PGS.TS Đoàn Văn Điện: “60 năm vun đắp sự nghiệp trồng người”
Lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người” đã được PGS.TS Đoàn Văn Điện ghi nhớ và ông đã dành trọn cuộc đời cho sự nghiệp giáo dục.
[caption id="attachment_13259" align="aligncenter" width="605"]
PGS.TS Đoàn Văn Điện[/caption]
Đối với người thầy có trái tim yêu nghề hiếm có này, đào tạo những con người có tài có đức làm chủ đất nước, tiếp nối truyền thống của cha anh trở thành sứ mệnh cao quý mà thầy luôn nỗ lực hướng tới. Đến nay, với 60 năm miệt mài nghiên cứu, giảng dạy và đảm nhận nhiều vị trí quan trọng, thầy vẫn đang ngày ngày truyền nhiệt huyết đến các thế hệ học trò bằng những chủ trương giáo dục tiến bộ và những bài học triết lý, giàu tính nhân văn. Với sự cống hiến không mệt mỏi đó, tên của nhà giáo – PGS.TS Đoàn Văn Điện đã trở nên thân thuộc trong giới chuyên môn cũng như gắn liền với sự hình thành và đi lên của nhiều ngôi trường có tiếng trong hệ thống giáo dục Việt Nam.
Tinh thần vượt khó của một nhà giáo chân chính
Sinh ra ở mảnh đất nhiều nắng và gió Phú Yên, thầy Đoàn Văn Điện từ nhỏ đã thấu hiểu sự thống khổ của người nông dân “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”. Năm 17 tuổi, thầy hăng hái tập kết ra Bắc rồi vào học Trường Đại học Sư phạm Hà Nội với chuyên ngành Toán - Lý. Sau hơn 2 năm “dùi mài kinh sử”, tháng 7/1957, nhà giáo trẻ tốt nghiệp ra trường và nhận nhiệm vụ giảng dạy môn Vật lý tại trường Đại học Nông Lâm Hà Nội. Thế nhưng, thấu hiểu nỗi vất vả của người nông dân cũng như khó khăn chung của nền kinh tế lấy nông nghiệp làm gốc, người thầy đam mê học hỏi không chỉ hoàn thành công tác đào tạo chuyên môn mà còn chăm chỉ theo các chuyên gia Liên Xô (cũ) tìm hiểu, học tập về ngành Cơ khí nông nghiệp. Nhờ tinh thần cố gắng và kiên trì, một năm sau đó, thầy trở thành giảng viên môn Máy nông nghiệp thuộc khoa Cơ khí nông nghiệp, Trường Đại học Nông nghiệp I, Hà Nội. Đến năm 1792, Hiệp định Paris được ký kết, thầy nhận nhiệm vụ tham gia Đoàn khảo sát và lập kế hoạch phát triển nông nghiệp tự túc khu vực B2. Tại đây, không những thực hiện tốt công việc, thầy còn tham gia thành lập và được tin tưởng giao giữ chức vụ Quyền Hiệu trưởng Trường Trung học Nông nghiệp B2 (sau này là Trường Trung học Long Định).
Tháng 8/1975, thầy được điều động về xây dựng khoa Cơ khí nông nghiệp, trường Đại học Nông nghiệp IV TP. HCM. Ghi nhận năng lực và những nỗ lực cống hiến của thầy, năm 1982, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp cử thầy đi tu nghiệp về quản lý tại Liên Xô và chưa đầy 2 năm sau, thầy về nước và được bổ nhiệm chức vụ Phó hiệu trưởng nhà trường. Dù nhiều lần xin từ nhiệm để toàn tâm toàn ý cho công tác giảng dạy, nghiên cứu, truyền đạt kiến thức, kĩ năng cho sinh viên, mãi đến tháng 7/1988 thầy mới được trở về vị trí mà thầy mong muốn. Nhưng đến khi có chủ trương bầu cử Hiệu trưởng nhiệm kì mới, thầy lại nhận được sự đề cử và tín nhiệm của hầu hết các thầy cô trong trường. Nghĩ đến trách nhiệm với tập thể và sự nghiệp trồng người, thầy chính thức đảm nhận vai trò lãnh đạoTrường Đại học Nông Lâm giai đoạn 1989 – 1994 (nhiệm kỳ kéo dài thêm 01 năm), thầy đã cùng tập thể nhà trường đưa trường lên hàng “top ten” của ngành đại học.
Nhắc lại những tháng ngày đáng trân trọng đó, thầy chia sẻ: “Những năm 1977 - 1979, vật chất thiếu thốn, cơm không đủ ăn. Một số thầy cô không chịu nổi nên quyết định rời trường. Riêng tôi và những đồng nghiệp bám trụ ở lại đều chung quyết tâm xây dựng trường xứng đáng là nơi đào tạo các ngành nông – lâm - thủy sản lớn mạnh nhất”. Có thể nói, nhờ tinh thần vượt khó, tư duy đột phá và trên hết là khát khao cống hiến cho đất nước, PGS – TS Đoàn Văn Điện không chỉ xác lập diện mạo hoàn chỉnh cho ngành Cơ khí nông nghiệp mà còn góp phần cho cả Đại học Nông Lâm TP. HCM thổi làn gió mới đến những cánh đồng rộng lớn của nước ta, góp phần thúc đẩy nền kinh tế nông nghiệp đạt những tầm cao mới.
Tài năng lãnh đạo của một nhà giáo – nhà quản lý có tầm
Cống hiến năng lực và tâm huyết cho ngành sư phạm 40 năm, đến năm 1997, thầy Đoàn Văn Điện nghỉ hưu. Tuy nhiên, ngay khi vừa kết thúc công tác tại trường Đại học Nông Lâm TP. HCM, ngưỡng mộ kiến thức uyên thâm và kinh nghiệm của nhà giáo kỳ cựu, Đại học Dân lập Lạc Hồng và Trường THPT Dân lập Việt Thanh đều mong muốn bổ nhiệm thầy nắm giữ chức vụ Hiệu trưởng nhà trường. Với cương vị Hiệu trưởng hai trường thầy đã xây dựng thành công cả hai từ bàn tay trắng, Nhưng do nhiều lẽ, đến cuối năm 2002, thầy quyết định chỉ đảm nhiệm vai trò lãnh đạo tại trường Việt Thanh. Chia sẻ về quyết định này, thầy tâm sự: “Nhìn thấy thực trạng xã hội, đạo đức và năng lực của một bộ phận lớp trẻ xuống cấp mà đau lòng. Bao nhiêu năm trong ngành, chứng kiến trường hợp học sinh hạnh kiểm kém, bị đuổi học, tôi luôn ray rứt, tự hỏi rồi cuộc đời các em sẽ ra sao, và xã hội sẽ gánh chịu thế nào. Việt Thanh không giống những trường khác ở chỗ đón nhận cả những em “cá biệt” và ráng giúp các em nên người. Quán triệt tư tưởng “Dạy làm người trước khi dạy chữ” và phương pháp “Dạy là dẫn dắt, học là tìm tòi” là yêu cầu giáo dục mới trong toàn thể các thành viên nhà trường, tôi mong muốn ngôi trường này sẽ dạy được cho học sinh thành người công dân Việt Nam tốt, có đức có tài có thể đứng vững trên đôi chân của mình. Tuy khó nhưng tôi tin chúng tôi có thể làm được điều đó”
Thực tế chứng minh, từ 200 học sinh trong ngày khai giảng đầu tiên đến gần 800 học sinh theo học sau 15 năm thành lập, trường Việt Thanh không chỉ tăng nhanh về số lượng mà chất lượng cũng được học sinh và phụ huynh đánh giá cao. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp và đỗ đại học liên tục tăng lên. Bên cạnh đó, sự trưởng thành về mặt ý thức, tự giác phấn đấu học tập của các em khiến thầy cô và các bậc cha mẹ vô cùng tự hào. Đây là kết quả có được nhờ sự lãnh đạo bằng tình thương và tầm nhìn chiến lược của PGS.TS Đoàn Văn Điện. Thầy xứng đáng là ngọn đuốc soi đường cho tập thể giáo viên và học sinh trường Việt Thanh đoàn kết, tiếp tục phấn đấu vươn lên.
[caption id="attachment_13752" align="aligncenter" width="700"]
PGS.TS Đoàn Văn Điện nhận Biểu trưng Bản lĩnh Doanh nhân Việt 2016[/caption]
Lý tưởng tận tâm, tận hiến của một nhà giáo – nhà cải cách giáo dục nhân văn
Trong bài thơ “Nửa đêm”, Bác Hồ có đoạn viết: “Ngủ thì ai cũng như lương thiện/Tỉnh dậy phân ra kẻ dữ, hiền/Hiền, dữ phải đâu là tính sẵn/Phần nhiều do giáo dục mà nên". Đồng tình với triết lý trên, người thầy đáng kính Đoàn Văn Điện luôn trăn trở với những rối ren của nền giáo dục hiện tại. Dù đời sống ngày càng được nâng cao nhưng những tiêu cực trong xã hội không hề giảm mà còn có xu hướng tăng lên. Là một nhà giáo lão thành, thầy Điện không ngừng đặt câu hỏi và tìm cho ra câu trả lời thỏa đáng nhất. Phải chăng giáo dục không theo kịp sự tiến bộ của xã hội? Liệu thế hệ trẻ đã được tạo điều kiện tối đa để tiếp cận một môi trường giáo dục tốt?... Với những trăn trở đó, ở cái tuổi người ta lo an hưởng tuổi già, thầy vẫn quyết định thành lập trường THPT Huỳnh Thúc Kháng – một mô hình giáo dục tiến bộ, lấy nhân cách, ý thức của học sinh làm lợi nhuận. Tại ngôi trường này, các em được đón chào và không có sự phân biệt năng lực, hạnh kiểm bởi các thầy cô sẽ tận tâm giáo dục các em trưởng thành, sống có ích với cộng đồng, xã hội. Với quan điểm“Nhà đầu tư không vì lợi nhuận”, thầy trung thành với phương châm “Dạy làm người trước khi dạy chữ”, đồng thời, sử dụng toàn bộ lợi nhuận thu được để tái đầu tư cải thiện điều kiện học tập của học sinh và nâng cao đời sống giáo viên. Đánh giá cao tư tưởng tiến bộ và nhân văn của thầy và tập thể trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, các nhà cải cách giáo dục cũng như cộng đồng luôn nhiệt tình ủng hộ và ghi nhận những thành quả đạt được của mô hình đào tạo này.
Với 60 năm hết mình cống hiến cho sự nghiệp trồng người, nhà giáo – nhà cải cách giáo dục Đoàn Văn Điện đã và đang là ngọn đuốc lớn dẫn lối cho các thế hệ hôm nay tìm đến các giá trị “Chân - Thiện – Mỹ” cũng như có đủ trí - lực để tiếp nối các thế hệ cha anh góp công sức vào phát triển đất nước phồn thịnh, giàu đẹp hơn.
Trịnh Thắm
