Ông “Sấy Dẻo” và trái tim chia sẻ

Lời hứa với người ơn

Không thể tưởng tượng nổi một người có tiền sử bệnh tim, “cân không trừ bì” nặng chừng 40 kg lại có thể tải hàng trăm tấn thiết bị từ Đức về làm một nhà máy sấy có một không hai ở Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp. “Công cán biết bao nhiêu, làm sao bỏ được”, ông Võ Phát Triển, định cư tại Freiburg im Breisgau, CHLB Đức, vẫn chỉ nói với bạn bè như thế khi vẫn tiếp tục sống chết với “đứa con” ở Việt Nam.

Để trên bàn hai mẫu xoài, khóm (dứa) sấy của Nhật đối chiếu với sản phẩm cùng loại do ông làm, thật khó phân biệt cả về hình thức lẫn hương vị.

“Công nghệ Maurer (Đức) đã nổi tiếng thế giới, nên họ rất yên tâm. Tôi đang chuẩn bị lô hàng đi Nhật”, ông Triển cho biết.

Công ty In Jae (Hàn Quốc) cũng đã tới nhà máy, rất thích xoài, thanh long sấy dẻo, yên tâm với công nghệ sấy dẻo của Maurer.

“Về nước tôi mới thấy được nhu cầu của thị trường lớn ra sao. Nếu chỉ cần bán công nghệ của Maurer tôi cũng có nhiều tiền, nhưng tôi đã hứa với người đào tạo mình ở Maurer chỉ áp dụng công nghệ đó vào việc sản xuất chứ không bán công nghệ để lấy tiền”. Ông Triển cho biết thêm: “Khi các khâu tổ chức ổn định, hai chuyên gia Đức sẽ về đây cùng làm việc. Tại Đức có nhóm chuyên làm thị trường. Mười người mình nói chưa chắc người tiêu dùng bên đó đã tin, nhưng họ nói với nhau thì dễ tạo lòng tin hơn”.

Lần đầu về nước, ông Triển nhìn mùa xoài với niềm vui và nỗi sầu lẫn lộn, vì giá xoài lên xuống thất thường, khác xa với ký ức về những mùa xoài thơm xa xưa. Mà khi mùa xoài trúng lớn thì bi kịch giá cũng trở thành nỗi ám ảnh. Chỉ riêng xoài Cát Chu, mỗi năm Đồng Tháp cung cấp cho thị trường nội địa 13.600 tấn, còn 20.000-30.000 tấn bán qua Trung Quốc. Mùa xoài chín, từng đoàn xe container Bắc - Nam chạy rầm rập suốt đêm ngày trên con đường từ An Thái Trung vào Cao Lãnh, tấp nập chuyển hàng sang Trung Quốc, trong khi Nhật và châu Âu luôn có giá tốt hơn, nhưng ít người nghĩ tới.

Bà Mariko Nakamura, Giám đốc công ty Tatsumura Co. Ltd - doanh nghiệp đã mua xoài tươi từ Đồng Tháp cung cấp cho thị trường Nagoya (Nhật), nói rằng, những trái xoài đạt chuẩn dù có giá rất cao, nhưng vẫn đắt hàng. Tuy nhiên, để trái xoài Đồng Tháp tươi ngon, không bị đốm đen hiện diện tại Nhật là thách thức lớn đối với nhà cung cấp và nhà nhập khẩu.

Tổng sản lượng xoài hàng năm tại ĐBSCL không dưới 420.000 tấn (khoảng 41.000 ha), trong đó, xoài Cát Chu chiếm 23,5%, Hòa Lộc 16,2%, còn lại là những loại khác như thanh ca, tứ quý... Khoảng 9.000 ha xoài ở Đồng Tháp cho sản lượng 59.730 tấn mỗi năm. Năm 2013, doanh thu từ xoài ở Đồng Tháp trên 5.192 tỷ đồng. TS. Võ Thị Thanh Lộc, trường Đại học Cần Thơ nói rằng nếu công nghệ sau thu hoạch xoài tốt hơn thì xoài sẽ chuyển từ thế bấp bênh sang thế mạnh.

Sống là để chia sẻ

Ông Triển chọn xoài, khóm, thanh long… để làm sản phẩm sấy dẻo như một cách đa dạng hóa sản phẩm trái cây. Bạn bè ở Maurer khích lệ ông: “Cần gì Maurer sẽ tiếp ứng”.

Sấy là một giải pháp sở trường của Maurer, ông Triển lắp đặt thiết bị đồng bộ của Maurer ở nhà máy này. Mức đầu tư trên 200 tỷ đồng. Hàng năm, cứ nhộn nhịp từ tháng 10 năm trước đến tháng 4 năm sau; trước Tết, giá mỗi ký xoài Cát Chu 35.000 đồng thì sau đó có thể chỉ còn 10.000 đồng/kg. Không chỉ sấy dẻo, ông Triển nghĩ tới việc làm trái cây trang trí, cocktail, nước ép... để nhà vườn thoát khỏi cảnh trớ trêu.

Đã một lần người thân đưa ông trở lại Đức, đặt 4 stent cho trái tim mệt mỏi của ông, thế nhưng khi khỏe lại, đứng lên được, ông lại về Việt Nam, mở lớp học, từ cắt xoài, tới quản lý quy trình sấy, xây dựng vùng nguyên liệu an toàn… Một người làm trong công ty phải hiểu hết sự chuyển động của toàn hệ thống và họ phải biết làm gì khi guồng máy chạy. Ông Triển, người gốc Á duy nhất được Maurer mời vào nhóm chuyên gia kỹ thuật, thừa nhận cách nghĩ và làm việc của nhóm kỹ thuật ảnh hưởng tới ông rất nhiều. Người Đức làm việc rất có kỷ luật, quán xuyến, hết lòng. Điều này ông cũng muốn truyền lại hết cho đội ngũ ở Việt Nam.

Lần đầu tiên một khách hàng Đức đặt mỗi tháng 3 container loại 40 feet, ông Triển không nhận lời vì nguyên liệu chưa đáp ứng đủ. Ông Triển nói nguồn hàng thấy nhiều, nhưng phải lựa nguồn an toàn thì mới yên tâm đáp ứng cho khách; nếu thấy chưa đủ, mình không nên nhận sẽ làm mất uy tín.

Năm nay công ty có nhiều hợp đồng mà doanh nghiệp ông không thể ký chỉ vì hụt nguồn nguyên liệu. Điều không thể ngờ là xoài rất nhiều, nhưng cứ đóng thùng, cứ nhộn nhịp xe tải chở qua biên giới phía Bắc, còn nhà máy ngay tại vựa xoài lại thiếu hụt nguyên liệu. Thị trường dễ tính đã khiến cho việc chọn lựa nguồn nguyên liện an toàn gặp bất trắc. “Lần đầu thấy ông Triển, mang dép lẹp xẹp, quần áo xuềnh xoàng hỏi hết loại xoài này tới loại khác, tui đã thấy ông này kỳ kỳ! Nông dân mà ra hỏi kiểu này là sao? 3 – 4 ngày sau thấy cũng ông này ăn mặc lịch sự, tui nói trong bụng “cha này ở đâu chứ không phải nông dân’”, chị Ara hỏi đi hỏi lại mới biết ông Triển mua xoài về sấy thử ở nhà.

“Ông Triển vẫn quần xoăn ống xổ từ hồi dựng nhà xưởng tới lúc ráp máy. Nhìn ổng ai nói giám đốc, tui chết liền”, chị Ara hóm hỉnh nói.

Họ là hai người bạn quen nhau khi cố gắng tìm ra hướng đi khác cho xoài Cát Chu, thay vì cứ bán hàng thô qua Trung Quốc. Bản thân chị Ara cũng một lần sang Trung Quốc đòi nợ và có người khuyên nên về kẻo không đảm bảo an toàn.

Ông Triển mời chị Ara làm phó giám đốc lo phần nguyên liệu, khi nhà máy làm đủ chuẩn HACCP, bây giờ làm tới chuẩn BRC, một tiêu chuẩn mà theo chị là rất phức tạp. “Có khi ông này sinh ra cho hợp với chuyện phức tạp như vậy?”, chị Ara bật cười khi “nói lén” ông bạn Việt kiều.

Ông Võ Hoàng Ngọc Long, Phó giám đốc Công ty TNHH TMDV Bé Dũng ở thôn Đại Thành, xã Mường Mán, huyện Hàm Thuận Nam, Bình Thuận kể rằng: ngay khi biết giá thanh long bèo bọt, anh Triển đã sẵn sàng chuyển giao công nghệ, thiết bị để công ty này có một nhà máy sấy ngay tại vùng nguyên liệu thanh long Bình Thuận. Thanh long sấy dẻo của Công ty Bé Dũng đã bán ra thị trường và xuất khẩu, thay vì chỉ bán tươi cho Trung Quốc và cũng đã từng “chết khổ vì đòi nợ”. Nghe nhắc lại những câu chuyện như vậy, ông Triển nhoẻn miệng cười nói: “Mình về đây để chia sẻ, mỗi người lo một chút thì mọi việc sẽ tốt hơn thôi”.