Nghị quyết số 68-NQ/TW: Liên kết doanh nghiệp để cùng tiến xa
 |
| TS Tô Hoài Nam |
Trao đổi với Doanh nhân, TS Tô Hoài Nam - Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam (Vinasme) nhấn mạnh: với những chủ trương đúng đắn, kịp thời và mang tính đột phá trên nhiều phương diện, Nghị quyết số 68 được mong đợi sẽ mở ra những cơ hội mới, tạo điều kiện cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ, nâng cao chất lượng và năng lực cạnh tranh. Qua đó, góp phần hình thành lực lượng doanh nghiệp vừa và lớn, các tập đoàn kinh tế tư nhân lớn mạnh, dẫn dắt.
- Thưa ông, Nghị quyết số 68 đã “chạm” đúng những mong muốn và nhu cầu phát triển của doanh nghiệp?
Về mặt quan điểm, tại Nghị quyết số 68, lần đầu tiên khu vực kinh tế tư nhân được xác lập vị thế chiến lược rõ ràng, là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, được hỗ trợ phát triển trong môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, minh bạch và công bằng. Đây là điểm nhấn rất quan trọng. Xoá bỏ triệt để nhận thức, tư tưởng, thái độ định kiến phân biệt với doanh nghiệp tư nhân là bước ngoặt lớn trong tư duy quản lý và phát triển kinh tế Việt Nam.
Để doanh nghiệp phát triển, theo tôi cần 3 yếu tố cơ bản và thiết yếu là khả năng tiếp cận vốn, tiếp cận mặt bằng sản xuất kinh doanh và thể chế chính sách. Tuy nhiên, 3 điều kiện nền tảng lại là những điểm nghẽn lớn nhất tồn tại nhiều năm, hạn chế sự phát triển của doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp SME. Nghị quyết số 68 với các giải pháp được cụ thể hoá thành nhiều cơ chế, chính sách đột phá đã góp phần tháo gỡ những vướng mắc trên, tăng cường cơ hội tiếp cận các nguồn lực, tạo động lực khối doanh nghiệp SME chủ động, dám nghĩ lớn và vươn lên phát triển.
Đặc biệt, quyền tiếp cận đất đai - bước đi quan trọng và cần thiết vừa khơi thông niềm tin vừa đảm bảo không gian cho các doanh nghiệp SME tổ chức sản xuất, ứng dụng công nghệ, phát triển kinh doanh lâu dài, bền vững. Trên thế giới, tất cả đổi mới sáng tạo cơ bản đều bắt nguồn từ các doanh nghiệp SME nhưng muốn thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ, doanh nghiệp cần phải có mặt bằng.
 |
Với cơ chế mới, các doanh nghiệp SME có cơ hội tham gia nhiều hơn vào các chuỗi liên kết, chuỗi cung ứng. |
- Với cơ chế mới, ông nhận định thế nào về khả năng liên kết, cơ hội tham gia chuỗi giá trị của doanh nghiệp SME thời gian qua?
Liên kết chuỗi được xem là một trong những giải pháp hiệu quả nhất để doanh nghiệp Việt Nam phát triển bền vững theo tinh thần “muốn đi xa phải đi cùng nhau”. Trên cơ sở liên kết tốt và chặt chẽ, doanh nghiệp mới tạo được quy mô kinh doanh lớn hơn, chất lượng hơn. Một trong 8 nhiệm vụ, giải pháp quan trọng của Nghị quyết số 68 là "tăng cường kết nối giữa các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI". Môi trường đầu tư minh bạch, bình đẳng sẽ góp phần nuôi dưỡng những doanh nghiệp có năng lực, có chiến lược phát triển và tư duy đổi mới. Các thành phần kinh tế, trong đó có doanh nghiệp tư nhân cạnh tranh bằng năng suất, chất lượng, hiệu quả. Đây là yếu tố quan trọng để hình thành chuỗi liên kết, chuỗi giá trị do doanh nghiệp Việt làm chủ và dẫn dắt, giảm lệ thuộc vào bên ngoài, gia tăng giá trị nội địa cho sản phẩm, hàng hóa Việt Nam.
Với cơ chế mới, tôi tin là các doanh nghiệp SME có cơ hội tham gia nhiều hơn vào các chuỗi liên kết, chuỗi cung ứng. Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân đã quy định gói thầu mua sắm công không quá 20 tỷ đồng được dành cho doanh nghiệp SME, ưu tiên doanh nghiệp SME do thanh niên phụ nữ, đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo, người yếu thế, người khuyết tật làm chủ. Đây cũng là kiến nghị của Vinasme. Được tạo điều kiện nhận những gói thầu vừa sức, doanh nghiệp có cơ hội nâng cao năng lực và phát triển, tạo tiền đề cho sự tham gia các huỗi liên kết, chuỗi giá trị. Để hình thành các liên kết chuỗi như vậy, nền kinh tế cần nhiều hơn các doanh nghiệp lớn đầu chuỗi dẫn dắt đột phá.
- Nghị quyết số 68 đã hướng đến việc hình thành và phát triển nhanh các doanh nghiệp vừa và lớn, các tập đoàn kinh tế tư nhân tầm cỡ khu vực và thế giới, thưa ông?
Nền kinh tế đã có doanh nghiệp, tập đoàn tư nhân lớn là những “sếu đầu đàn” có khả năng dẫn dắt, tạo liên kết, mở đường cho các doanh nghiệp SME cùng tham gia chuỗi giá trị nội địa cũng như hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Chính phủ mới đây đã “đặt hàng” các doanh nghiệp trong nước tham gia các dự án lớn, gánh vác trọng trách quốc gia, mở ra cơ hội phát triển vươn lên của các doanh nghiệp tư nhân. Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân cũng có giải pháp thúc đẩy, thu hút doanh nghiệp tư nhân thực hiện các dự án trọng điểm. Tuy nhiên, cần có cơ chế khuyến khích, ưu tiên để doanh nghiệp đầu chuỗi liên kết, hợp tác hiệu quả với doanh nghiệp SME.
Trong liên kết, ngoài doanh nghiệp tư nhân còn có liên kết giữa các doanh nghiệp nhà nước với doanh nghiệp tư nhân. Để quan hệ hợp tác liên kết bền vững và phát triển cần quan tâm tái cấu trúc, thúc đẩy đổi mới quản trị, giảm bớt những can thiệp của nhà nước vào hoạt động doanh nghiệp, có cơ chế linh hoạt trong việc tiếp cận vốn, nguồn lực, thị trường. Sự thay đổi này sự phối hợp nhịp nhàng và thích ứng giữa thành phần kinh tế trong hợp tác, liên kết. Như vậy, các bên trong liên kết nắm bắt cơ hội phát triển, phát huy hiệu quả năng lực, nguồn lực, hài hoà về lợi ích, cùng chia sẻ trách nhiệm và rủi ro, đóng góp chung cho sự phát triển.
