Du lịch MICE: cần chiến lược đồng bộ để hội nhập

Thực tế đã chứng minh du lịch MICE tại Việt Nam còn rất nhiều những tiềm năng, đem lại giá trị lợi nhuận cao và hoàn toàn có thể góp phần vào việc nâng tầm thứ hạng về du lịch thương mại cũng như tiêu chuẩn chất lượng du lịch Việt Nam trên bản đồ khu vực Châu Á. Tuy nhiên, hiện Việt Nam có quá nhiều vấn đề bất cập cần phải giải quyết theo tư duy chiến lược liên hoàn để có thể hội nhập thành công.

[caption id="attachment_8707" align="aligncenter" width="700"] Họp báo quốc tế Fam Trip 2015 TCEB[/caption]

Bài học từ du lịch Mice Thái Lan

Trong những năm qua, có thể nói Thái Lan đã xây dựng được một ngành công nghiệp du lịch không khói kiểu mẫu đáng để các nước trong khu vực tiểu vùng sông Mekong học hỏi, đặc biệt là du lịch MICE. Nếu trước kia khi nhắc đến du lịch Thái Lan, du khách chỉ đơn thuần nghĩ về những dịch vụ du lịch mang tính chất giải trí, nghỉ dưỡng thì nay Thái Lan nói chung và Bangkok nói riêng lại nổi lên như một trung tâm du lịch MICE mới của khu vực Châu Á khi thu hút trung bình hàng triệu lượt khách mỗi năm.

Thành công đó đầu tiên phải xác định là nhờ chiến lược đúng đắn khi vào năm 2002, Cục Hội nghị và Triển lãm Thái Lan (TCEB) được thành lập chuyên trách cho các hoạt động phát triển và xúc tiến du lịch MICE. Từ đây, với tầm nhìn và khả năng triển khai chiến lược sát thực tế dựa trên nền tảng du lịch sẵn có, TCEB đã có những sáng tạo để không chỉ từng bước xây dựng thương hiệu cho năm trung tâm du lịch MICE quốc gia mà còn hỗ trợ triệt để các doanh nghiệp trong nước cùng tham gia vào chuỗi cung ứng dịch vụ cao cấp trong khi vẫn gián tiếp tạo nên cơ hội thu hút đầu tư nước ngoài cho nền kinh tế.

Năm 2014, theo số liệu thống kê của TCEB, Thái Lan đã thu hút tổng cộng 919.164 du khách MICE, tạo ra doanh thu đạt 2.69 tỷ USD cho nền kinh tế quốc gia. Tiếp đà tăng trưởng, trong nửa đầu của năm tài chính 2015, Thái Lan chào đón 476.079 du khách MICE, doanh thu của 1.24 tỷ USD. Cùng với chương trình “Thailand CONNECT The World” và Liên minh MICE II của Thái Lan cũng như các sáng kiến phát triển thị trường khác, TCEB hy vọng Thái Lan sẽ đón 1.036.300 du khách MICE trong năm 2015, đóng góp cho nền kinh tế Thái Lan tổng cộng của 3.55 tỷ USD.

[caption id="attachment_8704" align="aligncenter" width="700"] Họp báo Fam Trip 2015[/caption]

Trong năm 2015, với mục đích củng cố vị trí của Thái Lan trong ngành công nghiệp triển lãm của khu vực ASEAN cũng như nâng cao hơn nữa sự hợp tác thúc đẩy ngành MICE Thái trong Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC), TCEB kết nối chặt chẽ với bốn tổ chức, đối tác quan trọng trong đó có Tổng cục du lịch Thái Lan, Hãng hàng không quốc gia Thái Lan, Hiệp hội Thương mại Quảng trường Ratchaprasong (RSTA) và Hiệp hội thành viên trên sông tại Bangkok (BRP) để cùng hợp lực thu hút nhiều hơn các sự kiện thương mại cho Thái Lan. Bên cạnh đó, các gói dịch vụ du lịch dành riêng khách du lịch MICE thuộc chương trình “Thailand CONNECT The World” được triển khai tạo thành công khi giới thiệu sự tinh túy của đô thị trung tâm Bangkok và những trải nghiệm du lịch MICE dọc con sông Chao Phraya.

Thực tế từ Thái Lan cho thấy khi tổ chức tốt và thực hiện đúng dưới dự dẫn dắt của một cơ quan ban ngành chuyên nghiệp, MICE sẽ là phân khúc du lịch “triệu đô”, đóng góp giá trị kinh tế rất lớn cho quốc gia và thúc đẩy sự phát triển các khu vực kinh tế tư nhân khác phát triển hiệu quả.

Du lịch Mice Việt Nam tăng mạnh

Nhìn lại Việt Nam trong nhiều năm qua, hình thức du lịch MICE vẫn được xác định là vô cùng tiềm năng khi được đặt lên bàn cân so sánh với các nước làng giềng trong khu vực như Thái Lan,Malaysia , Singapore… bởi những lợi thế vượt trội về điều kiện tự nhiên và mức độ bình ổn về xã hội. Dưới con mắt của nhiều nhà đầu tư nước ngoài và du khách, Việt Nam là điểm đến an toàn, thân thiện và là môi trường đầu tư hấp dẫn vì thế rất nhiều các công ty du lịch nổi tiếng trong nước như Saigontourist, Vietravel, Hoabinhgroup… liên tục đầu tư chất xám để đa dạng hóa các chương trình du lịch MICE tại các danh lam thắng cảnh nổi tiếng thế giới như Hạ Long, Đà Nẵng, Nha Trang, Phú Quốc...

[caption id="attachment_8705" align="aligncenter" width="700"] Fam Trip 2015 của TCEB[/caption]

Theo thống kê của Tổng cục du lịch Việt Nam, doanh thu từ MICE mang lại giá trị cao hơn 4-5 lần doanh thu từ các loại hình du lịch khác bởi tính chất thương mại đặc thù và các tiêu chuẩn dịch vụ tương đối khắt khe mà du khách MICE cao cấp thường đòi hỏi. Cụ thể, du lịch MICE mang lại hiệu quả doanh thu lớn nhờ đối tượng khách đông, tập trung có khi đến vài trăm người, giá trị doanh thu cao gấp 6 lần loại hình du lịch thông thường. Theo tính toán, trung bình mỗi khách MICE châu Âu tiêu xài 700 - 1.000 USD/ngày, khách châu Á trên 400 USD/ngày khi lưu trú tại Việt Nam.

Khảo sát qua một số đơn vị lữ hành cho thấy, tuy năm 2015 ngành du lịch phải đối mặt với nhiều khó khăn khiến cho thị trường khách lẻ nhìn chung sụt giảm, nhưng lượng khách MICE lại có xu hướng tăng trưởng khá tốt. Qua hai quý đầu năm 2015, một số công ty du lịch đã có những báo cáo tổng kết khá lạc quan về du lịch MICE. Vietnamevents (thành viên của Hoabinhgroup) cho biết lượng khách MICE của Hoabinhgroup tăng lên khá nhanh. So với cùng kỳ năm ngoái, thị trường MICE nội địa tăng lên khoảng 15%, riêng thị trường nước ngoài có thể tăng tới 20 – 25%. Trong khi đó, tại Vietravel, lượng khách MICE trong 7 tháng đầu năm 2015 đạt khoảng 170.000 lượt, tăng 28% so với cùng kỳ và chiếm khoảng 50% trên tổng lượng khách của đơn vị này. Trong đó, tỉ trọng khách MICE nước ngoài chiếm 37%; khách trong nước chiếm 63%. Fiditour cũng xác nhận từ đầu năm đến nay, du lịch MICE tăng trưởng khá tốt, đơn vị này nhận được nhiều hợp đồng phục vụ đoàn khách MICE quy mô lớn, tăng khoảng 25% so với cùng kỳ năm trước.

Nhu cầu MICE tăng mạnh không chỉ với khách ngoại mà cả khách nội, sự tăng trưởng tốt của du lịch MICE thú vị ở chỗ, không chỉ các doanh nghiệp ngoại mà nhu cầu MICE của các doanh nghiệp nội cũng tăng lên. Nhiều doanh nghiệp lớn và trung bình của Việt Nam đã dần chuyển hình thức đi du lịch đơn thuần sang loại hình du lịch kết hợp hội nghị, trao thưởng và tìm kiếm đối tác, mở rộng cơ hội giao thương.

Theo nhiều doanh nghiệp lữ hành, tuy phải cắt giảm lợi nhuận để tăng khả năng cạnh tranh nhưng du lịch MICE vẫn là sản phẩm sinh lời tốt hơn so với nhiều loại hình du lịch khác, vốn đang có dấu hiệu sụt giảm nghiêm trọng.

Thách thức trước hội nhập Mice khu vực

Tại hội thảo thuộc Hội chợ Du lịch quốc tế TPHCM (ITE-HCMC) năm 2015, các diễn giả là những chuyên gia, nhà điều hành tour trong ngành đều nhất trí cho rằng TPHCM có nhiều điều kiện cần thiết cũng như quyết tâm để trở thành điểm nóng tiếp theo trong ngành du lịch MICE toàn cầu. Tuy nhiên, cũng như bức tranh tổng thể của du lịch MICE Việt Nam, du lịch MICE tại đây vẫn phải từng ngày đối phó với những thách thức mang tính vĩ mô của ngành du lịch. Việt Nam đã mất nhiều khách hàng chuyên tổ chức sự kiện, triển lãm quốc tế cũng chính bởi sự không đồng bộ về dịch vụ từ vận chuyển đến hạ tầng kỹ thuật, nhân sự.

[caption id="attachment_8706" align="aligncenter" width="700"] Teambuilding Fam Trip 2015[/caption]

Hiện nay, Việt Nam mới chỉ sở hữu một vài trung tâm có quy mô trên dưới 5.000 người như Trung tâm hội nghị quốc gia Mỹ Đình, Triển lãm Giảng Võ, Triển lãm Sài Gòn. Số lượng khách sạn 5 sao cũng được cải thiện đáng kể thế nhưng số lượng này thực sự cũng vẫn còn khá khiêm tốn, không thể tránh khỏi tình trạng quá tải với những sự kiện lớn mang tầm khu vực. Những hạn chế về nguồn nhân lực cũng thực sự đã trở thành rào cản, gây nên quan ngại cho những đối tác MICE quốc tế khi cân nhắc lựa chọn.

Nhiều chuyên gia cho rằng Việt Nam cần phải triệt để thay đổi nhận thức và có quyết tâm để đầu tư MICE trở thành một ngành công nghiệp riêng chứ không chỉ là một nhánh của du lịch. Về phương diện quản lý vĩ mô, Hiệp hội du lịch Việt Nam cần phải nhanh chóng xúc tiến thành lập Hiệp hội kinh doanh du lịch MICE trước bối cảnh Việt Nam đang chuẩn bị cho việc gia nhập sâu vào Cộng đồng Kinh tế ASEAN hay Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP). Hiệp hội kinh doanh du lịch MICE này sẽ có chức năng xây dựng chiến lược dài hạn đồng bộ, nhất quán quản lý tiêu chuẩn chất lượng và tổ chức quảng bá, xúc tiến cơ hội đầu tư MICE Việt Nam song song với việc hậu thuẫn cho doanh nghiệp dịch vụ trong nước tìm được chỗ đứng trong ngành công nghiệp này. Tiềm năng sẽ bị chôn vùi và vị thế chủ động sẽ thay đổi ngoạn mục nếu như ngay trên sân nhà không có sự liên kết, hậu thuẫn chặt chẽ từ bây giờ. Doanh nghiệp Việt Nam chắc chắn khó có cơ hội phát triển lớn mạnh, để có thể cạnh tranh với các doanh nghiệp cùng lĩnh vực ở các nước có ngành công nghiệp MICE phát triển trên thế giới.

Kinh nghiệm cho thấy từ các nước như Singapore muốn phát triển du lịch MICE thì phải có kinh phí để đầu tư nhưng nguồn ngân sách sẽ không hoàn toàn dựa vào nhà nước mà sẽ trên cơ sở có sự hợp tác công - tư. Chính phủ đóng góp một phần, phần còn lại doanh nghiệp hay các hiệp hội ban ngành liên quan cùng chung tay đóng góp dưới sự quản lý của Hiệp hội Kinh doanh du lịch MICE như kiến nghị.

Bên cạnh đó, cần nhất quán với quan điểm nhìn ASEAN là một vùng du lịch chung và tiếp tục kết nối hơn nữa như mô hình hợp tác vì lợi ích chung như “Năm quốc gia – một điểm đến” tại Hội chợ du lịch ITE - HCMC. Nếu năm 2007, ITE - HCMC có chủ đề “Ba quốc gia - Một điểm đến” gồm Campuchia, Việt Nam, Lào thì từ năm 2013 đã nâng lên “Năm quốc gia - Một điểm đến” với sự tham gia của Myanmar và Thái Lan. Đây là sự kiện du lịch mang tầm khu vực, nhằm mục đích quảng bá, xúc tiến và thu hút khách du lịch đến Việt Nam cùng với thế mạnh của các quốc gia khác mà cho đến nay được đánh giá là khá hiệu quả trong việc mở rộng phát triển du lịch MICE xuyên quốc gia. Vì thế, việc ưu tiên xác định trung tâm du lịch MICE để phát triển trong chương trình như định hình TP.HCM trở thành một “điểm nóng” MICE của châu Á như Bangkok, Hong Kong, Macau hay Singapore là cực kỳ cần thiết.

MICE là thị trường rất quan trọng mà các nước trong khu vực như Singapore, Thái lan, Malaysia…chú trọng đầu tư phát triển, là chìa khóa mở cửa phát triển mạnh mẽ ngành công nghiệp không khói với sự đáp ứng ngày càng đồng bộ cũng như quảng bá thương hiệu quốc gia. Việc so sánh, tham khảo kinh nghiệm từ các quốc gia này để tìm ra hướng đi phù hợp cho chính mình là nước cờ khôn ngoan nếu như Việt Nam thật sự biết tận dụng tiềm năng từ mỏ vàng này.

Anh Tuấn