Ông Đinh La Thăng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải: Thể chế chính sách là chìa khóa để thu hút đầu tư tư nhân

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trong giai đoạn vừa qua, Bộ Giao thông vận tải đã phối hợp với các bộ, ngành và địa phương triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để đẩy mạnh huy động nguồn lực ngoài ngân sách đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng và đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ. Lĩnh vực đường bộ đã huy động được khoảng 202.300 tỷ đồng, lĩnh vực đường thủy nội địa huy động được khoảng 1.303 tỷ đồng, lĩnh vực hàng hải huy động được khoảng 230 tỷ đồng. Tuy nhiên, qua thực tiễn quản lý cho thấy, việc huy động nguồn lực ngoài ngân sách hiện mới chỉ tiếp cận được nguồn tư nhân trong nước, nguồn vốn tín dụng cũng chủ yếu từ ngân hàng trong nước, phần vốn góp Nhà nước trong các dự án rất khó cân đối và bên cạnh đó, sự đồng thuận trong các cơ quan cũng như xã hội chưa cao.

Để thực hiện thành công Nghị quyết số 13-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XI về “Xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ nhằm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020” và thực hiện đúng kế hoạch, quy hoạch phát triển lĩnh vực giao thông vận tải, cần thiết phải tập trung giải quyết, hoàn thiện và khắc phục những khó khăn gồm:

Về thể chế chính sách

Đây được xem là chìa khóa để đẩy mạnh và thực hiện thành công việc huy động đầu tư tư nhân. Chính phủ cũng đã rất quan tâm chỉ đạo để hoàn thiện thể chế chính sách mà cụ thể là đã ban hành các nghị định số 15/2015/NĐ-CP và số 30/2015/NĐ-CP về đầu tư theo hình thức đối tác công tư (hình thức PPP) và lựa chọn nhà đầu tư. Tuy nhiên, trong thời gian sớm tới đây, cần phải ban hành kịp thời các thông tư hướng dẫn thực hiện nghị định; các bộ, ngành cần chủ động rà soát để kịp thời sửa đổi hoặc bổ sung chính sách về thuế, phí, giá theo hướng chuyển phí thành giá, có xét đến các yếu tố thị trường nhằm hoàn chỉnh sách về phí và giá trong đầu tư theo hình thức đối tác công tư; đồng thời, để thu hút được nhà đầu tư nước ngoài, nguồn vốn nước ngoài, chúng ta cần có cơ chế chia sẻ rủi ro, cơ chế bảo lãnh (bao gồm bảo lãnh doanh thu, tỷ giá hối đoái...) cho các dự án nhằm đảm bảo tính khả thi phù hợp với quy mô, chỉ số tín nhiệm tín dụng và đặc thù nền kinh tế của Việt Nam.

Lâu dài, cần tổng kết kinh nghiệm triển khai thực tiễn kết hợp kinh nghiệm quốc tế để xây dựng và ban hành luật về đầu tư theo hình thức PPP, vì cho đến nay văn bản pháp lý cao nhất của hình thức đầu tư này mới dừng ở mức nghị định, trong khi đó có những vấn đề chịu sự điều chỉnh của nhiều luật mà thực tế khi thực hiện khó triển khai (như quản lý phần vốn ngân sách góp trong các dự án đầu tư theo hình thức PPP...).

Về nguồn vốn

Đây là yếu tố quyết định tính khả thi của dự án, các dự án đầu tư theo hình thức PPP chỉ có thể triển khai khi có phương án tài chính khả thi và được cung cấp nguồn vốn tín dụng.

Thời gian tới, hầu hết là các dự án có tổng mức đầu tư cao hoặc khả năng tự hoàn vốn với mức thấp do nguồn thu nhỏ nên rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước để đảm bảo tính khả thi về tài chính dự án; đối với nguồn vốn góp của Nhà nước để hỗ trợ, Bộ Giao thông vận tải đã và sẽ tiếp tục kiến nghị Chính phủ, kiến nghị Chính phủ trình Quốc hội cho phép phát hành gói trái phiếu chính phủ chỉ sử dụng cho phần vốn góp của Nhà nước trong các dự án đầu tư theo hình thức PPP; có chính sách ưu tiên sử dụng nguồn vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ làm phần vốn góp của Nhà nước.

Đối với nguồn vốn vay, bộ sẽ tiếp tục làm việc với Ngân hàng Nhà nước để hình thành gói tín dụng cho đầu tư kết cấu hạ tầng; nới lỏng giới hạn tín dụng và kéo dài thời hạn tín dụng đối với các các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức PPP; đồng thời khơi thông nguồn vốn vay nước ngoài thông qua việc kiến nghị ban hành các thể chế chính sách, phù hợp thông lệ quốc tế và điều kiện đặc thù của Việt Nam như đề cập trên đây.

Về nguồn nhân lực và công tác quản lý

Xác định đây là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến việc đẩy mạnh xã hội hoá đầu tư nên Bộ Giao thông vận tải luôn quán triệt quan điểm “Trải thảm đỏ mời gọi nhà đầu tư”. Tập thể lãnh đạo bộ và các cơ quan tham mưu với tinh thần phục vụ, trợ giúp và hướng dẫn tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho nhà đầu tư tham gia đầu tư KCHTGT. Để làm được điều đó, bộ thực hiện phân công rõ ràng trách nhiệm của lãnh đạo các cơ quan, đơn vị và cá nhân chịu trách nhiệm về công tác xã hội hóa đầu tư; đồng thời, chú trọng công tác đào tạo, tuyển dụng nguồn nhân lực có chất lượng và phù hợp với chuyên môn theo đúng đề án vị trí việc làm đã xây dựng; tăng cường hợp tác quốc tế để tổ chức các khóa đào tạo nâng cao trình độ.

Song song với những giải pháp chủ yếu nói trên, Bộ Giao thông vận tải sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác xúc tiến đầu tư như: tập trung cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời về danh mục các dự án đầu tư theo hình thức PPP; kiện toàn các tổ chức huy động vốn, xây dựng trang web xúc tiến đầu tư... và thực hiện tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, tạo sự đồng thuận của người dân và xã hội.

Bộ Giao thông vận tải xác định cần phải tiếp tục tìm kiếm và thực hiện các giải pháp, sáng kiến đột phá để huy động nguồn lực và cũng không thể ngồi chờ hoàn thiện cơ chế chính sách mới triển khai mà song song với việc rà soát văn bản quy phạm pháp luật sẽ đồng thời triển khai thí điểm để hoàn chỉnh cơ chế chính sách, văn bản quy phạm pháp luật đảm bảo khi ban hành có tính thực thi cao.

Minh Chiến