Khu vực Nam Trung bộ và Tây Nguyên: Logistics - chìa khóa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
Giao thông: Mắt xích quan trọng
Các tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận, Lâm Đồng và Đắk Nông có khoảng 50 khu chế xuất và khu công nghiệp, tuy nhiên, tỷ lệ lấp đầy của các khu công nghiệp này vẫn còn thấp (đạt khoảng 30%). Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng trên là sự khó khăn trong kết nối giao thông, nhất là đường bộ và đường biển.
Trong khi đó, tại Nam Trung bộ và Tây Nguyên, lượng hàng hóa rất lớn, bao gồm quặng bô-xít, alumin; tro xỉ của Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân; máy móc, thiết bị phục vụ các công trình, dự án năng lượng như điện gió, điện mặt trời, điện khí, nhiệt điện; sản phẩm nông nghiệp như thanh long, nho, sản phẩm từ cây cao su, cà phê, điều… Hầu hết hàng hóa ở khu vực này đều phải xuất nhập khẩu thông qua các cảng thuộc Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, TP.HCM, Cam Ranh (Khánh Hòa) và Quy Nhơn (Bình Định) với khoảng cách trung chuyển 100 - 300 km, làm gia tăng chi phí logistics và giảm sức cạnh tranh của sản phẩm.
Tiềm năng của Nam Trung bộ và Tây Nguyên là rất lớn, nhưng sự khó khăn về kết nối giao thông đã ảnh hưởng không ít đến lợi thế so sánh của khu vực này.
Điểm sáng: Cảng biển
Tháng 4/2019, Cảng Quốc tế Vĩnh Tân (huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận) khánh thành bến thứ hai và chỉ một tháng sau đó đã đón chuyến tàu quốc tế đầu tiên cập Cảng. Sự hiện diện của Cảng Quốc tế Vĩnh Tân có ý nghĩa quan trọng đối với hệ thống logistics tại Bình Thuận nói riêng và khu vực Nam Trung bộ, Tây Nguyên nói chung.
Theo đánh giá của ông Huỳnh Thanh Cảnh, Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận, Cảng Quốc tế Vĩnh Tân là điểm nhấn hết sức quan trọng, đóng vai trò kết nối vùng miền, là cửa ngõ giao thương trong nước và quốc tế. Tới đây, các khu công nghiệp đã được đầu tư hạ tầng sẽ được lấp đầy nhà máy, xí nghiệp; các vùng đất đai cằn cỗi cũng sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư để hình thành những cụm công nghiệp, khu công nghiệp mới…
Cảng có diện tích gần 160 ha, được thiết kế gồm một bến 3.000 tấn, hai bến 50.000 tấn và một bến 100.000 tấn cùng các khu vực chức năng như khu văn phòng, kho bãi, hậu cần và logistics... “Với công suất khai thác theo thiết kế đạt khoảng 8 triệu tấn/năm, Cảng Quốc tế Vĩnh Tân có thể đáp ứng nhu cầu xuất nhập khẩu hàng hóa tổng hợp, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của các tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận, khu vực Nam Trung bộ và Tây Nguyên”, ông Phan Lê Hoàng, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Cảng Quốc tế Vĩnh Tân nhấn mạnh.
Mới đây, tại Hội nghị ngành Công thương 3 tỉnh: Bình Thuận, Ninh Thuận và Lâm Đồng, ông Lương Văn Hải, Phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh Bình Thuận cũng khẳng định: Cảng Quốc tế Vĩnh Tân ra đời tạo điều kiện thuận lợi không chỉ cho Bình Thuận, Ninh Thuận, mà cho cả Lâm Đồng, Đắk Lắk. Sau này, việc vận chuyển bô-xít từ Lâm Đồng cũng thuận lợi, rút ngắn được thời gian và quá trình vận chuyển.
Logistics: Vẫn là câu chuyện kết nối giao thông
PGS-TS. Hoàng Văn Cường, Đại biểu Quốc hội khóa XIV, Phó hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, đối với dải miền Trung, việc phát triển cảng biển không chỉ để phục vụ cho sản xuất kinh doanh ngay tại các tỉnh miền Trung, mà còn là quá trình chu chuyển hàng hóa của các tỉnh khác đi dọc chiều dài đất nước và sang cả các nước bạn Lào, Campuchia và nếu làm tốt, có thể phát huy được lợi thế kinh tế của cả các vùng lân cận.
Cảng Quốc tế Vĩnh Tân nằm kề bên Quốc lộ 1A, dễ dàng kết nối với các dự án hạ tầng giao thông quốc gia đang được đầu tư, như tuyến đường cao tốc Bắc - Nam đi qua tỉnh Bình Thuận, kết nối với cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, sân bay Long Thành và Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam. Cùng với đó, Cảng cũng dễ dàng kết nối hệ thống giao thông khu vực Nam Trung bộ với Tây nguyên qua Quốc lộ 28, 28B, 27, 20, 14... Mặc dù vậy, để hệ thống logistics tại khu vực hoàn thiện và phát triển, thì vẫn phải bắt đầu từ việc làm thế nào để kết nối hệ thống giao thông đường bộ với đường biển một cách hiệu quả nhất.
Hiện nay, kết nối giao thông từ khu vực Bình Thuận, Ninh Thuận lên Tây Nguyên chủ yếu theo các quốc lộ 28, 28B, 27, 20, 14... Tuy nhiên, hệ thống giao thông trên có lòng đường hẹp, nhiều tuyến đường xuống cấp, khiến việc vận chuyển hàng hóa từ Lâm Đồng, Đắk Nông kết nối quốc lộ 1A và Cảng biển Nam Trung bộ gặp rất nhiều khó khăn. Việc kết nối khu vực Nam Trung bộ, Đông Nam bộ với khu vực Tây Nguyên qua Quốc lộ 55 cũng gặp khó khăn tương tự.
Theo nhận định của một số chuyên gia logistics cũng như mong muốn của nhiều doanh nghiệp đã và đang tìm kiếm cơ hội đầu tư vào Nam Trung bộ, Tây Nguyên, thì trước mắt, cần ưu tiên nâng cấp và mở rộng Quốc lộ 28B nối Bình Thuận với Lâm Đồng và tuyến Quốc lộ 55 kết nối 3 tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Thuận và Lâm Đồng, từ đó hình thành hệ thống giao thông đa phương thức kết nối giao thông đường bộ với đường biển tại khu vực này.
Tiềm năng của Nam Trung bộ và Tây Nguyên là rất lớn, nhưng để thu hút nhà đầu tư, kết nối phát triển vẫn là câu chuyện về hạ tầng giao thông - một mắt xích quan trọng trong hệ thống logistics tại khu vực này.
