Giao dịch mua bán vàng thuộc đối tượng chịu thuế sẽ giúp giảm đầu cơ

Nâng cao tính minh bạch của thị trường, hạn chế đầu cơ vàng

Từ lâu đã có nhiều ý kiến cho rằng cần đánh thuế giao dịch vàng, vì việc này không chỉ giảm nhu cầu về vàng của người dân và các nhà đầu tư, ngăn chặn đầu cơ và thao túng giá vàng mà còn tạo điều kiện cho ngân sách Nhà nước có thêm nguồn thu, mà còn là sự công bằng giữa các kênh đầu tư vàng - chứng khoán - bất động sản, là phương sách để chống "vàng hóa" nền kinh tế.

Trao đổi với PV Lao Động, TS Nguyễn Ngọc Tú, nguyên Tổng biên tập Tạp chí Thuế, giảng viên Trường Đại học Kinh doanh và công nghệ Hà Nội Khẳng định:

"Về nguyên tắc, vàng cũng như bất kỳ hàng hóa hay dịch vụ nào khác, đã có thu nhập từ kinh doanh thì phải nộp thuế. Các luật hiện hành – từ thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp đến thuế giá trị gia tăng – đều đã quy định rất rõ ràng, không loại trừ bất kỳ hoạt động kinh doanh nào".

"Thế nhưng, trong các văn bản hướng dẫn thi hành luật, cá nhân giao dịch vàng lại bị bỏ sót, tạo ra một lỗ hổng chính sách. Trong khi đó, các kênh đầu tư khác như bất động sản, chứng khoán hay hàng hóa dịch vụ đều đang nộp thuế ổn định, thì vàng – vốn là kênh đầu tư đặc biệt, chịu nhiều rủi ro và biến động – lại đứng ngoài hệ thống. Điều này vừa gây bất bình đẳng, vừa tạo môi trường thuận lợi cho đầu cơ, thao túng giá, khiến thị trường vàng trong nước thường xuyên biến động bất thường, không liên thông với giá thế giới" - TS. Nguyễn Ngọc Tú phân tích.

Theo ông Tú, việc đánh thuế giao dịch mua bán vàng sẽ giúp thay đổi hành vi nhà đầu tư. Khi mỗi lần mua bán đều phải tính toán thêm chi phí thuế, người dân sẽ phải điều chỉnh hành vi, giảm bớt việc “lướt sóng”, đầu cơ ngắn hạn, từ đó nhu cầu vàng mang tính tích trữ và tiêu dùng thực sự mới là chủ đạo.

Thị trường vì thế minh bạch hơn, cung – cầu cân bằng hơn và giá vàng có điều kiện ổn định.

"Tuy nhiên, chính sách cũng cần tính đến các trường hợp đặc thù như bán vàng để chữa bệnh, lo việc gia đình, hoặc vàng được tích trữ từ nhiều năm, thậm chí từ thừa kế. Đây không phải hoạt động kinh doanh nên không nên áp thuế. Do đó, cần có ngưỡng áp dụng hợp lý, chẳng hạn từ một cây vàng trở lên, đồng thời có cơ chế phân biệt rõ giữa giao dịch đầu cơ và nhu cầu dân sinh" - chuyên gia này đề xuất.

Làm được như vậy, chính sách không chỉ tạo công bằng với các kênh đầu tư khác, mà còn góp phần làm trong sạch thị trường vàng, giảm đầu cơ, hạn chế tình trạng giá trong nước “vênh” quá lớn so với thế giới.

Làm gì để tránh tình trạng vàng hóa nền kinh tế?

Trao đổi với PV Lao Động, GS. Trần Thọ Đạt – Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo, Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, để vừa tránh tình trạng “vàng hóa” nền kinh tế, vừa phát huy vai trò của vàng như một kênh đầu tư hợp pháp, Việt Nam cần triển khai đồng bộ một số giải pháp.

Trước hết, cần xem vàng như một loại hàng hóa tài chính thông thường, đưa vàng trở về đúng vị trí trong hệ thống tài sản, thay vì để nó chi phối tâm lý như một dạng “tiền tệ ngầm”.

Điều này có thể đạt được thông qua việc phát triển các sản phẩm đầu tư thay thế như chứng chỉ vàng, hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng quyền chọn, và quỹ ETF vàng, cho phép nhà đầu tư tham gia thị trường mà không nhất thiết phải nắm giữ vàng vật chất.

Thứ hai, cần thiết lập sàn giao dịch vàng tập trung, vận hành minh bạch, liên thông với giá vàng thế giới để hình thành mặt bằng giá chuẩn, hạn chế chênh lệch bất hợp lý vốn khuyến khích đầu cơ và buôn lậu. Đây cũng là nền tảng để quản lý thị trường bằng cơ chế thị trường thay cho mệnh lệnh hành chính.

Thứ ba, Nhà nước nên huy động nguồn lực vàng trong dân thông qua các chương trình gửi vàng lấy lãi, phát hành trái phiếu hoặc chứng chỉ quỹ tín thác vàng. Cách làm này vừa tạo kênh đầu tư hợp pháp, an toàn cho người dân, vừa chuyển hóa nguồn lực tiềm năng thành vốn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, giảm động cơ tích trữ vàng đơn thuần.

Cuối cùng, cần tăng cường giáo dục tài chính và đa dạng hóa kênh đầu tư. Khi người dân có nhiều lựa chọn hấp dẫn, an toàn như chứng khoán, trái phiếu, bảo hiểm hay bất động sản, nhu cầu coi vàng như “nơi trú ẩn duy nhất” sẽ giảm đi, từ đó hạn chế nguy cơ tái “vàng hóa”.

GS. Trần Thọ Đạt cho rằng, với sự kết hợp giữa cải cách cơ chế quản lý, phát triển công cụ tài chính hiện đại và đa dạng hóa lựa chọn đầu tư, Việt Nam có thể vừa tránh được “bẫy vàng hóa”, vừa phát huy vàng như một kênh đầu tư hợp pháp và minh bạch.