Tại sao DN Việt khó niêm yết sàn ngoại?
Rất nhiều DN trong nước mong muốn niêm yết trên TTCK nước ngoài nhưng đành lỡ hẹn, vậy thủ tục niêm yết này vướng từ khâu pháp lý hay qui định từ phía ngân hàng?
Việc niêm yết trên TTCK hàng đầu khu vực như Singapore, Hồng Kông cũng sẽ giúp DN triển khai nhanh chóng các chiến dịch M&A trên toàn khu vực. Ảnh: Sàn giao dịch chứng khoán HongKong.[/caption]
Vướng từ khâu pháp lý?
Quy mô giao dịch hằng ngày của sàn chứng khoán Singapore lớn gấp 4 lần so với quy mô của VN. Tính minh bạch thông tin cao theo các chuẩn mực quốc tế là điều mà nhà đầu tư thế giới an tâm khi rót vốn vào hai thị trường này.
Tuy nhiên, việc niêm yết trên TTCK hàng đầu khu vực như Singapore, Hồng Kông cũng sẽ giúp DN triển khai nhanh chóng các chiến dịch M&A trên toàn khu vực nhờ tính kết nối sâu rộng giữa các nhà đầu tư, ngân hàng toàn cầu và các DN tại châu Á.
Để niêm yết thành công trên sàn ngoại, các DN Việt sẽ đối mặt với nhiều thách thức. Thậm chí, có thông tin Vietjet Air sẽ hủy kế hoạch IPO và niêm yết tại thị trường Hồng Kông mà quay lại với TTCK trong nước. Trên thực tế, khá nhiều DN trong nước từng muốn niêm yết trên TTCK nước ngoài, nhưng bỏ cuộc vì gặp phải các vướng mắc pháp lý, trong đó có quy định khắt khe về tỉ lệ sở hữu trần của nhà đầu tư nước ngoài đối với một DN trong nước. Ví dụ như Vinamilk cũng từng có ý định niêm yết trên sàn Singapore, nhưng đành bỏ cuộc…
Ông Nguyễn Vũ Hải - Chuyên viên kiểm toán cho biết, một lý do quan trọng khiến một số DN phải từ bỏ ý định niêm yết trên sàn ngoại chính là vấn đề sổ sách kế toán. Các DN trong nước hiện đang áp dụng chuẩn mực kế toán VN (VAS), trong khi niêm yết trên các thị trường ngoại đòi hỏi phải áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS). Việc chuyển đổi sổ sách kế toán từ VAS sang IFRS rất tốn kém và không phải DN nào cũng có thể thực hiện được.
Thêm vào đó, việc chuyển đổi theo IFRS, vốn quy định chặt chẽ hơn về kiểm soát rủi ro, có thể sẽ khiến DN phải hạch toán thêm các khoản chi phí mà trước đây không được tính đến, trong khi phải giảm trừ doanh thu từ một số khoản mục như đánh giá lại tài sản. Điều này có thể làm thay đổi bức tranh lợi nhuận của DN. Đó còn là chi phí tuân thủ các quy định sau niêm yết, chi phí nguồn nhân lực để cải thiện bộ máy quản trị, đáp ứng yêu cầu của các nhà đầu tư thế giới. Điều này cũng có thể làm nản lòng DN. Trước đây, cũng với tham vọng đem cổ phiếu tới sàn Singapore, Vinamilk đã mất gần 3 năm hoàn thành các thủ tục để nhận được cái gật đầu về mặt nguyên tắc, nhưng sau đó lại từ bỏ kế hoạch.
Khó vì ngoại hối eo hẹp
Ngoài việc khó về các thủ tục pháp lý thì việc chuyển ngoại tệ ra khỏi VN khó khăn với cả cá nhân và DN có lý do là nguồn dự trữ ngoại tệ của VN còn eo hẹp. Quỹ dự trữ ngoại hối mới chỉ được nâng lên 30 rồi 40 tỉ USD trong vài năm gần đây.
Ông Nguyễn Khắc Phục, Chuyên gia chứng khoán phân tích, theo quy định của pháp luật về ngoại hối chỉ yêu cầu tổ chức phát hành VN mở một tài khoản nước ngoài tại tổ chức tín dụng được phép tại VN để nhận bất kỳ khoản ngoại tệ nào thu được từ quá trình niêm yết, mà không quy định tổ chức phát hành phải mở tài khoản tại nước dự định niêm yết chứng khoán. Điều này dẫn đến thực tế, nhà đầu tư nước ngoài đặt mua chứng khoán không thể chuyển tiền giao dịch vào tài khoản của tổ chức phát hành VN, nếu ngân hàng phục vụ tổ chức này không có chi nhánh, hoặc văn phòng giao dịch đặt tại quốc gia niêm yết.
Hiện nay có một thực tế, mỗi khi nhận ngoại tệ từ nước ngoài chuyển về (chẳng hạn kiều hối) người nhận phải ra ngân hàng, xuất trình giấy tờ (chứng minh nhân dân, hộ chiếu, giấy báo có tiền gửi từ nước ngoài) thì mới được nhận trực tiếp bằng ngoại tệ hoặc tiền đồng nếu có nhu cầu đổi ra tiền đồng.
Không lẽ nhà đầu tư chứng khoán giao dịch hàng ngày cũng phải ra ngân hàng tiến hành các thủ tục? Chưa kể, TTCK nước ngoài cho phép giao dịch liên tục, mua bán sau một vài phút (chứ không phải vài giờ), cho bán khống, phái sinh...
Các DNVN niêm yết ở nước ngoài là một phần của bài toán tổng thể về sự chuyển đổi của chính sách tiền tệ VN, trong đó có chính sách quản lý ngoại hối, về vay và trả nợ nước ngoài của Chính phủ, về quyền được mở tài khoản ở ngân hàng nước ngoài tại nước ngoài của người dân... Tất cả những điều kiện này cho đến nay vẫn chưa được NHNN giải quyết dứt điểm… Đây chính là những khó khăn khiến cho việc niêm yết của DN Việt ở thị trường nước ngoài gặp khó khăn và nhiều DN, dù mong muốn niêm yết tại TTCK nước ngoài, nhưng đành lỡ hẹn.
