Nam luôn cao hơn mức hạn ngạch nhập khẩu cho phép. Có nghĩa là, lượng đường nhập lậu vào Việt Nam cũng không nhỏ.
Như vậy, SLS không chỉ phải cạnh tranh với các doanh nghiệp trong ngành mà còn chịu áp lực cạnh tranh rất lớn với đường nhập khẩu từ Thái Lan có giá bán rẻ hơn nhiều. Đó là kể lượng đường từ Braxil sau khi qua Thái Lan, tiếp tục được nhập khẩu vào Việt Nam.
Ngoài ra, khoản phải thu của SLS cũng rất lớn. Trong quý 1 niên độ 2017-2018, tổng số tiền phải thu ngắn hạn là gần 159 tỷ đồng. Trong đó, một số công ty này cam kết mua đường của SLS, nhưng do giá đường xuống thấp, nên chưa tiêu thụ được, dẫn đến chưa có tiền thanh toán nợ cho SLS. Điều này khiến SLS bị chiếm dụng vốn lưu động rất lớn.
Trong vòng 1 năm qua, cổ phiếu SLS đã tăng khá mạnh, khoảng gần 105%, trong đó mức tăng trong 1 tháng qua khoảng hơn 6%, với khối lượng giao dịch trung bình khoảng gần 15.000 đơn vị/ngày. Kết thúc phiên giao dịch ngày 22/12, cổ phiếu SLS đóng cửa ở mức 171.000đ/CP, tăng 0,59%. Đến nay, cổ phiếu này đã gần chạm mức định giá khoảng 176.000đ/CP.
Với những khó khăn, thách thức từ đầu năm 2018, cộng với việc cổ phiếu này đã gần chạm mức định giá, thì động lực tăng giá của SLS gần như không còn, thậm chí có nguy cơ bị chốt lời mạnh mẽ trong thời gian tới.