Vận dụng đòn bẩy có giúp vực dậy ITA ?

Cty cổ phần Đầu tư và Công nghiệp Tân Tạo (ITA) vừa công bố báo cáo Quý I/2016 hợp nhất với kết quả kinh doanh kém khả quan khi cả doanh thu và lợi nhuận đều giảm sút mạnh và đối mặt với núi hàng tồn kho lớn. Không những vậy, việc lạm dụng đòn bẩy tài chính bằng phát hành cổ phần để cấn trừ công nợ đã khiến các chỉ số và cổ phiếu của DN này ngày càng sụt giảm?

Báo cáo tài chính của các DN bất động sản (BĐS) trong Quý I/2016 cho thấy có khoảng hơn 50% DN có kết quả kinh doanh sụt giảm, thậm chí thua lỗ.

Rủi ro từ hàng tồn kho

ITA là một ví dụ với “núi” hàng tồn kho trên 60% tổng tài sản và khoản phải thu khách hàng cao ngất ngưởng. Doanh thu Quí I/2016 của ITA giảm 79% so với cùng kỳ 2015, đạt 93,2 tỷ đồng. Sau khi trừ các khoản chi phí, ITA lãi ròng hơn 17 tỷ đồng, giảm 66% so với quý 1/2015.

Theo giải trình của ITA nguyên nhân lợi nhuận giảm là do ảnh hưởng của chính sách ghi nhận doanh thu theo Thông tư 200, theo đó các hợp đồng cho thuê đất phát sinh phải đáp ứng điều kiện thu được 90% giá trị hợp đồng mới được ghi nhận doanh thu một lần.

Được biết, năm 2016, ITA đặt kế hoạch doanh thu 1.173 tỷ đồng, tăng gần 8% so năm 2015. Lợi nhuận sau thuế 385,7 tỷ đồng, tăng 183% so năm trước. Tỷ lệ cổ tức và cổ phiếu thưởng là 5% bằng cổ phiếu hoặc bằng tiền. Với kế hoạch này, kết thúc Quý I/2016 tỷ lệ hoàn thành kế hoạch năm 2016 của ITA mới chỉ đạt 4,4%.

Cũng cần lưu ý, năm 2016 có nhiều chính sách của chính phủ về tiền thuê đất KCN, hiệp định TPP…được áp dụng sẽ tạo điều kiện thuận lợi thu hút đầu tư vào các KCN. Do vậy, ITA đang tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng KCN Tân Đức giai đoạn 2 để sẵn sang thu hút đầu tư, triển khai giai đoạn 1 dự án quần thể KCN thành phố Tân Tạo để chuẩn bị sẵn quỹ đất.

Tính đến 31/3/2016, ITA đang có lượng hàng tồn kho ở mức lớn là 3606,78 tỷ đồng chiếm 65% tổng tài sản, trong đó chủ yếu là tồn kho ở KCN Tân Đức (1.213,6 tỷ đồng) và Khu E-City Tân Đức (1.278,8 tỷ đồng). Đáng chú ý, ITA đều đang bị khách hàng chiếm dụng vốn lớn, khoản phải thu khách hàng tính đến 31/3/2016 lên tới 2.206,14 tỷ đồng, tiềm ẩn những rủi ro lớn.

Trong năm 2015, ITA cho dù có hoàn thành kế hoạch lợi nhuận, hai chỉ số đo lường hiệu quả hoạt động là ROA (lợi nhuận sau thuế trên tổng tài sản) và ROE (lợi nhuận sau thuế trên tổng vốn) ước tính tiếp tục duy trì ở mức thấp, chỉ khoảng 3,8% và 5,5%.

Rủi ro từ cấn trừ công nợ bằng cổ phần

Thời gian qua, ITA liên tục phát hành hàng trăm triệu cổ phần để cấn trừ công nợ. Điều này khiến cổ phiếu liên tục bị pha loãng và cũng là nguyên nhân khiến cho cổ phiếu ITA liên tục xuống dưới mệnh giá trong thời qua. Việc phát hành cổ phiếu cấn trừ nợ dường như đã trở thành một bệnh không dứt đối với ITA.

Kể từ năm 2013, sau khi triển khai việc phát hành gần 116 triệu cổ phiếu để cấn trừ nợ, hai năm sau 2014 -2015, ITA tiếp tục sử dụng phương án này với hàng trăm triệu cổ phần được phát hành. Chưa dừng lại ở đó, trong quí 1/2016, HĐQT ITA tiếp tục lên kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phần cũng với mục đích để cấn trừ công nợ

Như vậy, nếu tính từ năm 2013 tổng cộng ITA đã phát hành hơn 435 triệu cổ phần từ các đợt phát hành cấn trừ nợ, tương ứng tổng giá trị theo mệnh giá là 4.350 tỷ đồng.

Theo khảo sát của các chuyên gia, một điểm đáng chú ý là danh sách những nhà đầu tư tham gia vào các đợt phát hành cấn nợ của ITA đều có quan hệ mật thiết với DN này. Chẳng hạn Cty cổ phần tập đoàn Tân Tạo xuất hiện trong 3 đợt phát hành từ năm 2013 – 2015 và hiện đang sở hữu gần 128 triệu cổ phần ITA, tương ứng tỷ lệ 15,25% vốn; Cty cổ phần Đại học Tân Tạo hiện đang là cổ đông lớn của ITA với tỷ lệ sở hữu hơn 49 triệu cổ phần, tỷ lệ 5,86%. Ngược lại thì ITA cũng đang nắm 15% tại Đại học Tân Tạo, tương ứng giá trị vốn góp gần 812 tỷ đồng (tính đến cuối năm 2015)…

Trong suốt 5 năm qua, phần lớn thời gian giá cổ phiếu ITA đều giao dịch dưới mốc 10.000 đồng/cp, EPS dưới ngưỡng 300 đồng. Cho đến thời gian này cổ phiếu ITA mãi vẫn lẹt đẹt là do lợi nhuận mang lại chưa tương xứng với nguồn vốn (vốn điều lệ hiện tại của ITA là gần 8.385 tỷ đồng). Ngoài ra, việc phát hành quá nhiều cổ phần, cổ phiếu cũng làm cho quy mô vốn chủ sở hữu của ITA tăng lên, pha loãng cổ phiếu và giảm tỷ suất sinh lời (ROE, ROA).

Theo các chuyên gia, pha loãng cổ phiếu là hiện tượng suy giảm lợi nhuận trên cổ phiếu (EPS) do phát hành quá nhiều cổ phiếu mới bởi các hình thức khác nhau. Sau khi thực hiện phát hành thêm cổ phiếu để huy động vốn, một số DN cần một số năm triển khai để đồng vốn huy động phát huy hiệu quả. Song rõ ràng ngay sau khi phát hành thêm cổ phiếu, nếu không có biện pháp thúc đẩy lợi nhuận thì các chỉ số tài chính, đặc biệt là hệ số ROE của ITA sụt giảm là điều đương nhiên.

Nhìn từ trường hợp ITA và nhiều DN khác thì khi việc phát hành cổ phần, cổ phiếu huy động vốn qua kênh chứng khoán, DN cần thận trọng bởi vận dụng phương pháp này như “con dao hai lưỡi”, đem lại áp lực cho chính DN là làm sao phải duy trì kết quả kinh doanh tương ứng.

Nếu không đảm bảo được mức độ lợi nhuận sau khi tăng vốn thì sẽ gây nên áp lực rất lớn đối với DN bởi khả năng chi trả cổ tức sẽ khó khăn hơn. Còn đối với thị trường, rất có thể sẽ rơi vào trạng thái hụt hơi trong ngắn hạn do có sự dịch chuyển của dòng tiền…

Theo DĐDN