Chính sách tiền tệ đang bị thắt chặt lại
Tỷ giá và lãi suất đang là hai nỗi lo của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Bình. Hai nỗi lo này được người đứng đầu ngành ngân hàng xác định từ đầu năm, nhưng nhiều phát sinh ngoài dự tính ban đầu nên dù muốn hay không, chính sách tiền tệ đang bị thắt chặt lại…
[caption id="attachment_6770" align="aligncenter" width="700"]
Lãi suất có thể sẽ tăng lên nếu như áp lực tỷ giá tăng lên trong thời gian tới[/caption]
Mấy năm trở lại đây, Thống đốc Bình luôn nhấn mạnh mục tiêu của NHNN trong điều hànhchính sách tiền tệ theo hướng hỗ trợ kinh tế tăng trưởng và ổn định. Năm 2015 cũng không ngoại lệ, vì thế cam kết về tỷ giá không quá 2% và lãi suất cho vay giảm thêm 1 – 1,5% đã được người đứng đầu ngành ngân hàng đưa ra ngay từ đầu năm.
Thời điểm đó, khi xác định mục tiêu tỷ giá, NHNN chỉ tính đến yếu tố tác động là giá dầu, tăng trưởng xuất khẩu và thâm hụt cán cân thương mại mà không tính đến những yếu tố từ bên ngoài. Do vậy, quota 2% là con số mà Thống đốc Bình nhấn mạnh “có cơ sở và có thể thực hiện được”.
Vượt quota, tỷ giá vẫn kỳ vọng
Tuy nhiên, tình huống nằm ngoài dự tính ban đầu của NHNN đã phát sinh và có mức tác động quá lớn, không chỉ Việt Nam mà toàn thế giới. Đó là đồng NDT phá giá mạnh trong thời gian qua khiến nhiều đồng tiền trên thế giới cũng đã phá giá theo và kế hoạch tăng lãi suất trong năm nay của FED.
Nếu từ đầu năm tới nay, tiền VND giảm giá khoảng 5% (điều chỉnh 3% và nới biên độ lên =/-3) thì đồng Won của Hàn Quốc phá giá 17%, đồng Baht của Thái Lan phá giá 12%, USD Singapore phá giá 13%, đồng NDT phá giá khoảng 5%, đồng Euro giảm giá 8,54%...
Dù vậy, mục tiêu trọng tâm từ nay đến cuối năm của NHNN là ổn định tỷ giá nên chính sách tiền tệ cũng đang được điều hành theo hướng thắt chặt lại, dù muốn hay không.
PGS.TS. Trần Hoàng Ngân, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia, cho rằng tính đến thời điểm này tăng trưởng kinh tế đã đạt 6,5%, xuất khẩu tăng trưởng trên 9%, lạm phát ở mức thấp nên vấn đề trọng tâm hiện nay là ổn định tỷ giá là đúng.
Về vấn đề này, một chuyên gia cho rằng, có thể hiểu mục tiêu hỗ trợ xuất khẩu sẽ không được ưu tiên từ nay cho đến khi tỷ giá ổn định. “Thực tế, cho đến nay, những phản ứng của NHNN có thể xem là phù hợp đối với việc phá giá của đồng NDT vừa qua chứ không phải chú ý hỗ trợ xuất khẩu như là một chiến lược dài hạn mà cơ quan này hướng đến”, vị này bình luận.
Vị này còn bình luận, chưa biết chính sách giảm lãi suất huy động USD sẽ tác động tới thị trường thế nào, vì cần phải có thời gian và con số để kiểm chứng nó, nhưng rõ ràng áp lực tỷ giá quá lớn và cam kết không điều chỉnh tỷ giá trong những tháng cuối năm của NHNN đang đặt ra cho Thống đốc Bình những lo ngại.
Lãi suất thực đang quá cao
Tuy nhiên, nghịch lý của lãi suất ở chỗ lạm phát hiện đang ở mức thấp kỷ lục. Theo công bố của Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9/2015 tăng 0,4% so với tháng 12 năm trước, CPI bình quân 9 tháng năm 2015 so với cùng kỳ năm trước tăng 0,74%. Đây là mức tăng CPI thấp nhất trong vòng 10 năm qua tại Việt Nam.
Trong khi đó, lãi suất huy động hiện nay đang ở mức 6 - 7% cho kỳ hạn từ 12 tháng trở lên. Điều đó có nghĩa lãi suất thực dương đang ở mức rất cao.
Thực tế, lãi suất cho vay đang ở mức thấp so với mấy năm trở lại đây, đặc biệt là năm 2008 - 2009, nhưng do hiệu suất sinh lời trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong điều kiện hiện tại thấp nên chi phí lãi vay (lãi suất thực) rất cao.
Ông Lâm Văn Chiểu, Phó Tổng Giám đốc Cường Tân, vừa đề nghị BIDV giảm lãi suất cho vay trung và dài hạn xuống dưới 9%/năm để tạo điều kiện cho doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư phục vụ sản xuất kinh doanh. Nguyên nhân là do lợi nhuận thu được từ sản xuất kinh doanh lúa giống không cao, nên để tái đầu tư cho việc xây dựng kho xưởng, mua sắm thiết bị cần phải tính toán rất kỹ lưỡng.
Để giảm lãi suất nhưng không tác động tới cung tiền, theo ông Ngân, NHNN có thể xem xét giảm lãi suất tái cấp vốn. Hiện lãi suất tái cấp vốn đang ở mức 6,5% và NHNN nên xem xét giảm khoảng 0,25 - 0,5%. Nhiều nước trên thế giới đã làm trong mấy tháng qua như Ấn Độ giảm 0,5% Trung Quốc giảm 0,25%…
“Nếu giảm lãi suất tái chiết khấu thì lãi suất liên ngân hàng sẽ giảm và sẽ tác động tới lãi suất cho vay của các ngân hàng”, ông Ngân bình luận.
Theo ông Ngân, việc giảm lãi suất USD xuống 0 - 0,25% của NHNN là bước chuẩn bị để trong thời gian tới có thể giảm lãi suất tiền VND.
Dù vậy, nhiều quan điểm cho rằng, nếu lãi suất giảm thì dòng tiền sẽ chảy vào đầu cơ USD, như vậy tỷ giá lại bất ổn. Để ổn định tỷ giá, NHNN sẽ phải hy sinh lãi suất Thậm chí lãi suất còn có thể tăng lên nếu như áp lực tỷ giá tăng lên trong thời gian tới.
“Để ổn định tỷ giá, NHNN sẽ phải bán ngoại tệ ra, tiền VND sẽ bị hút về và cung tiền trên thị trường kém đi. Ở Việt Nam, rất khó “1 đập 2” - vừa ổn định tỷ giá, vừa giảm lãi suất cùng một thời điểm được. Dù muốn hay không thì chính sách tiền tệ đang bị thắt lại”, TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính, bình luận.
Theo ông Hiếu, để làm được như ở nước Mỹ hiện nay thì nền kinh tế Việt Nam phải thật sự ổn định, tỷ giá được thả nổi và quyết định bởi cung cầu thị trường. “Có như vậy, nhà điều hành mới có thể vừa ổn định tỷ giá, vừa giảm lãi suất như những gì đang diễn ra ở nền kinh tế Mỹ. Còn dùng biện pháp hành chính thì không thể thực hiện được, bịt chỗ này sẽ phùng chỗ kia”, ông Hiếu bình luận.
Theo Bizlive
