Ghé thăm “vương quốc” lác bên dòng Cổ Chiên, Trà Vinh

Nằm bên dòng sông Cổ Chiên, xã Đức Mỹ (huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh) bây giờ được ví là “vương quốc” lác ở miền Tây. Bởi, sau 10 năm mạnh dạn đưa cây lác thay thế cây lúa trên đất nhiễm phèn, mặn đã giúp nhiều hộ dân nơi đây đổi đời...

Cánh đồng trăm triệu

Những ngày đầu năm 2018, trên cánh đồng lác rộng hơn 530ha nằm trải dài theo dòng sông Cổ Chiên rộn rã tiếng nói cười của hàng trăm người tất bật với việc thu hoạch, chẻ, phơi lác... Người dân Đức Mỹ ai cũng phấn khởi vì vụ lác này đạt năng suất cao, lại bán được giá.

Ông Kim Văn Tiền (ngụ ấp Đức Hiệp), cho biết: “Năng suất vụ này tăng hơn vụ trước từ 100 - 150kg/công, mỗi công ước đạt trên 1 tấn lác khô. Lác ở Đức Mỹ loại 1 cọng dài hơn 2m, màu sắc đẹp, dẻo nên được thu mua với giá 19.000-20.000 đồng/kg, còn lác loại 2 có giá 14.000 - 15.000 đồng/kg, trừ chi phí cầm chắc lời 80 triệu đồng/ha. Một năm, cây lác thu hoạch được 3 vụ nên tính ra chưa có cây trồng nào cho hiệu quả kinh tế cao hơn cây lác”.

Ông Nguyễn Văn Trọng (ngụ ấp Đức Mỹ A) đang bán lác cho thương lái cho biết trước đây 7 công ruộng của gia đình ông làm lúa vụ trúng vụ thất, cuộc sống rất bấp bênh. Sau đó ông quyết định chuyển qua trồng lác, giờ đây thu nhập cao hơn rất nhiều. “Mỗi công lác thu hoạch đạt từ 1 - 1,5 tấn lác khô các loại, mỗi năm làm 2 - 3 vụ. Lác của tôi hiện bán hơn 14.000 đồng/kg nên vụ này cũng thu vô hơn 100 triệu đồng”, ông Trọng nói.

Để có được thành quả như hôm nay công đầu thuộc về chính quyền xã Mỹ Đức khi dám nghĩ, dám làm, mạnh dạn khuyến khích người dân xóa bỏ cây lúa một vụ bấp bênh để thay thế bằng cây lác vốn được xem là cây hoang dại. Ông Mai Thanh Tú, cán bộ nông nghiệp xã Đức Mỹ, cho biết trước đây địa phương đã tìm nhiều phương cách cải tạo lại đất nông nghiệp để phát triển cây lúa nhưng vẫn không sao rửa hết được phèn, ngăn được mặn xâm nhập. Trồng cây lúa chưa có năm nào năng suất đạt được 4 tấn/ha, nên cuộc sống của người dân cứ quẩn quanh cái vòng thiếu ăn, thiếu mặc, hàng trăm hộ nghèo phải xa quê đi làm thuê nơi khác.

Năm 2006, khi nghề dệt thảm lác xuất khẩu ở tỉnh Vĩnh Long và số nơi khác phát triển rầm rộ. Nguồn nguyên liệu từ cây lác trên thị trường trở thành mặt hàng cung không đủ cầu nên thường trực Đảng ủy và UBND xã mới quyết định đề ra chủ trương chuyển đổi cây lúa sang trồng cây lác. "Ban đầu, xã vận động, khuyến khích vài chục hộ dân trồng thử vài chục héc ta. Thấy được hiệu quả, người dân địa phương dần tự chuyển đổi sang trồng lác và đến giờ diện tích đã hơn 530ha, cuộc sống người trồng lác ngày một sung túc", ông Tú nói.

Liên kết sản xuất 

Sau chuyển đổi, diện tích lác tại Đức Mỹ không ngừng tăng lên nhưng sản phẩm vẫn chỉ bán theo dạng nguyên liệu thô để các đầu mối khắp nơi đến mua về làm hàng thủ công mỹ nghệ, dệt chiếu nên hiệu quả kinh tế chưa thật sự cao. Bên cạnh đó, hầu hết nguồn tiêu thụ lác đều phụ thuộc vào thương lái nên giá cả khá bấp bênh.

Để giải quyết đầu ra ổn định cho cây lác, người dân ở Đức Mỹ bắt đầu tổ chức sản xuất theo hướng sử dụng nguyên liệu tại địa phương hợp tác với các đơn vị ngoài tỉnh làm hàng xuất khẩu hoặc tự tổ chức sản xuất. Đặc biệt, UBND xã Đức Mỹ khuyến khích người dân tham gia thành lập tổ hợp tác, hợp tác xã để mở ra thêm nghề dệt thảm, chiếu lác xuất khẩu. Vào làm ăn hợp tác, người dân chủ động được đầu ra cho cây lác, không lo ngại tư thương ép giá, tận dụng được thời gian nông nhàn dệt thảm, chiếu và se lõi lác có thêm thu nhập.