GenZ đầu tư: Rủi ro hay lời to?

Điều gì khiến thị trường có thể thu hút các nhà đầu tư GenZ?

Nếu một thập kỷ trước đây, đầu tư có lẽ là một khái niệm xa vời với nhiều người. Nhưng với sự phát triển của thị trường, đặc biệt là sự thăng hoa của chứng khoán trong vòng năm 2 năm qua, thị trường đã đón nhận làn sóng các nhà đầu tư mới, đặc biệt là các nhà đầu tư GenZ - nhóm nhà đầu tư tiềm năng của thị trường.

Khác với quan điểm tích lũy của những thế hệ 7x-8x, thế hệ GenZ ngày nay đa phần đều mong muốn gia tăng tài sản nhanh để "tiền đẻ ra tiền". GenZ với lợi thế được tiếp cận với nhiều thông tin từ sớm, năng động, linh hoạt và nhạy nhạy những xu hướng mới, lại gặp đúng thời điểm thị trường nở rộ, nhiều bạn trẻ đã sở hữu khối tài sản tương đối lớn chỉ sau mấy năm ra trường.

Yếu tố cộng hưởng đến từ sự phát triển của thời đại 4.0. Bạn có thể ngồi ở nhà mở tài khoản đầu tư một cách dễ dàng mà không cần đến các công ty chứng khoán hay các trụ sở giao dịch để giao dịch trực tiếp. Sự tiện lợi này đã tạo ra làn sóng đầu tư mới tham gia thị trường khổng lồ, là động lực tạo ra con sóng lớn nhất thập kỷ.

Khẩu vị đầu tư của GenZ

Xu hướng đầu tư của các bạn trẻ sẽ ngày càng đa dạng và gắn với công nghệ. Các nhà đầu tư Gen Z có xu hướng tìm kiếm đầu tư lợi nhuận cao, sẵn sàng trải nghiệm những kênh đầu tư tài chính mới hiện nay như cổ phiếu, trái phiếu, chứng khoán phái sinh… Bên cạnh đó, hình thức có thể phát triển mạnh trong giới trẻ là hình thức crypto, blockchain hay metaverse. Tuy nhiên, các kênh đầu tư như Crypto Currency (tiền ảo), Forex (Fx-thị trường ngoại hối)… là những hình thức không hợp pháp tại Việt Nam, độ biến động của các loại tài sản trên những kênh này rất lớn dẫn tới ẩn chưa nhiều rủi ro.

Với tài sản ban đầu chưa quá lớn, nhiều bạn trẻ thường có xu hướng mạo hiểm hơn khi đầu tư. Nhà đầu tư GenZ sử dụng đòn bẩy với kỳ vọng gia tăng tài sản nhanh gấp nhiều lần. Song theo đánh giá của nhiều chuyên gia, việc sử dụng đòn bẩy tương đối mạo hiểm với các nhà đầu tư trẻ khi các bạn chưa có nhiều kinh nghiệm và kiến thức thực chiến trên thị trường. Đòn bẩy có thể tăng mức lợi nhuận tiềm năng của bạn nhưng cũng có thể gây ra những khoản lỗ đáng kể, thậm chí là "cháy tài khoản".

Cạm bẫy và rủi ro tiềm ẩn

Năm 2020-2021 là thời điểm thị trường chứng khoán thăng hoa, hầu như đầu tư vào cổ phiếu nào cũng thắng khiến cho các nhà đầu tư trẻ mới gia nhập thị trường nghĩ rằng mình tài giỏi, rất tự tin vào khả năng của mình. Tuy nhiên năm 2022 sẽ không còn là một năm "dễ ăn" của chứng khoán khi các cổ phiếu trên thị trường không còn ở mức định giá rẻ nữa. Do vậy, với kinh nghiệm còn "non nớt" nhưng ý chí như "ngựa non háu đá" rất có thể khiến các nhà đầu tư GenZ đánh mất toàn bộ thành quả mà mình đã đạt trước đó.

Hiện nay, bên cạnh kênh đầu tư chứng khoán, các sản phẩm tài chính ngày càng phát triển đa dạng, mang lại nhiều sự lựa chọn cho các nhà đầu tư. Mặc dù vậy, không phải kênh đầu tư nào cũng an toàn và hiệu quả. Thời gian qua đã có không ít những vụ lừa đảo đa cấp đội lốt đầu tư tài chính để dụ dỗ những bạn trẻ mới gia nhập thị trường. Với lời hứa về mức sinh lời hấp dẫn, kiếm tiền dễ dàng, nhiều bạn trẻ đã "all in" theo những hình thức đầu tư như vậy và bị lừa mất hết. Các bạn trẻ đầu tư theo phong trào bởi chưa có đủ nền tảng vững chắc, chưa có tư duy phản biện, nên sẽ dễ tin những người đi trước, đây là điều rất nguy hiểm.

Một nhà đầu tư trẻ - N.T.Hà - sinh viên năm 2 tâm sự rằng, vì tin vào lời quảng cáo việc nhẹ, lương cao, hứa hẹn hào nhoáng nên đã nghỉ học để theo các "chuyên gia tài chính" vào Sài Gòn khởi nghiệp. Thậm chí, Hà còn vay nợ để làm giàu nhưng không thể thu hồi lãi và nợ chồng nợ khiến cuộc sống khốn đốn một thời gian dài. 

Lựa chọn nào đúng đắn?

Theo chia sẻ từ các chuyên gia, GenZ là thế hệ nhà đầu tư tiềm năng với khả năng tiếp cận thông tin nhanh nhạy và sự năng động. Tuy nhiên để trở thành những nhà đầu tư thành công, các bạn trẻ cần có lộ trình và hướng đi đúng đắn.

Trải nghiệm để xây dựng phương pháp đầu tư phù hợp với bản thân. Với các bạn trẻ của thế hệ GenZ, đa phần chưa có nhiều kinh nghiệm thực chiến. Do vậy để lựa chọn được phương pháp đầu tư thích hợp, các bạn cần phải tham gia thị trường từ sớm, luôn duy trì một thái độ nghiêm túc học tập từ trải nghiệm thực tế để tích lũy dần dần. Khi có trải nghiệm thực tế, bạn mới đúc kết được những kinh nghiệm và xây dựng cho mình chiến lược đầu tư hiệu quả, tránh lặp lại những sai lầm và thất bại trước đây.

Quản trị rủi ro là nguyên tắc quan trọng khi đầu tư, phải biết chốt lời và cắt lỗ đúng lúc để bảo toàn danh mục. Nhà đầu tư GenZ thường chưa có tâm lý đầu tư vững vàng, khi cổ phiếu tăng mạnh không biết dừng điểm chốt lời, đến khi cổ phiếu điều chỉnh thì kỳ vọng nó sẽ quay về đỉnh cũ. Chính bởi tâm lý này mà nhiều nhà đầu tư danh mục đang lời thành hòa vốn, thậm chí là lỗ. Tương tự với trường hợp ngược lại khi cổ phiếu giảm sâu, nhà đầu tư thường có tâm lý nắm giữ chờ cổ phiếu hồi phục, kiên quyết không chịu cắt lỗ, kết quả là tài khoản ngày càng "xa bờ". Do vậy, với tất cả các nhà đâu tư mà không chỉ riêng nhà đầu tư GenZ, biết lựa chọn điểm dừng là yếu tố quan trọng trong cả quá trình đầu tư giúp giảm thiểu rủi ro và bảo vệ được tài sản của mình.

Lợi nhuận không phải khoản sinh lời duy nhất

Việc bắt đầu kế hoạch đầu tư và tích lũy tài sản từ sớm với các nhà đầu tư trẻ là điều thiết thực bởi đây là thời đại dành cho họ, với sự nhạy bén trong các công nghệ số sẽ làm bước đệm để tiến xa hơn trong việc xây dựng kế hoạch tài chính lâu dài.

Giai đoạn đầu trong quá trình đầu tư của GenZ sẽ không chỉ là khoản lợi nhuận. Thông thường vốn đầu tư khi mới gia nhập thị trường của các bạn trẻ thường không nhiều, do vậy dù tỷ suất sinh lời cao thì lợi nhuận kiếm được cũng không đáng là bao. Những thứ quan trọng hơn mà các bạn trẻ nhận được khi đầu tư sớm là trải nghiệm để có thêm kinh nghiệm, có cơ hội để học được từ những thất bại của bản thân. Nếu quá chú tâm vào việc sinh lời, các bạn trẻ sẽ đi tới những thoả thuận nguy hiểm. Bên cạnh đó, xét ở góc độ tài chính, đầu từ càng lâu thì càng tận dụng được sức mạnh của lãi kép.