Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Không loại trừ việc người nước ngoài “núp bóng” thuê, mua đất có vị trí trọng yếu

Với thông tin tại Đà Nẵng, trong báo cáo của Bộ Quốc phòng phản ánh không sai

Chiều 27/5, bên hành lang Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên - Môi trường Trần Hồng Hà đã có trao đổi với PV xung quanh thông tin việc người, doanh nghiệp nước ngoài "núp bóng" thuê, mua đất ở vị trí quan trọng về quốc phòng an ninh.

Thưa ông, vài ngày qua, báo chí có thông tin về báo cáo trả lời kiến nghị cử tri của Bộ Quốc phòng về việc người nước ngoài "núp bóng" dưới nhiều hình thức để mua đất đai ở các khu vực có vị trí trọng yếu về an ninh quốc phòng, nhất là ven biển Đà Nẵng. Với vai trò quản lý, Bộ Tài nguyên và Môi trường có ý kiến như thế nào về vấn đề này?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Việc báo chí đưa tin người nước ngoài "núp bóng" tiếp một số khu vực đất đai liên quan đến nhạy cảm an ninh quốc phòng là một vấn đề dư luận rất quan tâm. Dưới góc độ quản lý Nhà nước về Tài nguyên môi trường, tôi cũng hết sức chú ý đến vấn đề này.

Vừa qua, Tổng cục Quản lý đất đai đã có buổi làm việc với Bộ Quốc phòng về vấn đề báo chí nêu.

Về góc độ pháp luật, tôi khẳng định cá nhân nước ngoài không được đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Bởi Luật Đất đai 2003 và Điều 5 Luật Đất đai 2013 đã quy định rõ các đối tượng được sử dụng đất, trong đó liên quan đến đối tượng nước ngoài được sử dụng đất tại Việt Nam là các pháp nhân, doanh nghiệp đầu tư.

Pháp luật Việt Nam bảo hộ cho nhà đầu tư nước ngoài được lập công ty, được tiếp cận đất đai để đầu tư như người Việt nhưng họ không được cấp quyền sử dụng, đặc biệt là cá nhân.

Ngoài ra, để bảo đảm quốc phòng, an ninh, pháp luật đất đai năm 2013 (Điều 58 Luật Đất đai, Điều 13 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP) đã quy định điều kiện đối với các dự án đầu tư có vốn đầu tư nước ngoài đầu tư tại đảo và xã, phường, thị trấn biên giới, ven biển phải được sự chấp thuận bằng văn bản của các Bộ Quốc phòng, Công an, Ngoại giao.

Bên cạnh đó, sau khi Luật Đất đai 2013 ban hành, Bộ đã tiến hành kiểm tra, rà soát trên phạm vi cả nước, đặc biệt là vị trí tiền tiêu, chiến lược như hải đảo, biên giới.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà trả lời báo chí.

Qua đó, cơ quan chức năng đã phát hiện rất nhiều trường hợp chưa thực hiện nghiêm theo quy định. Sau khi kiểm tra, thực hiện ý kiến của Chính phủ và Thủ tướng, các địa phương đã thực hiện nghiêm và những trường hợp giao không đúng đã thu lại hoặc chuyển sang doanh nghiệp Việt Nam.

Với thông tin tại Đà Nẵng, trong báo cáo của Bộ Quốc phòng phản ánh không sai và ngay từ năm 2019, cá nhân tôi đã yêu cầu Đà Nẵng rà soát kiểm tra trên toàn bộ thành phố.

Quá trình kiểm tra phát hiện có hiện tượng, một số khu liên quan đến an ninh quốc phòng có doanh nghiệp, cá nhân nước ngoài. Nhưng khi kiểm tra thấy các địa phương không vi phạm giao đất cho cá nhân. Tất cả hình thức giao đất đều cho pháp nhân – doanh nghiệp.

Việc giao đất đó cho 2 trường hợp là doanh nghiệp liên doanh và mua cổ phần, đầu tư trên lĩnh vực bất động sản, kinh doanh thương mại.

Chúng tôi cũng phát hiện có những vi phạm, như giao cho tổ chức nhưng đất đó là đất ở không thể kinh doanh được.

Hoặc chưa thực hiện nghiêm Luật Đất đai 2013 mà vẫn theo Luật 2003, nghĩa là chưa hỏi ý kiến các cơ quan an ninh quốc phòng về vấn đề doanh nghiệp hoạt động ở khu vực đó có liên quan đến vấn đề gì không…

Sau khi kiểm tra, chúng tôi cùng với Đà Nẵng đã làm việc với các Bộ Kế hoạch Đầu tư, Xây dựng, Quốc phòng, Công an để có biện pháp xử lý.

Quá trình rà soát, nếu doanh nghiệp đáp ứng các quy định của pháp luật sẽ tạo điều kiện cho họ hoạt động, và ngược lại, nếu không đủ điều kiện, có sai phạm thì cơ quan chức năng sẽ yêu cầu thay đổi, điều chỉnh hoặc phải chuyển giao lại cho Việt Nam.

Cho đến nay, theo báo cáo của Đà Nẵng, toàn bộ các dự án có yếu tố người nước ngoài đang hoạt động dưới hình thức là các doanh nghiệp đã khắc phục những cái không đúng. Đặc biệt, những cái nhạy cảm, họ đã chuyển giao cho người Việt Nam.

Sau khi xử lý xong các vi phạm, chúng tôi đã báo cáo lãnh đạo Đảng, Nhà nước để mọi việc rõ ràng.

"Chưa thấy cá nhân nước ngoài nào được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại Việt Nam"

Thưa ông, trong chất vấn Quốc hội lần trước, ông có trả lời chưa nghe có người nước mua đất ở các vị trí trọng yếu về an ninh quốc phòng tại Việt Nam, vậy ông có thể giải thích gì?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Tôi là một người nói dựa trên số liệu. Đến giờ, tôi bảo lưu ý kiến: chưa thấy một cá nhân nước ngoài nào được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại Việt Nam.

Luật Đất đai 2013 quy định rất rõ, nếu có hiện tượng đó là người cấp vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Phát hiện được hãy báo tôi để xử lý.

Đối với câu chuyện người nước ngoài "núp bóng" để mua đất, tôi không loại trừ là có. "Núp bóng" có thể là người ngước ngoài lấy vợ, lấy chồng Việt Nam hay người nước ngoài đưa vốn nhờ người Việt Nam thành lập công ty, chuyện đó cũng có thể có.

Nhưng công ty đó 100% vốn Việt Nam, không phải công ty nước ngoài nên mọi quy định áp dụng theo luật Việt Nam.

Chúng ta chỉ ngại khi mối quan hệ được điều chỉnh bởi những luật về bảo hộ đầu tư hay những vấn đề khác, khi tương tác với họ mình không thể xử lý theo pháp luật Việt Nam được, lúc đó đưa ra pháp luật quốc tế.

Tuy nhiên, tôi khẳng định, dưới góc độ pháp luật quốc tế và pháp luật Việt Nam đều không cho phép những người "núp bóng" được bất cứ quyền gì cả. Pháp luật không bảo hộ cho họ.

Cùng với đó, Luật quy định rất chặt chẽ, nếu xảy ra sai phạm, địa phương phải chịu trách nhiệm.

Theo ông, sắp tới chúng ta cần có những giải pháp nào để phòng ngừa những câu chuyện tương tự như ở Đà Nẵng vừa qua?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Quan điểm Bộ là không chủ quan. Luật Đất đai dù hết sức chặt chẽ, nhưng cuộc sống còn thay đổi và không luật pháp nào dự báo được hết, chúng ta không được phép chủ quan.

Hiện, chúng tôi đang nghiên cứu để tiếp tục tham mưu hoàn thiện chính sách pháp luật đất đai, như trong quy hoạch, xác định vùng có vị trí địa thế chiến lược về quốc phòng an ninh để đưa ra cơ chế đặc biệt trong vấn đề giao đất, cho thuê đất và cấp quyền sử dụng đất.

Trong đó, có sự tham gia một cách đồng bộ thống nhất với các luật khác như pháp luật về đầu tư, pháp luật về nhà ở, pháp luật về hôn nhân gia đình để chúng ta tạo ra các tiêu chí điều kiện, hạn chế các quyền tiếp cận đất đai đặc biệt là đối với người nước ngoài, để kiểm soát được.

Ngoài ra, cũng cần phải huy động các nguồn lực kinh tế để thu hút đầu tư, trong đó có nguồn lực đất đai, nhưng vẫn phải đảm bảo an ninh quốc phòng. Cơ chế chính sách cần phù hợp, hội nhập và đặc thù. Đây là nhiệm vụ chiến lược mà Bộ Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan chức năng sẽ phải tính toán.

Bên cạnh đó, các khu vực an ninh quốc phòng cũng cần phải đưa ra quy hoạch để ít nhất cơ quan quản lý nhà nước biết được nơi nào là chiến lược để có cơ chế rõ ràng, từ đó định ra những cơ chế và đảm bảo sự xuyên suốt trong công tác quản lý.

Tại nhiều quốc gia, đã có mô hình đầu tư cho quốc phòng và kinh tế là 2 trong 1. Ở bên dưới làm hạ tầng cho quốc phòng nhưng trên vẫn kinh doanh thương mại.

Do đó, Nhà nước có thể lựa chọn những công ty, những Tập đoàn Nhà nước hoặc những Tập đoàn của quân đội để làm kinh tế nhằm thực hiện một lúc 2 nhiệm vụ, vừa đầu tư cho kinh tế, vừa xây dựng hạ tầng, cơ sở vật chất cho an ninh quốc phòng.

Trân trọng cảm ơn ông!